Taekwondo ve Hiperaktif çocuklar
(ADHD)
Attention deficit and Hyperactivity Disorder
Dikkaat eksikliği ve aşırı aktivite bozukluğu


Bu makalede kurallara bağlanmış bir ahlak öğretisi olantaekwondonun sandığınız gibi sadece döğüş stilleri öğrettiğini değil,aynı anda bu tür çoçukların davranış biçimlerini nasıl iyiye yönlendirdiği gerçeğini bulacaksınız.

Hepimizin çok iyi bildiği gibi taekwondo el ve ayakların kullanıldığı silahsız muharebe sanatıdır.Kore döğüş sanatlarının geçmiş kayıtları Milattan önce 50 yıllarına kadar gider.Ancak bu kadar zamana ve tarihe rağmen taekwondo literatüründe ADHD hakkında en ufak bir bilgiye ulaşamazsınız.Aslında Hiperaktif düzensizlik bir rahatsızlık olarak var olsa bile 1980 yılına kadar sınıflandırılıp tarif edilmemişti.Bir davranış biçimi ve sendromu olarak çok eskiden beri vardı.
Tanımlamasında 7 yaş civarı çoçuklarda ortaya çıkan ve 8 ayda semptomlarını belli eden bir davranış bozukluğudur. Hiperaktif çoçuk diye toplumda tarif elen çoçuklar aslında çok zeki ,yetenekli, geleceği parlak çoçuklar değil aslında özel ilgilenilmesi ve tedavi edilmesi gereken davranış bozukluğu içeren çoçuklardır.Bu davranış bozuklukları tablo 1 de açıklanmaktadır.Ancak tüm çoçuklardaki ortak davranış biçimi Dikkatsizlik, tepkisel tavır ve aşırı hareket olarak ortaya çıkar.Nufusun % 4 ünde ortaya çıkabilen ve erkek çoçuklarda kızlara göre daha fazla görülen bir davranış biçimidir.Aslında ülkemizdede ergenliğe ulaşıncaya kadar hiperaktiviteden(Dikkat eksikliği) zarar gören çok sayıda çoçuk vardır

Hiperaktif çocuklar bizim toplumumuz da %5 oranında görülen yaygın bir durumdur. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite durumunun üç şekli bulunmaktadır. Birincisinde dikkat eksikliği ön planda ,ikinci tipinde hiperaktivite ön planda ,diğer tipinde ise her ikisi birlikte görülmektedir. Bu çocuklarda sürekli hareketlilik ile beraber dikkat eksikliği , dikkatini uzun süre bir noktaya odaklayamama ve fevri davranma ortaya çıkar.
Bir çoçuğa ADHD teşhisinin konulması için bu davranışların 7 yaşından önce ortaya çıkması gerekir.Zaten bu çoçuklar anne karnında bile aşırı hareketlidirler.

Tablo:1

Dikkat eksikliği belirtileri (başka nedenler yok ise)
Dikkatlerini uzun süre toparlayamazlar
başladıkları işlerin sonunu getirmekte güçlük çekerler
dikkat gerektiren günlük işlerden kaçınırlar
eşyalarını sık sık kaybederler
günlük işlerde unutkanlıkları vardır
işlerini düzensiz ve dağınık yaparlar
genelde bir işten diğerine çok sık geçiş yaparlar
karşısındakini dinlememe sık sık konu değiştirme görülür
dikkatleri ilgisiz uyaranlarla sık sık dağılı
çalışmaları plansızdır
emirleri anlamakta güçlük çekerler
yaptıkları işlerde dikkatsizce hatalar yaparlar.
Hiperaktivite ve fevrilik belirtileri(başka nedenler yok ise)
Yerinde duramama hali vardır
devamlı kıpır kıpır haldedirler
kendi yaşıtlarına göre belirgin farklılık ile sürekli hareket halindedirler
otururken bile bir yerleri kıpır kıpırdır
Her şeye karışma
mobilyaların üzerinde gezme , ev içinde koşuşturma
bir iş yaparken sık sık ayağa kalkma gezinme halindedirler
konuşmanın sonu gelmeden araya girerler
başkaları onların sözünü kesememekten yakınır
elleri ayakları kıpır kıpırdır, ellerinde sürekli bir şeylerle oynarlar
olası sonuçlarını düşünmeden tehlikeli işlere girme görülür
sakinlik isteyen grup içi etkinliklere katılmakta zorlanırlar
etraftaki insanlar tarafından sık sık hareketlilik konusunda uyarılırlar
Sonunu düşünmeden ani olarak karar verip o işi yaparlar
sabırsızdırlar , sıra beklemek konusunda engellenmeye dayanamazlar.

