"Taekwondonun bir boğayı bile devirebilecek güçü" 

 Bu makalede Paul Irvin'in Taekwondo times dergisinde 2000 yılında yayınlanan
"Boğayı devirecek güc oluşumu" adlı yazısından faydalanılmıştır.

Güç
Hız kavramı döğüş sporcuları için çok  önemlidir.Gerçekten hız değişik sebeplerden  dolayı büyük bir  önem taşır.Ancak bu sebeplerin bazılarının çalışmalar esnasında farkına varılmaz ve antrenmanlarda yüzeysel işlenir.Çok az derecede bilinen ve tartışılan bu önemli faktörlerin üzerinde duralım ve örneklerle hız kullanımının avantajlarını döğüş sporcularına sunalım.

Hız çalışmasının önemi konusunda   üzerinde az durulan pek bilinmeyen çok temel faktör vardır. Hız kullanımı ile atalet (fizikte durağanlık kanunu diye adlandırılır.)  kanununun avantajlarından faydalanılır.. Burada  iki temel faktör: 1-Hedefin hareketsizliği, 2- Bizim vücudumuzun ve ayaklarıımızın hareket hızı ve bunların gücümüzü nasıl etkilediğidir.

Fizik kurallarına göre bir cisim bir kuvvet tarafından etkilenmediği sürece hareketsiz kalır.Haretketsizlik kolaylıkla tabak dolusu bir masanın üzerinden örtüyü çekmekte görülebilir.Eğer örtüyü yavaş çekerseniz örtü ile birlikte tabaklarda gelir hepsi dökülür kırılır.Ancak örtüyü yeterince hızlı çekerseniz örtü hareket ederek çekilirken ,tabaklar olduğu gibi masa üzerinde hareketsiz kalırlar.Masa örtüsü tabakların altından kayıp gider.Hızın güce etkisi
gevşek bir şekilde asılı olan hedeflerde  ve serbest ayakta duran hedeflerde çok aşikardır.Ama hız faktörü ağır hedeflere vuruş  için çok önem taşır. Vuruş torbasına sert bir şekilde vuralım.Ancak vuruşumuz şekil 1 deki gibi yavaş olsun.Torba vuruşun aksi istikamette hareket edecektir.Bu hareketin manası şudur.Vuruş yaptığımız zaman Ayak veya yumruğumuzdaki enerji torbaya geçecektir, vuruşumuzdaki az bir güçle torba   ileri doğru bir bütün olarak hareket edecektir.Bu harket neticesinde ayak veya yumruk vuruşumuzdaki gücün büyük kısmı tormbanın uzaklaşması ile etkili olamıyacaktır.Diyelim ki 100 kiloluk bir kuvvetle vuralım ..ilk 10 kilo ile torba hareket edecek 90 kiloluk kuvvet ayaklarınızda kalacaktır.
Şimdide şekil:2 ye bakalım.Burada vuruşumuz son derece kızlı olsun.Torba bu hızın etkisi ile sabir kalacak ve orta yerinden bükülecektir.Zinciri üzerinde dans ederek yerinde duracaktır.100 likoluk bir vuruşumuzun tamamı torbaya geçeceğinden çok etkili bir vuruş olacaktır. Halbuki her ikisindede vuruş kuvvetimiz 100 kg dır.
Bu etkjiyi bazı tahta kırışlarındada görebiliriz.Başarılı bir kırış için tahtayı tutan insan sayısı önem taşır.Eğer tahtaya vuruş hızınız yavaş ise tahtanın çok sabit olması ve asla hareket etmemesi gereklidir.Bu nedenle bir değil birkaç kişi tarafından tutulması veya tahtanın bir yere sabirlenmesi gereklidir.
Çok hızlı bir vuruş yaprsanız sadece bir veya iki kişi 3-4 adet tahtayı birlikte kırmak için yeterlidir.
Eğer vuruşta, tahtayı tutan sporcular tekme etkisi ile geriye kaçarlarsa bu vuruşun çok yavaş olduğunu kırıcı bir etkiden ziyade itici bir etki yaptığını ortaya kor.Vuruş yapanın sadece az bir enerjisi ve gücü tahtaya aktarılabilir. Buda sadece tahtayı itici bir etki yapar.
Malesef hızdaki bu eksikliğiğn olumsuz etkilerini , mekanik aletlerle sabitlenmiş hedeflere yapılan vuruşlarda  göremeyiz.Çünki vuruş hızı yavaş olmasına rağmen hedefte geri kaçma olmayacağından vuruş gücü yeterli olabilir.
