Taekwondoyu Öğretme kuralları üzerine birkaç söz

Önce Emniyet

Ne pahasına olursa olsun,öncelikle salondaki tüm öğrencilerin can emniyeti sağlanmalıdır.Bu taekwondonun ilk ve en önemli kaidesidir.Onları hertürlü tehlike ve incinmelere karşı koruduğunuzu sansanız bile her yerde ve her an başlarına ne tür bir tehlike geleceğini kestiremezsiniz ve bu ani tehlikelere karşı koruyamazsınız.Bu nedenle taekwondo çalışmalarında ne gibi tehlikeler doğabileceği ve bunlara karşı ilk yardım tekniklerini bir master( öğretici) olarak en mükemmel şekilde bilmelisiniz.Salonunuz  sonuçta toplu çalışılan bir ortam oluğundan tüm tehlikelere karşı emniyet tedbirleri içermelidir.Yangına, zelzeleye, yaralanmalara (ilk yardım dolabı, revir) vs.tehlikelere karşı emniyetli olmalıdır. Temiz, havadar, Yazın ve kışın özel oda sıcaklığında , gösterişli ,albenisi çok bulunmalıdır. Öğrencilerin çevreye güven duymaları öğrenme yetenek ve isteklerini arttırır

Hoş ve eğlenceli bir ortam sağlayın

Bu ortam en iyi şekilde çoçukları ve yetişkinleri aynı ortamda çalıştırmaktan geçer.Çoçuklar hareketliliklerini, büyükler ise tecrübe ve sosyalliklerini salon ortamına yansıtırlar ve zevkli bir çalışma ortamı doğar.

Basit ve kolay yolları seçin
Her tekniğin ve hareketin basiti ve kolayını seçin,öğrenildikçe ve tekrar edildikçe zora doğru seyir izleyin.Her öğrenciye kaldırabildiği yükü yükleyin, kapasitesine göre bir spor yaşantısı belirleyin. Misal olarak müsabık olma becerisi olmayan bir sporcuya öğreteceklerinizle, müsabık olma kabiliyeti olan bir sporcuya karşı öğretme şekilleri ve neler öğretileceği değişiktir.

Emniyet
Tüm ikili çalışma ve müsabaka antrenmanlarında kesinlikle koruyucu elbiseleri giydirmeli sakatlanmalara karşı koruyucu olmalısınız.Koruyucu kaskları giydirmeden asla antrenmana müsahade etmeyiniz.Çalışmaya başlamadan önce muhakkak ısınma hareketleri yapılmalı ,sıkı antreman sonrası ter soğutulması için ter atma ve soğutma çalışması muhakkak yapılmalıdır. Taekwondoya yeni başlayan sporcular ,çok sabırsız olduklarından bu ilk temel hareketler onlara çok sıkıcı gelmekte ,ısınmanın önemine inanmamakta ,çoğu kez çabuk olarak sert ve sıkı tekmelere girişmektedirler.Spor yaralanmalarında en büyük sebeplerden birisi vucudun spora hazırlanmamasıdır. Bu nedenle sürekli olarak antrenmanı siz başlatmalı ve temel ısınma hareketlerini kontrol etmelisiniz sürekli gözlemeli ve hatta onlarla birlikte ısınarak onları motive etmelisiniz.

Çalışmayı bölmeyiniz
Çalışmaya başlayın ve bitirin .Asla çalışmayı bölerek ,araya fasılalar ekliyerek, arada bir salondan ayrılıp tekrar salona gelerek antrenman yönetmeyiniz.Ciddiyetten yoksun bir çalışma yönetimi , sporcuların lakayıt davranışına ve öğrenme ilgilerinin azalmasına yol açar.
Disiplin ve esneklik arasında uyum sağlayınız.
Sporcu ve öğrencilere karşı nezaman sert nezaman esnek olmanız gerektiğini iyi ayarlayınız.Zaman gelir sert ve katı olurken zaman gelir onlarla çoçuklaşıp aynı oyunu oynamayı bile ihmal etmeyiniz. Hataların sık tekrar edilmesini es geçmeyiniz .Bu eğitimi çok aksatır.Disiplinsiz ve çalışmaları savsaklatıcı haraketlere asla taviz vermeyiniz.Dojang kurallarından taviz vermeniz ve disiplini terk etmeniz ,öğrettiklerinizinde etkili olmamasına yol açar.