Hiperaktivite ve dikkat eksikliği olan çocuklarda okul çağından önce ve okul çağında hareketlilik ve dikkat eksikliği belirgin olarak göze çarpar. Bu dikkat eksikliği ve hiperaktivite    özellikleri sadece bir ortamda değil birkaç ortamda kendini belli eder . Hiperaktif çocukların işlevselliği belirgin olarak bozulur , özellikle okul döneminde göreceli bir başarısızlık ve sık sık öğretmeninden uyarı alma görülür. Derse konsantre olamadığı ve dikkat eksikliği olduğu için , çoğu zaman zeka normal olmasına rağmen derslerde başarısızlık görülür.
Hiperaktif çocuğun ailesinin yönlendirilmesi önemlidir. Ailenin bu türlü bir çocuğu idare etmesi güç olur. Hatta anneler bu konuda oldukça yorgun düşüp sık olarak yorgunluk belirtileri göstermektedirler. Çocuğun sosyal ilişkileri bozulabilir, arkadaş ilişkilerinde sorunlar yaşanabilir.. Ders başarısızlığı da bu duruma eklenince çocuğun kendine olan özgüveni azalabilir , anksiyete ve duygusal zedelenebilirlik artar. Bu nedenle ailenin ve çocuğun psikososyal açıdan desteklenmesi çok önemli bir konudur.
Diğer yandan çocuğun okul içerisindeki durumu öğretmenin yönlendirmesi ve davranışları önemli olmaktadır. Yanlış tutumlar çocukların hareketliliğini daha da artırmakta , mevcut problemlerin çözümünü güçleştirmektedir. Okul -aile - doktor işbirliği bu durumda çok önemlidir.
TAEKWONDO BU TÜR ÇOÇUKLARIN TEDAVİSİNDE
EN ETKİLİ YARDIMCI FAKTÖRLERDEN BİRİDİR

Bu tür çoçukların tedavisinde çok boyutlu ve değişik tıbbi yönlendirici ilaçlar ,psikolojik nasihat ve yönlendirmeler,Sosyal eğitim, Planlı orhanizasyonlar, Davranış biçimlerini değiştirme metodları gibi değişik yollar denenir.
Tıbbi ilaç olarak genelde Ritalin gibi uyarıcı ilaçlar kullanılır.Fakat Ritalin ve bu türev ilaçlar herkes için etkili ve verimli değildirler.Hatta yan etkileride sık görülür.Ritalilin ve benzeri ilaçların etkilerine bakarsak.(Tablo2)

Tablo:2
Ritalin(Methylphenidate) etkileri

Sadece %70 hastada verimli olabilir.
Etki süresi 3-4 saat kadardır.
Etkisi azalmaya başladıkça,fiziksel ve duygusal çöküntüler olabilir.
Hergün düzenli olarak alınması lazımdır.
İstek arzu ,cinsellik azalmasına neden olabilir.
Kilo kaybı ve büyüme gelişimine engel durumlar ortaya çıkabilir.
Uykusuzluk belirtileri ortaya çıkartabilir.
Baaş ve mide ağrısı ve sinirlilik durumu ortaya çıkabilir.
tedavi öncesinde olmayan tiklere sebep olabilir.
Yüksek dozları kalp ölümlerine yol açabilir.

Bu nedenle bu tür çoçukların tedavisinde psikiyatrik metaodlar ve davranış biçimlerini düzenlemeye çalışmak daha büyük önem ve değer taşır.Buradada taekwondo ve Salonları( DOJANG) çok büyük motive edici rol oynarlar.
Bu makalede kurallara bağlanmış bir ahlak öğretisi olantaekwondonun sandığınız gibi sadece döğüş stilleri öğrettiğini değil,aynı anda bu tür çoçukların davranış biçimlerini nasıl iyiye yönlendirdiği gerçeğini bulacaksınız.