Atalet (durağanlık) vucududa etkiler. Seri bir araç aniden hızlandırıldığında, sabit durmakta olan kendi vücudumuz ters istikamette geriye doğru reaksiyoner olarak itilir.Veya araba aniden fren yaptığından vucudumuz ileri doğru araba istikametinde   hareket eder.Bu nedenle fren yapılırken genelde bu hareketi önlemek için vucudumuzu geriye doğru çekmek zorunda kalırız.Bunun diğer bir örneğini araba kapısı kapatılılıyorken çok basit olarak görebiliriz.
Araba kapısını kapatmak için direk olarak kapıyı kendinize çekerseniz kapı mandalı kapanmayabilir.Önce kapıyı dışarı itip sürhatlendirerek çektiğinizde daha az bir güçle kapının kolayca kapandığını görürüsünüz.
Yine bir örnek: Arabanın dışında açık olan  kapısının karşısında   iki  ayağınızda aynı hizada olacak biçimde  durun.Kapıyı yavaşça iterek eliniz kapıdan ayrılmadan  kapamaya çalışın  mandalın kapanmadığını üstelik   bir de vucudunuzun geriye doğru itildiğini göreceksiniz.Biraz hızlı iterseniz (yani çarpar tarzda elinizi çekerek)  kapı kolunun kapandığını görürsünüz.
Daha etkili bir kapamak için ise kapıya karşı yan durmanız (vertikal konumda destekli, sabit) ve kapıyı biraz kendinize çekerek çarpar tarzda vurmanız (hız kazandırmanız)gereklidir.
Burada önemli olan sizin sabit olamız.Tüm gücünüzü kapıya aktarmanızdan kaynaklanır.Eğer siz sabit değilseniz güç kaybınız olur.
Burada anlatılmak istenen şudur: Vuruşlarda vuruşu yaptığınız anda tüm gücününzü rakibine aktarmanız gereklidir.Aktaramazsanız gücün bir kısmı size geri döner.Rakipteki etkisi az ve tesirsiz olur.Bunun tek yolu gücünüze hız eklemelisiniz.Böyle olunca ters yük size gelmeden önce tümü ile rakibe aktarılmış olur.
-----------------------------
DENEY:1
         Bu deney eksersiz olarak bir partner ile yapılabilir.Partnerinizden yarım kol boyu kadar uzakta ayaklarınız aynı hizada olacak şekilde  durunuz.Partneriniz yine ayakları aynı hizada olacak şekilde sizin önünüzde ve size yan olacak şekilde ayakta dursun.Partnerinize dayanmadan onu  farklı hızlarda omuzlarından itmeye çalışın itmeye çalışın.Değişik sonuçları nor ederek karşılaştırın.Bu deneyi farklı kilolardaki partnerlerle yapın veya bir ayak üzerinde durarak parnerinizi itme şeklinde yapın.Bu eksersiz sonra tekrar birçok örnek çalışma için kullanılan önemli bir şablonduur.
           İş yani çalışma kapasitesi için enerji gereklidir. Atomdan tutun güneş sistemin kadar hareket eden herşey için enerji gerekir.
  çalışma kapasitesi enerji ile sınırlıdır. İş, obje hareket edince transfer edilen enerjinin bir ölçüsüdür.Duran bir cismi ittiğiniz zaman cisim hareket ederse bu şu anlam taşır.Siz, sizdeki mevcut olan enerjinin bir kısmını objeye aktardınız ve bu enerjide objeyi hareket ettirmiştir.
Güç belli biz zaman dilimindeki iş yapma kapasitesidir.Eğer verilen bir sürede yapılması gerekli bir işin ,diyelimki daha fazlasını (misal iki katını) yapabilen bir kimse veya aynı işi verilen zamanın yarısında yapabilen bir kimse güçlü olarak kabul edilir.
Yüksek bir tepeye belli bir miktar enerji harcayarak pedal çevirerek bisikletle çıktığımızı düşünelim.Bizimle aynı ağırlıktaki başka biri aynı bisikletle tepeye bizim süremizin yarı zamanında çıkmış olsun.Her iki kişide aynı ağırlıkta, kullanılan bisiklet  ve tepe aynı.Yapılan iş aynı ancak biri aynı işi yarıyarıya az zaman dilimi içinde ve aynı miktar enerji harcayarak yapıyor.Bu  o kişinin bizden iki kat daha güçlü olduğunu ortaya kor.Çünki o kimse aynı enerji ile daha fazla iş yapma kapasitesine sahip..