İlerici bir yaklaşım tarzı
Her bireye muhakkak başaracağı ve üstesinden geleceği bir görev veriniz ve başarmasını sağlayınız. Görevi başardığını tekrarlarla denedikten sonra daha büyük görev ve sorumluluklar yükleyiniz.Kişilere güvendiğinizi onlara görev ve sorumluluklar yükleyerek belli ediniz.Bu öğretmenin çağdaş ve pratik yoludur.
Teşvik etme,yüreklendirme ve cesaretlendirme.
Sporcularını her zaman öğrendiği bir teknik veya hareketten dolayı övünüz, hayranlığınızı belli ediniz ve alkışlayınız .Bu davranışınız öğrenciniz için en büyük hediye ve teşviktir.Bu teşvik ve övmeniz tam zamanında, yerinde ,samimi biçimde ve her öğrenciye karşı aynı olmalıdır.

Tutku, Aşk ve Hırs
Taekwondoyu büyük bir tutku ve aşkla sevdiğinizi belli ediniz.Bu işi seviyorsanız yapınız.Çalıştırıcının tutku ve sevgisi bulaşıcı hastalık gibidir.Zamanla tüm öğrencilerine bulaşır.Antrenördeki güçlü tutku ve hırs , öğrencilerinin pisikolojilerindede güçlü etki bırakır.Taekwondoyu ve öğrencilerinizi seviniz ve onlara ilgi gösteriniz.Antenmana arada sırada katılan ve çalışmayı bir iki siyah kuşak öğrenciye yaptırıp sağa sola kaytaran bir çalıştırıcı asla iyi bir öğretici olamaz.Bu salona ve öğrencilere karşı sevgisizliğin ve ilgisizliğin bir göstergesidir.Becerebilen veya yapamıyan ,kaybeden ve kazanan öğrencinize karşıda tavır ve tutumunuz aynı olmalıdır.Sevginizi her ikisinede aynı oranda belli etmelisiniz.Sevginizdeki adalet, iyi bir öğretici olmanın baş şartıdır.
Taekwondoda hırsınızı saklayınız.Sinirlenmeyiniz ,kızmayınız sakin olunuz.Müsabakalarda aşırı hırsınız,kızmanız,alevlenmeniz aynı şeklide öğrencilerinize yansır.Sabırsız ,sinirli,sert ve mutlak başarıya endekslenen ve sporcularına  bu tarz yaklaşan bir çalıştırıcının bu davranışı ,öğrencilerin ruhi yapılarındada büyük yıkımlara neden olabilir.Çünki öğrenciler deneyimsiz olduklarından asla hırslarına sahip olamazlar ve bunu açığa vururlar.Bu tüm günlük yaşamlarına yansıyabilir.
Hemen hemen tüm taekwondo çalıştırıcılarında kendilerine özgü bir hırs vardır.Sporcularından çok kısa sürede öğrenme, başarı ve müsabakalarda derece isterler.Kendi yetenek ve becerilerini çok kısa bir zaman diliminde 13-14 yaşındaki çoçukların yapmasını dilerler.Aslında bu çok büyük hatadır.Aşırı hırs ,erken başarıyı ister.Bir başarısızlıkta ise çalıştırıcısının bu isteğini yerine getiremeyen çoçukta büyük bir   psikolojik yıkım meydana getirir. Öğrenmeye ve devam etmeye karşı olan direnci kırılır..Bir antrenör her zaman öncelikle "kendi kendinin üstesiden gelmelidir", "kendi nefsini yenmelidir".
Sporcularınızı kendi hırslarınız ve isteklerininiz doğrultusuna yönlendirmeyiniz.Onlardan yapamıyacakları aşırı isteklerinizi cevaplamasını beklemeyiniz.Onlar için neyin zor, neyin kolay, neyin gerekli olduğunu tespit etmeden ve öğretmeden asla fazlasını istemeyin.Her antrenör kendine göre hırslıdır.Ancak erken başarı beklemek hatadır.