-ADHD (Kısaca Hiperaktif diyelim) çoçukların okul performanslarını önemli derecede olumsuz etkiler.
Okulda çoçukların oturma biçimleri,toplanma şekileri tekdüzedir. itaat edecekler ,sessiz olacaklar genelde kendilerini öğrenmeye odaklarından devamlı kontrol altına alınacaklardır.
Bu gerçekler Taekwondo salonu (DOJANG) ile okul arasında çoçuğun istekleri bakımından çok farklılıklar ortaya çıkartır.
Belki öğrenilen meteryaller açısından iki yer arasında( Dojang ve okul) oldukça farklılıklar vardır.Ancak beceriler kazanma, kazanılan becerileri kaybetmeme ,aklı ve zekayı  çalıştıran pratik uygulama lar bakımından okul ve çevre birbirinin tamamlayıcısıdır.
Okul ve Dojangtada disiplin vardır.Okulda oturarak ders dinlersiniz ,sessiz olursunuz ve dikkatinizi vermek zorunda kalısınız ve teorik bilgiler öğrenirsiniz.Dojangtada aynıdır.Belli sırada durursunuz, dikatli olursunuz ve kore terimleri eşliğinde tekmeler ,yumruklar, poomse(gösteri) ve kırışlar yaparsınız.
İşte burada bir takım farklar ortaya çıkar.
Sınıfta  çoçuk düzenli olarak 6-7 saat  olmak zorundadır.Belki ufak kahvaltılar, öğle yemeği veya biraz fiziksel aktiviteler yapabilir.Ancak büyük bölümde hareketsiz ve sessiz olmak zorundadır.Dojangta bu ortadan kalkar. Sürekli ufak bölümler halinde hareket ve eylem vardır.Çalışma toploam 30-60 dakika sürer ve her 15 dakikada bir su molası verilir.Bu sık aralıklar çoçuğu sıkmaz .Sınıfta çoçuk devamlı hocayı dinlemek zorundadur.Öğretmenin birşeyler anlatmadığı zamanlar sınıfta bir sessizlik hakimdir ve çoçuk buna uymak zorunda kalır.Kendini sessiz ve hareketsiz olmaya zorlar.Bu hiperaktif çoçuklar için çok zordur.Halbuki dojangta tam tersidir.Çoçuk tekniklerde hareket kaabiliyetinin sınırlarını zorlar.Pozitif enerjini kullanır.Kimse niye böyle yapıyorsun demez ve zorla kendisini bastırmaya çalışmaz.Çok hareket ettikçe taktir edilir ancak bir süre kendi kendine yorularak sakinleşir.Çoçuklardaki yapma dedikçe aksine davranış biçimi vardır.Aksini yaparak ilgi toplamaya çalışırlar.Taekwondoda çoçuk bağırır çağırır ,hareket ve teknik yapar.Kimse kendisine yapma demez.Bunları yaptıkçada kimsenin dikkatini celbetmez.Çünki salonda herkes öyle davranıyordur.Dolayısı ile bir süre sonra başkalarının dikkatini çekmek için veya kendisiyle ilgilenilmesi için çok bağırmak veya hareket etmek kendisine saçma gelmeye başlar.Çünki kimsenin dikkatini çekemediğini anlar. Bazen bu çoçuklar dikkat çekebilmek için okulun aksine salonda çok sakin dururlar.Çünki taekwondo salonunda bağıran çağıranlar hareket edenler değil,sakin ve sessiz duran çoçuklar dikkat çeker.
Temel hareketler yaptıkça , yumruklar ,tekmeler attıkça bir süre sonra enerjisi yetmemeye başlar ve çok çabuk yorulur.Bu nedenle zamanla enerjisini verimli kullanmak alışkanlığını mecburen hisseden.Ani hareker yerine yerinde ve zamanında hareket etmeyi öğrenir.
Hiperaktif çoçuklar bazen okulda ciddi problemler çıkarırlar.Dikkatsizlikleri, düşüncesizlikleri, aşırı hareketleri, plansızlıkları ve diğer  nedenlerle verilen görevleri asla bitiremezler ve ciddi hatalar yaparlar.Sadece kendilerine değil diğer öğrencilerede zarar verirler.Bezen normal bir sınıf içinde bunların davranışlarını kontrol oldukça zordur.