EVET AYNI MİKTAR ENERJİ KULLANARAK İKİ KAT GÜÇLÜ OLMAK NASIL BİR ŞEY? mantıklı açıklaması sonra yapılacaktır.
.Simdi aklımızdakileri yeniden gözden geçirerek, güçün oluşmasında hız kullanımının önemini izah edelim..
Kinetik Enerji =  ½ Kütle × (Hız )² (Kütlenin yarısı ile hızın karesinin çarpımı) Bu formül  şunu ifade eder.Eğer bir işte Kütle Yüzde kırk artırılırsa enerji yüzde kırk artar..Ancak hız yüzde kırk arttırılırsa enerji yüzde yüz artar.Yani kinetik
( hareket)enerjinin artırılması için kütle değil hızın artırılması daha gerekli ve şart olandır.Yumruk ve ayaklarımızdaki kinetik enerjiyi arttırmak için yavsiye edilen yol Kütlelerinin artırılması değil vuruş sürhatlerinin attırlımmasıdır..Yani vuruş sürhatimiz ne kadar artarsa ,vuruş güçümüzde ( Vuruş yapılan cisme geçecek olan kinetik enerjimiz) iki katı kadar artar.
Biz yumruklarımıza veya ayaklarımıza hareket anında sınırlı derecede bir güç verebiliriz.Ancak daha önemli olanı  hızlarını artırabilirsek kinetik enerjilerinide o denli arttırma şansımız olur.
Farklı tip enerjiler vardır.yukarıda bahsettiğimiz kinetik enerji enerji sadece hareket eden cismin içindeki enerji  ile formüle edlir ki taekwondoda  bunlar yumruklarımız ve ayaklarımızdır. Burada önemli olan güç miktarı değil hareket eden ellerimiz yada ayaklarımız içndeki enerji miktarıdır. Burada harekete başlaması ,ayağın nasıl hareket ettirildiği değil, hareket ederken içinde sakladığı enerjiden söz edilmektedir.Farlı ayak hareketleride aynı hızda olmasına rağmen farklı miktar güç ortaya çıkarabilirler.Bu nedenle bu formül bize direk olarak net sonuçlar vermese de şu gerçeği ortaya koyar ki  daha fazla hız daha fazla güç demektir.
Burada şu ana  temel olarak 3 başlık konuşuldu
1-Hedefe çarpma hızını hedefin durağanlığını (atalet) kullanarak arttırmak.( duran bir hedefe etkili vuruş yapılır.Hareket halindeki sabit olmayan  bir hedefe aynı güçle vurulsa bile aynı etki yapılamaz)
2-Kendi durağanlığımızı kullanarak enerjiyi,karşı objeye aktarmak ( vuruş anında kendi konumumuz güçün tam karşıya aktarılması açısından önemlidir.Rakibe ters istikametlerdeki hareketimiz gücün tam aktarılmamasına neden olur.)
3-Hareket eden yumruk ve ayaklarımızdaki enerjiyi iki kartına çıkarabilmek.
Bütün bunlardaki temel faktörün hız olduğu görülür.(Vücudumuzun hızı, rakibin hareket hızı, yumruk ve ayaklarımızın hızı)
Hız vücudumuzu nasıl hareket ettirdiğimizdir.Vücut hızımız vuruş hızı ve gücüne etki eder,ancak vuruş hızını oluşturmaz. Vuruş güçü ve hızını oluşturan faktörler yumruk ve ayaklarımızdır.
HIZLANMA
Benzinde enerji vardır.Hareket eden bir arabada enerjiye sahiptir. Benzindeki enerji miktarını veya hareket eden arabadaki enerji miktarını pek bilemeyiz.Enerjiyi açığa çıkaran ve miktarını ortaya koyan faktör motordur..Bazı arabalar daha az benzin yakarak daha sürhatli ve uzun mesafe yol alırlar.Bunu biz bazı arabalar daha güçlü, daha az benzin yakıyor veya daha hızlı diye değerlendiririz.Bu şu anlama gelir bazı motorlar diğerlerine göre az bir enerji harcıyarak yüksek güç meydana getirirler.Motor bilgisi olanlar bu söylediklerimizi kolayca anlayabilirler.Yani benzin enerjiyi sağlar ,ama sürhati ve gücü sağlayan faktör motordur.