Bilgilendirme:
Sporcularınızı yapacağınız çalışma öncesinde bilgilendirmeniz ağır çalışmaların sıkıcılığını ve zorluğunu ortadan kaldırması bakımından çok önemlidir.Örnek vermek gerekirse temel bir hareketi veya tekniği 100 kere yapacaksanız bunu öğrencilerinize önceden bildirmeniz gereklidir.Eğer bu bilgilendirme yapılmadan çalışmayı başlatırsanız genç sporcular sıkılacak ,bıkacak ve öğretmenizden birşey anlamıyacaklardır.Sonu gelmeyecek sandığı bir işe girişmek bilhassa ufak ve genç sporculara çok büyük eziyet ve sıkıntı verir.30 kez yaptıktan sonra hemen yorulur ve bıkarlar.Çünkü sonu gelmiyeceği sandıklarından motive ve konsantre olamazlar.Ama önceden bilgi verirseniz özellikle çocuklar ve yeni başlayanlar kafalarına bir şablon ve süre oluştururlar ve bitirebilecekleri kanaatına ulaştıktan sonra daha motive olmuş şekilde tekniğe başlarlar.
Bilgilendirmee yapacağınız konuşma ve motivasyon şeklide önem taşır.Uzun ,sıkıcı ve sert konuşmalar bazen çalışmanın güzelliği ve ruhunuda ölürebilir.Antrenmen esnasında çoçuklardaki fiziki ve ruhi değişimleri takip etmeli çalışma ve bilgilendirmeyi ve komutları ona göre yapmalısınız.
Bilgilendirmeeki temel esas ve noktalar şunlarır.
Öğrencilerinizin neyi istediğini ve hangi tekniği çalışmak istediklerini iyi kavramalısınız.
Fiziksel vu ruhi eğişimlerini iyi izlemelisiniz.Yorgunluğun çöktüğünü hissettiğiniz ve sıkıldıklarını anladığınız anda ağır bir tekniği 100 kez yaptırmak ve yapamıyana şu ceza emek kadar kötü bir davranış olamaz. Antrenman başına yapılmış bir tekniği ,yorgunluğun çöktüğü antrenman sonunda tekrar ettirmek kadar çocukları sıkan başka bir davranış olamaz.Ruhi sıkılganlıklarını keşfettiğiniz anda gerekirse antrenmanı keserek,istedikleri bir oyun veya eğlenceli bir yarışmaya geçebilirsiniz.
Çoçukları yönlendirirken sözleriniz çok büyük önem taşır.Ödüllendirme herzaman cezadan üstündür.
Misal bir temel tekniği 100  kere yaptıracaksınız.Bilgilenirme yaparken
" 100 tane  neoryo-chagi atılacak.En son bitirene 3 kişiye ceza veya ördek yürüyüşü var" diyebilirsiniz
veya
"Evet arkadaşlar bu çalışmada önemli olan insanın kenidisini aşmasıdır.Hadi bakalım kim bitirebilecek ve benden alkış alacak" diyebilirsiniz.
İkinci komutunuzu herkes yerine getirecek ve alkışınızdan herkes nasibini alacaktır.Ama ilk komutunuz gencecik çoçuklara çok itici gelecek ve sona kalanları  dışlanmış hissettirecek ,ruhi bir yıkım yaşayacaklardır.
Çoçuklara yapılacak en iyi komutlardan biri onları iradelerinde serbest bırakmadır.
Misal:
"Arkadaşlar 100 kez  Momtong Jireugi atacağız.Zor ve uzun olabilir.Yorulan istediği ana bırakır ve dinlenebilir. Bu konuda serbestsiniz." diyebilir.Ancak komutları 1,2,3,4 diye onların topluca saymalarını isteyebilirsiniz. Görünki herkes komuta ve hareketi yönlenirmeye katıldığından hiçbiri yarım bırakmıyacak ve 100 hareketi sonuna kadar tamamlayacaklardır.
Çocuklara rakiplerinin başkası değil kendi kendilerinin olduğunu hatırlatın.