Taekwondoda  çoçuklara kendi tercihleri istikametinde teknikler öğretilir.Çoçuklar oyun oynar gibi aktivitelere katılırlar.Dizilen ve teknikler yapması istenen çoçuklara bir zorlama getirilmez.Usta sporcular önde durur ve kemer derecesine sahiptirler.Çoçuk davranışında serbesttir ancak çalıştıkça ve kendi kendisini disipline ettikçe kemer derecesinin artacağına inanır.Kimsenin zorlamasıyla değil kendi kendine hatasız öğrenmenin gerekliliğine inanır.Yapmazsa kimseden azar işitmez ,ama iyi yaparsa taktir göreceği şuuruna varır.Zorlama yok ama teşvik vardır.bu şekilde pozitif olumlu  davrandıkça övülür ve taktir edilir.Alkışlanır ve kendisinin kemer derecesi yükseltilir.
Taekwondoda  muhakkak bir partnerle çalışılır.Partneriyle ortak davrandıkça hareketler ve teknikler yapacağının farkına varır.Paylaşmayı ve birlikte olmayı öğrenir.Teknik yapmak için arkadaşının yardımına ihtiyacı olacağından başkalarına muhtaçlığını anlar.Birlikteliğin gücüne varır.
taekwondoda sporcuların birbiriyle alçak sesle konuşması esastır.Asla azarlama ve korkutma olmaz.Ancak tekniklerdede sporcular var güçleriyle bağırırlar .Bu son haddine kadar sınırsızdır.Burada bağıran ve çağıran çoçuk pek ilgi çekmez .Çünki herkes bağırmaktadır.Sesten kimse kimseyi duyamaz.Çoçuk bağırp çağırmakla kimsenin dikkatini çekmeyeceğini bilir.Bu dışarısı içinde bir alışkanlık haline gelir.
Bu davranış biçimleri okulda öğretmenler için özel bir uğraştır.Yani bu hiperaktif çoçuklar için özel sınıflar ve özel ilgi gerekir.Halbuki bu davranışlar takwondo salonlarındaki rutin günlük davranış şekilleridir.
Taekwondo salonlarında şu hakimdir; İster yap ister yapma, yaparsan mükafaat alırsın taktir edilirsin.Yaptığın davranışlarda özgür ol ve sınırını zorla .Ama zarar ve faydasına sen katlanırsın.Aksine davranışın kendinden başka kimseye zarar veremez ,doğrusunun faydasını sen görürsün.Ve paylaşmazsan asla doğruya ve mükemmelliğe ulaşamazsın. Mükemmel ve hatasız yapan ilgi çeker alkış alır ,takdir edilir.Boş veren zarar görmez ama taktirde görmez.
   Araştırmalar göstermiştir ki Döğüş sporlarındaki biçimsel ,kurallı çalışma  kişeler üzerinde kendilerine güven ve saygı açısından olumlu bir etki yapmaktadır.Yine araştırmalar göstermiştir ki bu sporları yapanların agressiflikleri azalmış, daha önceden var olan saldırgan tavırlarını terk etmişlerdir.Sosyal becerileri ve topluma katılımları artmıştır.Stress ve sıkılganlıklarında önemli derecede azalma olmuş, doğru ve yerinede karar verme melekeleri artmıştır.Bu nedenle taekwondo çalışmanın çoçukların psikolojilerine olan bu olumlu katkısı , takwondonun hiperaktiif çoçuklar için en önemli pratik başvuru yollarından bir olarak tercih edilmesine nedendir.

TAEKWONDODA5 ANA PRANSİP VARDIR
-Nezaket
-Doğruluk
-Sabır
-Nefsi kontrol
-Boyun eğmeyen ruh
   Bu 5 temel taekwondonun temel prensipleri kabul edlir ve bunlar çoçuğa aşılanmaya çalışılır.Taekwondoda belli seviyedeki bir kişide bu özellikleri muhakkak bulursunuz.Bunlarda hiper aktif çoçukların tedavisinde varılması gereken noktalardan birkaçıdır.
Takwondo bu tür çoçukların kandine güvenlerini kazanarak saldırganlıklarını önlemede bir çıkş yolu olabilir.Çünki bu çoçuklarda saldırganlaşmanın nedeni özgüvenlerinin olmamasıdır.Kendilerine özgüven kazanan çoçukların saldırganlıkları azalır, tertip ve düzenli davranmaya ,her işi kurallı yapmaya ve başkalarınada aynı saygıyı duymaya başlarlar.