Vucudumuzda böyledir.Hapimiz nasıl hareket ettiğimizi ve iş gördüğümüzü az çok bilir.Hepimiz enerji üretiriz ve kullanırız.Bunu verimli kullanmayı  iyi bilirsek   dayanma gücü ve kuvvetimizi  o oranda arttırabiliriz.Tekme hızımızın artmasına vucudumuzun katkısı benzinin arabanın hareketine olan katkısı gibidir.Vucut hızımız  için enerjiyi üretir.Ancak o enerjiyi verimli kullanarak daha hızlı ve sürhatli olabilmek bizim ayak ve yumruklarımızı kullanabilme becerimizdedir.
Hız veya sürhat belli bir zaman dilimizde belli istikametteki mesefeyi kattedebilmektir. Bu genelde bir saniyede 32 feet( 1 feet = 30,4 cm   32 fedd = 972,8 cm) mesafeyi kat edebilmektir.Bir saniyede 9,7 metre koşabilen insan sürhatlidir.Veya saniyede bu mesafeyi kateeden cisim hızlı kabul edilir.)
Hızlanma verilen belli bir süre zarfında hızdaki artan periyotlarla değişimdir.
Hıza örnek: İlk saniye için 9,7 metre, ikinci saniye için 9,7 metre üçüncü saniye için 9,7 metre yol alabilen bir cisim hızlıdır.Her snaiye için transfer edilen enerji miktarı annıdır
Bir cisim ilk saniyede 9 metre, ikinci saniye sonunda 18 metre ,üçüncü saniye sonunda 27 metre sürhate ulaşıyorsa bu sürhati (hızlanmayı)ifade eder.
Hızlanma (ivmesel hareket ) bir nevi artan hızı tarif eder.
(İvmesel harekette)  aynı sürede daha uzun mesafe alınırken  her saniye için harcanan enerji miktarıda artar.Hızınızı alçaktan başlayıp yükselterek arttırabilmeniz için enerji transferinizinde yükselen tarzda artması gerekir.
Hızlanmayı net tarif edecek ve miktar belirtecek bir formül yoktur.Hızlanma (ivmesel hareket) hızı yönlendirme işlemidir.
Hızlanmanın kaynağı nedir.?Taekwondoda istenilen bu ivmesel yani artan tarzdaki hızdır.Yumruk ve tekmelerimizin hızlanarak vuruş anındaa en son hıza ulaşmasını sağlamak esas amaçtır.Ellerimiz ve ayaklarımızdaki  bu artan tarzdaki hızın kaynağı elbetteki arkalarındaki güçtür.
Güç üretmek için enerji kullanılır.Ancak Kuvvet sadece enerji demek değildir.Direkt olarak kütlenin hızı ilede ilgilidir.
F = m x a (ivmesel hız)
ENERJİ > KUVVET> GÜÇ>İŞ
Özetlersek:  Önce herhangi bir hareket yapılmadığından bir miktar enerji olabilir.fakat iş yapmaya tam yeterli bir enerji yoktur.Veya tam tersi az bir miktar enerji şartlara göre çok fazla bir iş yapabilir.Az bir miktar benzin bir şey yapamaz.Yayılır parlar veya bir odun yığınını yutuştutrmaya yarar.Ancak aynı miktar benzini ufak bir kutu içine hapsedip kutuyu ızıtırsanız patlayıcı bir güç meydana gelir.Birinci yoldaki enerjiyi kullanma biçimi ile pek fazla iş yapamazsınız, ancak ikinci yolla az bir enerji ile çok iş yapılır.
Güç oluşturmak için enerjiye ihtiyaç vardır. Kuvvet oluşturmak ve iş yapabilmek içinde güce ihtiyaç vardır.Biz kendi enerjimizle  güç oluştururuz ve belli bir kuvvetle onu  itmek veya vurmak  için kullanırız.Eğer harcadığımız güç ve kuvvet sonunda verimli bir iş yoksa gücün ve kuvvetin hiç bir değeri yoktur.Diyelimki duvarı son gücümüzle itelim, kanter içinde kalırız ancak ne olur. Duvar hala yerli yerinde kalır.Belkide çok güçlüyüz ve aşırı bir kuvvet harcadık.Ama güç ve kuvvetimizi kendini göstermez.Güç ve kuvvetin tarifi İŞ le olur. İstediğiniz kadar kuvvetli ve güçlü olun eğer yumruk ve tekmeleriniz karşısında rakibiniz duvar gibi sertse bir işe yaramaz. Önemli olan gücün ve kuvvetin varlığı değil , bunların iş  yapma becerisi, yani rakibi sallama,sersemletme ve dengesini bozma yeteneğidir.