Misal:
"Arkadaşlar benimle yarışmayın ,kendi kendinizle yarışın ve kendinizi geçmeye çalışın.Bir antrenör olarak vazifem kendinizi aşmanıza yardımcı olmamdır.Yorulduğunuzu hissttiğiniz anda bırakın ve dinlenin.Ama her başlangıçta bir öncekinden fazla yapınız.Unutmayın asla kendinize mağlup olmayın.Eğer bizimle birlikte başlar ve birlikte bitirirseniz zevk alırsınız.Ama yarım bırakırsanız kendinizin esiri olursunuz.Haydi hep beraber..." diyebilir ve tekniğe başlarsınız.
Onlara yaptığınız şeyin gerekliliğini hatırlatınız
Misal:
"Arkadaşlar bu teknik ve tekrarları hem sizin için hemde benim için zor olabilir.Ama gelişmek ve başarılı olmak zorlukları yenmekle olur.Başarıya giden yol zorlu çalışmalardan geçer.Hadi bakalım hep beraber..." der komuta başlayabilirsiniz.
Kendiniz sporcular için iyi bir şablon olun
Eğer siz kendiniz iyi bir örnekseniz sporcuların anlaması ve öğrenmeside o denli kolay olur.Sık tekrarları öncelikle siz kendiniz en mükemmel şekilde yapabilmeli ve göstermelisiniz.Temel tekrarların uzunluğu sporculara çok sıkıcı gelir.Bu sıkıcılığı atacak ,uygulamaları bilmeli ve çalışma periyodunu sık sık değiştirmelisiniz. Öncelikle temel tekniklerin niçin çok tekrar edildiğini ve gerekkliliğini öğrencilerinize çok iyi izah etmelisiniz.Gözlemlediğim kadarıyla çoğu çalıştırıcı,önceden büyüklerinden gördüğü katı çalışma prensplerini aynen uygulamakta salonda sıkıcı bir havanın oluşmasına neden olmaktadırlar.
Yererli bilgiye ve mükemmel tekniklere sahip olursanız, gençleri bilgilendirebilir ve iyi bir örnek olarak sık tekrarların insanın nasıl mükemmelleştirdiğini onlara kendinizi seyrettirerek gösterebilirsiniz.Temel tekniklerin izahatı da pratiği kadar önemliir.Çoçuk yaptığı temel tekniklerin ne işe yaradığını veya ileride kendisine ne gibi faydaları olacağını bilir ve öğrenirse daha iyi çalışabilir
Eğer siz yeterli miktarda bilgiye sahip olusanız, sporcuları motive etmenize o denli kolay olur.Onların yanlışlarını daha çabuk düzeltir ve mükemmele girmelerini sağlarsınız.Temel teknik tekrarlarının çok sayıa olması değil, doğru ve düzgün olarak atılması önemlidir.Başlarında ,durmaz, teknikleri bizzat mükemmel olarak siz göstermez iseniz çocuklar yüzlerce kez tekrar etseler bile sonuca ulaşamazlar,buda çalışmaları aksatan ve sıkıcı olmasına neden olan bir nedendir.Çoçukların bir ayda geçmesi gereken teknik, 2-3 ay gibi bir zaman alırsa bu onu salondan ve çalışmadan soğutur.Temel teknikler görerek uygulama isteyen çalışmalardır.Çoçuk bu döneme gördüğünü taklit eder,siz mükemmel bir şablon olmaz ve kötü teknik yaparsanız sporcularda kötü bir tekniğe sahip olurlar.
Taekwondo hakkında ,spor fizyolojisi ve psikolojisi hakkında bilgili olmaız gerekir:
Bu bilgiden yoksunsanız temel tekniklerin pratiği çocuklara sıkıcı gelir.