Şunu anlatmak istiyoruz çok büyük güç harcayarak hiç bir iş yapamazken,az bir güçle büyük iş yapabilirsiniz.Bu az güçle rakibi sarsan ve dengesini bozan etken faktör nedir?
Enerjiye odaklanarak güç oluşturma yeteneği tıpki bazı motorların diğerlerine göre farklı olması gibi önemlidir, Nasıl bazı motorlar düşük benzinle çok çalışır yani daha fazla güç oluştururlarsa bazı insanlarda az bir enerji kullanarak veya aynı miktar enerji ile daha fazla güç oluştururlar.
GÜÇÜN GÖRÜNMESİ:
Güçün etkileri görülebilir ancak gücün kendisi görünmez. Güç üzerinde fazla durmaktan ziyade güç sonucu olan iş miktarını izah etmek konunun daha y anlaşılır olması açısından daha verimli  olacaktır.Sporcularda performanslarını nasıl arttıracakları konusunda detaylı bilgiye kavuşacaklardır.
Kuvvet ve kuvvetlerin (ivmesel hareket eden kuvvetler) karşılaştırılması vektörler yardımıyla olur..Burada kuvvetin yön ve miktarları önemlidir.Isı bir enerjidir ama yönü yoktur.Hareket eden bir topta hem enerji hemde yön vardır.Fakat  kendi kendini hızlandırma yeteneği yoktur.İki kuvvetin yön ve büyüklüğü vektörel olarak ok şeklinde gösterilerek çizilebilir.Burada okun yönü kuvvetin yönünü gösterir.,boyu ise kuvvetin miktarını ve fazlalığını temsil eder.Diyelimki okun boyu diğer oka nazaran iki kat uzunsa o kişinin kuvveti 2 kat daha fazladır.

Çizgisel olarak gösterilen bu kuvvet vektörleri kuvvetin yönünü ve gücünü gösterir, harketi veya mesafeyi göstermezler.Eğer iki eşit kuvvet birbirlerine karşılıklı olarak (zıt) müsadale ederlerse yani çarpışırlarsa   hareket dengelenir  ve hiç biri  pozisyonunu değiştirmez.
Duvara vurmanızı hatırlayın, kuvvetinizin bir yönü ve gücü vardır ancak duvarda ve sizde bir hareket olmaz.Çünkü ne kadar güçle vurursanız vurun duvar size aynı güçle sabit durur bu nedenle devar yerinde sabit durduğu gibi sizde sabit durursunuz.
Eğer çarpışan kuvvetlerden biri zayıf olursa denge bozulur.Büyük kuvvettin istikameti yönünde bir hareket olur.Hareketin miktarı ve etkisi kuvvetler arasındaki farka göre değişik şekillerde olacaktır.
şimdilik bilerek yapılan karşı koyucu  kuvvetlere  aldırmayacağız, sedece dengeyi bozan ve hareket oluşturan kuvvetleri ele alacağız.Birden fazla kuvvet bir objeye etki ettikleri zaman kuvvetlerin yönü aynı istikamette ise kuvvetlerin bileşke kuvveti kadar bir güç cisime etki eder.
Kuvetlerin bileşkesi sırasıyla ilk kuvvetin bittiği noktadan diğer kuvvetin kendi istikametinde eklenmesi ile bulunur.Kuvvetleri bu şekilde vektörel dizdikten sonra ilk kuvvetin başlangıç noktasından son kuvvetin bitim noktasına çizilen doğru bileşke kuvvetin yönünü ve gücünü gösterir. Yandaki şekilde mavi daireler ilk uygulanan  kuvvetin başlangıç noktasını , sarı daireler son uygulanan kuvvetin bitim noktasını gösteriyor.Mavi ve sarı daire arasına çizilen çizgi bileşke kuvveti gösterir..Bileşke kuvvetin yönü maviden sarıya doğrudur.Yani bu tür değişik yönlü ve kuvvetler uygulandığında cisim bileşke kuvvet yönünde hareket eder.
Eski mısırlılar, Yunanlılar ve romalılar ,kuvvetlerin etkilkeşimi  konusunda yeterli pratik bilgiye sahiptiler ve bu konuda günümüzü şaşırtacak derecede mühendislik örnekleri ortaya koymuşlardır.Bunu o zamanlar yapılan çeşitli anıtlarda ve bilhassa pramitlerde , su kemerlerinde ,arenalarda özellikle görmek mümkündür.
Kuvvetleri birleştrirme metodu örneklerde görüldüğü gibi 400 yıldır bilinen ve uygulanan bir yöntemdir.Sayısız inşaatlar, binalar ve diğer yapılar bu kurala göre inşaa edilip yapılmaktadır. Kuvvetler arası ilişki, ivmesel hareket,kütle ve yerçekimi gibi temel kanunlar 300 yıl kadar önce İsac Newton tafaından formülize edilmiş ve açıklanmıştır.Bu kanunlar durağanlık, kuvvet, hareket ve tepki ve bunların matematiksel formülleri mühendislikte, arabalarda, ses hızını aşan uçaklarda, hareketli ve hareketsiz sistemlerin tümünde kullanılmaktadır.
Bu kanunlar, test edilmiş gözlemlenmiş ve ispat edilmiştir.Günümüz mimarisinin ve mühendisliğinin temel taşlarıdır.300 yıldır bu kanunların geçersizliğini bozacak hiç bir istisna yoktur.Vucudumuzunda tüm hareketleri bu kanunlar çerçevesinde olur.Bu nedenle taekwondo tekniklerini ve hareketlerini de açıklamak için bu kanunlara müracaat etmek gibi temel zaruret vardır.Bu kanunlar ışığında performansımızın nasıl arttırılacağı, terskuvvetlerin nasıl bozacağını taekwondo çalışmasının kurallarının ne olması gerektiğini çok iyi tespit edebiliriz.
TAEKWONDODA KUVVET ÇALIŞMASI
Şimdide -bu kanunlar ışığında- taekwondo antrenmanlarımızda  gücümüzün nasıl etkilendiğini kuvvet vektörleri ile örneklendirerek  izah etmeye çalışalım.Misal ilk önce vücüdumuzun nasıl alçaltıldığını düşünelim.Vücüdıumuz yerçekimi etkisi ile alçaltılır.Ayaklarımızın kuvveti ile yerçekimi kuvveti eşitlenince ayakta dik dururuz, ancak dizler bükülünce ayaklarımızın yukarı doğru uyguladığı kuvvet ,yerçekimi kuvvetine göre azalır iki kuvvetin farkı kadar vucudumuz yere iner. ayaklarımızdaki güçle vucudumuzu yukarı doğru kaldırırız.Bu nedenle misal diz romatizması olup ayaklarının yukarı doğru olan kaldıma gücün koruyamayanlar vücutlarını taşıyamaz ve baston taşırlar.Çünkü yerçekimi kuvveti ayaklarının kuvvetinden fazla olduğundan vücut taşınamaz.Şekli inceleyiniz.Şekil A da ayağın yukarı doğru kaldırma gücü eşit vücut dik ve dengede, Şekil: Bde ise ayakların gücü azaltılmış , yerşekimi gücü fazla olduğundan aradaki fark kadar vücüt alçalır.Bu kuraldan hareketle vuruşları inceleyelim

Aşağıya doğru olan ataklarda( kırışlardaki bıçak el vuruşu, yumruk, tekme veya başka bir örnek),kuvvetlerin bileşkesi toplanır.Yani her kuvvet arka arkaya dizilir .Vuruş yapmak için dizlerinde biraz kırılması ile vucud düşürülürken( tabiki çok aşırı değil) kuvvet artan bir güç oluşturarak vuruş yapar.Yandaki şekilde A kuvveti kolun vuruş kuvvetidir.B kuvveti ise çok hızlı dizin kırılması ile yerçekimi kuvvetinin fazlalığından oluşan vücut çöküş kuvvetidir.Kırılacak cisme etki eden kuvvet ikisinin toplamı.Yani vuruş kuvveti +yer çekimi etkisi ile vucudun çöküş kuvveti olur.Diz ne kadar çabuk kıvrılır ve vücut hızlı çökertilirse yerçekiminin etkisi kırılacak cisme o kadar etkili iletilir.Kolun kuvvetine bu yan kuvvet eklenemezse kırış başarısız olur.Bu eklemenin yolu vücudun ani hızıdır.Çünkü kol vücudun hareketinden önce çarparsa kırılacak cisime tek kuvvet etki etmiş olur...