Misal:
Orta seviye yumruğun neden kalçadan kolun dönürülerek rakibe vuruş yaptığının izahını çoçuğa anlatmazsanız ,sporcu vuruşlarda bunu gerçekleştirmez.Ona kolun keni ekseni etrafında döndürülmesi ile Ön iki kol arasındaki membranın kasılarak, vuruştan gelen veya kırış yaparken oluşan zıt kuvvetin kolumuzu incitmiyeceğinin izahını yaparsanız çoçuk bunu niçin yaptığını bilir ve tekniği ona göre düzgün çalışır.Bu bilgiden siz yoksun olur ona anlatmazsanız, elbette onlardan fazla bir pratik çalışmada bekliyemezsiniz.
Misal:
Tekme atarken neden dizin kıvrılası gerektiğinin biomekaniğini anlatmazsanız ,sporcu diz çekmenin önmini bilmediğinden pratiğine yansıtmaz ve teknik atarken buna önem vermez.
Taekwondo felsefesini ve ideallerini bilmelisiniz:
Bu bilgiyi sporcularınıza ,daha işin başına anlatmalısınız.Çoçuk niçin teknikleri öğreniğini,ilerde ne işe yarıyacaklarını ve bunları hangi yola kullanması gerektiğini iyi bilmeliir.Çoçuk,sporcu ve iyi bir insan olmak gayreti ve şuuru içinde çalışırsa daha verimli öğrenme sürecine girer.Ona gelecekte ne olabileceğini tarif etmezseniz,öğrendiklerini, filimlerden seyrettiği gangaster ve boygard tiplemeleriyle kıyaslamaya başlar ve kendisinden nefret doğabilir.Çünki televizyonda filimlereki kötü adamlar,eşkiyalar,hırsızlar ve katiller de çok güzel döğüş teknikleri sergiliyor.Teknik öğrenmek ve döğüş ustası olmak kötü olmayı engelliyemez.Önemli olan sporcuyu taekwondonun "do" prensipleriyle donatabilmektir.Çocuklar iyi, doğru ve barışa yönelik çabaları daha iyi ve hızlı öğrenirler.
Çalışmada zirve noktaları:
Bu başlıktan kastettiğim antrenman esnasında ulaşılacak en yüksek anrenman dozu, zorlanma ,fiziksel yüklenmedir.
Çalışmaya genellikle zor olmayan hafif ısınma hareketleriyle başlanır.Bu doz gittikçe artarak bir en üst noktaya çıkacaktır.Sporcularda zaman geçtikçe zorlanma ve güçlük hissedeceklerdir.Bu en üst zorlanmadan sonra tekrar bir hafifleme periyoduyla ter soğutulacak ve antrenman nihayetlenecektir.Yani antrenmanın bütünü, zorlama ve gevşemeler şeklinde gidip gelen bir takım ritmik değişimler içerir.
sekil1.jpg (9750 bytes) Eğer filim seyretmeyi seviyorsanız filimlerden örnek vereyim.Bir filim daha başlar başlamaz vurulu kırılı olur sonuna kadar böyle sürerse seyirci uyumaya başlar,tek düze ve durgun konumuna devam ederse seyirci gene sıkılır.Filim içinde biraz romantizm, biraz aşk,biraz eğitici konular, biraz korku,heyacan, şiddet birazda  barışçıl uygular vara yani çeşitlilik vara seyirci çok büyük zevk alır.İşte antrenör bir filim yönetmeni gibidir.Antrenmanın bu dozunu  ve periyotlamalarını iyi ayarlıyarak sporcuyu sıkmamalıır.