İleri doğru yapılan ataklarda kuvet toplamı( yumruklarda, itmelerde veya tekmelerde) yumruk veya tekmenin gücü ile vucudun eğilme gücü toplanır.Ancak atağın gücü az bir miktar artar.Bu arada kuvvetin yönünde bir değişiklik olur.Yandaki şekil:1 de ilk resimde yere paralel yapılan vuruş(A), diz bükülünce yerçekimi(B) kuvveti etkisiyle biraz artar (A+B) ancak rakibe etki tarzı değişri kuvvetin etki iskikameti aşağıya kayar.
Rakibe toplam kuvvetin vucudna dik olarak yapılması için  şekil:2 deki gibi yukarınseviye açılı vuruş yapmak gerekir bu vuruş (A) , dizi kıvrılması ile oluşturulan vucut ağırlığıyla birleşince toplam kuvvetin (A+B) istikameti yere paralel olur ki  rakibe dik bir vuruş sağlar ancak kuvvetin gücü düşer.Şekil 2de a kuvetinin
A+B den daha büyük olduğunu izleyin.Değişik açılı vuruş tekniklerinde istikamet ile vuruşun gücü arasında tercikler yaparak vuruş açınızı ona göre ayarlamalısınız.
Bu demektirki yukarı seviye vuruşlarda kuvvetin ilk çıkış hızı düşer.Yani vuruşuz yukarı doğru ne kadar açılı olursa gücü o kadar düşer.
Şekil:3 ü inceleyelim.Yukarı seviyelerde kuvvet yerçekimi etkisinde kalarak zayıflar.Müsabaka sonlarında yukarı seviye tolyo ve neorya chagilerin etkisiz ve zayıf olması bacakların kalkmamasının nedeni budur.Zaten yorulan bacak vuruş kuvvetini, birde dizlerin kırlması ile yerçekimi( vucudun yere düşüş kuvveti) azaltır.Bu nedenle bırakın vuruşu ,bacak yukarı bile kalkamaz.Bu nedenle sert ve yorucu müsabakalarda fazla yukarı seviye tekme ile uğraşmak performansı aşırı derecede düşürür.Bunu yorgunluğunuzu iyi kontrol ederek ayarlamalısınız.
Birazdaha kompleks ancak olağanuüstü sert hareketleri incelersek,yeni taekwondoya başlıyan öğrencilerden, temel teknikler için bir ayağını ileri atarak veya geri adım atarak yumruk kombinasyonları yapmaları istenir.Bu uygulamalarda kuvvetin yönünün ve etkisinin nasıl değiştiğini çok iyi anlayabiliriz.Elliği tutarak bu öğrencilerinize vuruş yaptırdığınızda ileri seviye vuruşta elliğin aşağıya gittiğini ve çok etkisiz vuruşlar yapıldığını gözlemleyebilirsiniz.Halbuki öğrenci çok sert vurmaya çalışıyor ve belki sizin bir yumruk atmak için harcadığınız enerjinin aynısını harcıyordur.
Şimdi bunu şemalandırarak inceliyelim:Şekil:4 e bakınız.
Yeni sporcu vuruş yaparken omuzunu geriye yatırır, bellerini geriye yanlış kırar yerçekimini arttırır .Bu nedenle vuruşu son derece zayıf çıkar ve yere doğru bir itme meydana getirir ki, bu dengesiz bir vuruş sayılır.

Bu örneklemeler şunu ortaya koyar. Kuvvet ivmesel bir hızlanma olmadan ve yardımcı faktörler oluşturulmadan arttırılamaz.Bu faktörler tartışılmayacak kadar birbirili ile ilişkilidirler.
Kuvvet= Kütle x Hızlanma dır.Hızlanmamızdaki maksimum büyüklük,kısmen kasların kasılma yeteneğini etkiler ve eklemlerin çalışmasını fazla enerji kaybı olmadan daha verimli hale getirir.Maksimum hız ayrıca kuvvetin istikametinden şaşmamasını ve doğru yere yönlendirilmesinize sağlar.
Fiziksel kondüsyon kasların  kuvveti  ve kasılma hızı ile attırılabilir.Fiziksel eksersizler eklemlerin gücünü ve esnekliğini çoğaltır.Ancak kaba kuvvet, onu kullanma yeteneği olmadan hiç bir işe yaramaz, gücünü kaybeder ve yanlış istikamete yönlendirilir. Kuvvet= Kütle x Hızlanma formülü başlangıç kuvvetini   ortaya çıkan sonuç kuvvetini gösterir.Yani sizin vuruşa başladığınız andaki kuvvetin gücü ve yönü ayrıdır.Vuruş yaptığınız andaki kuvvetin yönü ve gücü daha ayrıdır.Bu vuruş kuvvetini bu formülle ifede ederizki.Burada kütle ile hız(ivme) arasında değişken bir ilişki vardır.Kuvvet aynı kalmak şartı ile kütle artarsa hız azalır.Hız artarsa kütle azalır.Bu şu demektir.Aralarında kilo ve yapı farkı olan iki sporcua aynı kuvvet ile vuruş yapabilir.Yani biri hız faktörünü iyi kullanırsa az bir kas gücü olmasına rağmen iri yapılı kimseyle aynı güçte vuruş yapabilir.Bu bize taekwondocuların zayıf kollar ve sıska bacaklarla nasıl oluyorda vucut çalışan iri yapılı kimselerden daha fazla yıkıcı güce sahip olabiliyorlar sorusunu izah eder.
Diyelim ki bacağınız vücudunuzun onda biri ağırlığında, ancak hızınız normalin on katı kadar ise vuruş kuvvetiniz aynı olur.Yani güçlü vuruş yapmak demek acı kuvvete sahip olmak değil hız faktörünü vuruşa ekleyebilmekten geçer.Önemli olan güce sahip olmak değil ,gücü üretebilmektir.
Bir teknikte bir değil birkaç kas gurubu hareket eder.Önemli olan bu tüm bu kas guruplarının seri çalışmasını sağlayabilmektir.Hızda böyle oluşur.Bir tekme atarken çalışacak kas guruplarını göz önüne alınız.Bu kas gurupları kombine çalışmaz ve serilik ortaya çıkmaz ise hız oluşmaz ve kuvvet yarıyarıya az bir etki ile vuruş yapar.
DENEY:
A:Ayağınızın gücüne çok güveniyorsanız, bir arkadaşınız sizin sağ ayağınızın paçasından hafifçe tutarken sağ ayakla yan tekme atınız.Bakalım hız olmadan kuvvet işe yarıyormu.Birde ayağınızı dışa doğru eliyle çok hafifçe itsin.Hiç bir tekme atamazsınız.Ayağınızın gücü nereye gitti.Hani çok güçlü baçak kaslarınız vardı?

B:Sol ayak ilerde dururken sağ yumruk ile ileri orta seviye yumruk atalım.Sol yumruğumuz kalçamızda olacak.Sağ ile ileri yumruk atan pozisyonu alın.Partneriniz bu yumruk atan kolu bileğinden tutarken diğer eliniz avuç içi kalçanızdaki yumruğunuzu avuçlasın.Yanlız çok hafif olsun ve güç uygulamasın.Siz yumruk atan elinizi ( partnerin bileğinden hafifçe tuttuğu) geriye çekmeye çalışırken Kalçanızdaki sol yumruk ile (rakibin avuç içi le engellediği) yumrk atmayı deneyin.Asla yumruk atamazsınız.Oluşan zır kuvvetler sizin yumruk gücünüzü sıfırlar.Nerede kaldı azılı gücünüz? Yumruklarınızın hızlanmaları engellendiği anda gücünüzün hiç önemi kalmadı değil mi?

B:elinizle dumbeli (ağırllık) tutarken yana doğru yan çarpıcı yumruuk atınız.Kuvvet gitti değilmi? Ağırlığın yerçekimi kuvveti sizin yana doğru  olan kuvvetinizi sıfırladı.

Tüm bu sonuçlardan hareketle güçlü olmak değil, güç oluşturabilmek önemlidir.Tekniklerinize çalışırken.sert çalışmak, aşırı çalışmak değil belli bilgiler ışığında çalışmak daha önemlidir.Güçlü olacağım diye kas yapmanıza, aşırı ağırlık çalışmanıza ve vucut limitlerinizi zarlamanıza gerek yoktur.Önemli vucudun tüm         uzuvlarını belli uum içinde bir bütün larak kullanarak fazladan güç oluşturma çalışmalarını iyi kavramalı ve üzerinde özel çalışmalısınız.

Taekwondo ve biomekanik üzerine yazılarımız devam edecektir.Sitemizi takip ediniz.