Bu konuda en iyi yöntem antrenmanda 1 veya 2 tane zirve nokta (yüklenme fazlalığı) koymalısınız.Eğer bu 3 olursa sporcu sıkılır ve dikkati dağılır.2  saatlik bir antrenmanda 2 tane en üst zorlama sınırı koyabilirsiniz.Yan, ısınma giderek dozu arttırma en üst sını, azaltarak gevşeme ,sonra tekrar bi en üst oza çıkma ve azaltarak antrenmanı bitirme.Şekil;1 deki gibi
1 saatlik bir antrenmanda ise 1 kere en üst sınır zorlanabilir ama antrenman 2 saatlik olana göre daha sert ve sıkı geçmeli ve zorlama süresi daha fazla olmalıdır.sekil2.jpg (8214 bytes)Altta şekil:2 de görmektesiniz..Her iki şekilde incelenirse 1 veya 2 saatlik bir antrenmanda sert çalışmanın nasıl arttırılıp nasıl azaltıldığını görebilirsiniz.dikkat edin her iki antrenmana ısınma ,ile en alt seviyeden başlıyor ve ısınma ile yine en hafif çalışma ile sonlanıyor.Buna özelllikle dikkat etmelisiniz..Yeşil hatlar ısınma periyotlarının başlama ve sonlanma zamanlarını göstermektedir. 1 saatlik antrenmanda ısınma zamanının 10 dakika içinde tamamlanığını görmektesiniz.Bazı antrenörler bunun çok kısa bir zaman olduğunu düşünebilirler ve 10 dakikada sporcunun ısınamıyacağını söyleyebilirler.Çocuklarla veya yaşlılarla antrenman yapıyorsanız bu süreyi elbette uzatabilirsiniz.Ancak gençleri veya renli kuşaklı sporcuları antrene ediyorsanız bu süre iyi bir sporcunun ısınması için son derece yeterli bir zamandır.Zaten bu zamandan sonra artırarak en üst zorlamaya geçileceğinden sporcular zorlamaya dayanmak için yeterli süreyi bulmuş olacaklardır.Tabiki bu 10 akika sonunda sporcuların ısındıklarını iyi kontrol etmeniz gerekir.Değilse spor yaralanmaları riski artar.Antrenman sonu ter soğutma işlemide çok kısa tutulmalıdır.Çünki sıkı zorlamadan sonra dozun düşürülüp ter atılması antrenmanı sporcuya çok sıkıcı gelebilir ve antrenmanı çekilmez yapabilir.
Haftada 5 gün antrenmanınız varsa hergün sporcuları aşırı zorlamayın 3 gün zorlayıcı antrenman yaptırıyorsanız 2 gün işi eğlenceye taşıyan ve sporcuları dinlenirken daha hafif antrenman şekillerini tercih ediniz.spocuların hangi antrenman türlerini ve hangi teknikleri daha severek ve isteyerek yaptıklarını tespit edip ona göre bu günlerin planlanmasını tespit ediniz.

Çalışmayı bir program ahilinde planlı yapmak sporcuların motivasyonları üzerine çok olumlu etkiler yapar.Tekrarların sıkıcı etkisini ortadan kaldırır.Çünkü sporcu neyin hangi saat ve sürede yapılacağını ve nasıl sonuçlanacağını bilir.Sonu gelmiyecek hareketler yapılıyor imajı sıkıcılığın baş sebebiir.Planlı çalışma sporcuaki bu kötü düşünceyi siler.Ama sporculara tekrarların ,taekwondo gelişimi için şart olduğu şuurunu kesinlikle kazandırmalısınız.
Bu planlama sizede avantaj sağlar.Sporcu hengi tekniğin kaçar kere yapılacağını bilir.Bu bilgi kendisine bitirme azmi verir.Sizinde sporcular arasına gezerek onları takip etme ve gelişimlerini izleme şansınız doğar.Eğer plansız bir antrenman yaptırırsanız her teknik için komut vermek tarif etmek sizin zamanınızı alacağından sporcu takibine fırsatınız olmaz.Bunun yerine  şu, şu, şu temel teknikleri 50 şer kere sırayla yapacaksınız eniğ ana sizin arada gezinme ve yapamıyanları uyarma şansınız olur.Çünkü antrenman belli sıra takibince kendi kendine belli bir süre yürür.
sporcuların hatalarını asla tüm antrenmanı durdurarak değil her sporcunun yanına giderek sadece ona yumuşak bir hitapla söyliyerek düzeltmek esastır.
Sporcuların izilimine ikkat einiz.Kemerlileri ön taraf acemileri arkaya veya kemerli sporcuların arasına alınız.Bu şekile s acemi sporcular ne tarafa önerlerse dönsünler takip eebileceği usta bir sporcu görür ve tekniklerini ona göre yapar.Asla sporculara kızmayınız onlarla ,kendi evladınız gibi şakalaşınız ve muhabbet ediniz.
Antrenmanı en sevimli yapan özellik antrenöre duyulan sevgidir.