"Yumruk Fiziği"
Standart
taekwondo yumruklamasında, yumruk kalçadan başlar. kolun tam
açılması ile sonuçlanmış olur.Yumruk atıldığında genelde omuz hizası
yüksekliğindedir.
Aşağıdaki 1. grafik yumruğun kolun yumruk atılmasına kadar geçen ki
pozisyonuna (açılma miktarlarındaki) göre izah eder .Diyelim
ki kol kalçadan çıkarken yumruk hızı o metre/sn iken, kol % 50
açıldığında 2,5 m/s ye ulaşır yumruğun maksimum hız eriştiği an
kolun % 75 açıldığı (hemen hemen düz hale geldiği ) andır.Bu esnada
yumruk atılır bu arada yumruğun gücü hedefe geçer.Hedef düşer
ve kol tam açılır .Yumruğun bu esnadaki hızı da sıfırlanır.
Bu grafiğe bakarsanız kolun açılması için daha 10-14 cm varken siz
maksimum yumruk hızına ulaşırsınız.Taekwondoda
yumruk kapalı (yakın mesafeden) çok hızlı yumruk atılmasını ve hedefe vurmasını
sağlar.Bu nedenle taekwondoda yumruk direkt olarak hedefe odaklanır.Yumruk
düz istikamette direkt çıkartılır.Boksta olduğu gibi savrulan yumruklar
taekwondoda kullanılmaz.Taekwondoda yumruk hızlandırılarak
güçlendirilir.Yani yumruğun gücü hızından gelir.Taekwondoda yumruğun vuruş
yeri farklı olduğundan incitme ve sonuça olan etkisi azdır bu nedenle yumruk
taekwondoda yardımcı faktördür.Boksta ise özel güç çalışması yapılır.
Grafik
1
KARETEDE YUMRUĞUN ENERJİSİ:
Taekwondonun yumruk gücünün potansiyel miktarını ölçmek için yumruk
sırasında ne kadar enerji harcandığının tespitini yapmak gerekir.
Kırış yapmadan evvel bir ayaktaki enerji miktarı
Emax = 1/(2Y) Alsb2
ile formül ize edilir.Bu şekilde dışarıya 350 jullük
bir enerji verilir.Elbette Bu kemiğin büyüklüğü ile de orantılıdır.Bu miktar
bir enerji ve güç kol kemiği ile yapılsa bu kemiğin kırılmasına neden
olur.Kol kemikleri çapları bacak kemiklerinin yarısı kadardır.Bu
nedenle yukarıdaki formüle göre de absorbe edecekleri enerji
(karşılayabilecekleri güç veya durgun bir hedefe vurabilecekleri güç
miktarı) ayağın gücünün çeyreği kadardır Yani 88 jullük bir enerjidir.
Şimdi iki kişi düşünelim.Bunlardan biri yumruk vursun diğeri de hedef
olsun.İki hedef arsında yumruk ve rakibin sert bir organı birbiri ile
çarpışsın
M1V1 = (M1 + M2)V'
Burada M1 yumruk vuranın kol kütlesidir, V1 yumruğun vuruş anındaki
hızıdır.M2 rakibin kütlesidir.V' ise yumruğun ve rakibin vuruştan sonraki
hızıdır.Buda şuna tekabül eder.
V' = M1V1/(M1 + M2)
Yani çarpışmadan önceki toplam enerji ile çarpışmada rakibe aktarılan
kinetik enerji farklı olur.Bu farklılığı:
DE = 1/2 M1V12 - 1/2 (M1 + M2)V'2
formülü gösterir
DE = 1/2 M1V12 - 1/2 M12V12/(M1
+ M2)
DE = 1/2 M1V12(1 - M1/(M1
+ M2))
DE = 1/2 M1V12(M2/(M1
+ M2)
DE = 1/2 M1M2V12/(M1
+ M2)
Genellikle bir kişinin kol kitlesi toplam vücut
kitlesinin onda bir 1/10 u kadardır.Tabi ki müsabıklar aynı kiloda olduğuna
göre bizde yumruk atanla yiyeni aynı kiloda farz edersek M1 ~ 0.1M2
elde ederiz.
Ve sonuç olarak şu formüle indirgeniriz.
DE = 1/22 M2V12
Eğer 70 kiloluk bir kişi farz edelim. En yüksek
bir hızla vuruş yapsın.( siyah kuşak 70 kilo bir sporcunun en yüksek yumruk
hızı 7 m/sn kadardır).Buda
DE = 156 Jüll bir enerjidir.
Bu ilk bakışta çok büyük kuvvet anlamına gelir ki kol kemikleri bu kuvvet
ile kırılır bu güçü taşıyamaz anlamına gelir.Ancak pratikte bu daha
komplikedir.
Kol çoğu durumda yumruk vuruşu yaptığı direk vurup deforme olmak veya
kırılmak yerine yana hareketlenir ve darbeden kurtulur.Rakibin kaburga
kemikleri ise çok az hareket edebilir bu nedenle vuruş yapan vurulana göre
incinmeme bakımından daha avantajlıdır.Ancak şunu da unutmamak gerekir el
kemikleri kaburga veya kol kemiklerine göre daha küçük ve ince kemiklerdir.
El kemiklerinin çok ince olmasına karşın nasıl
oluyor da kalın tahtalar veya mermerler parmaklara zarar vermeden kolaylıkla
kırılabiliyor.
yumruğun tepkisi:
Tahtayı kırmak için ihtiyaç duyulan kuvvet
miktarını göz önüne alalım.İki tarafından desteklenmiş tahtanın tam
merkezine vuruş yapılsın.Bu F kuvveti olsun.Bu F kuvveti ile vurduğumuz anda
kuvvet iki parçaya bölünerek yukarı doğru ters istikamette her iki uçtan F/2
olarak geri yansır.Aşağıda şekil 2 yi inceleyin..
Aşağıya doğru kuvvet uygulandığında tahtanın üst yüzeyi sıkışmaya alt
yüzü ise gerilmeye maruz kalır.
Şekil: 2
Bu kuvvet tahtanın tam
orta ekseninde bir eğilme momentine yol açacaktır.Burada tahtanın orta
eksenine yapılan vuruşta sağ ve sol yarımlarına gelen kuvvet eşit derecede
olacaktır.Tahtanın üst yüzeyinde kuvvet etkisiyle bir sıkışma ( baskı)
olacaktır.Bu nedenle sağ yarım solu itecektir.
Tahtanın tabanında bir gerilme olacaktır.Sağ yarım sağa doğru çekecektir.Bu
kuvvetleri yukarıda sağa ve sola olan küçük kırmızı oklarla işaret
ettik.Yani tahtanın ortasına vurulduğu zaman.tahta üzerinde oluşan
kuvvetleri incelemek açısından bunları gösteriyoruz.
yani vuruşlarda tahtaya direk kuvvet gelmez tahta bunları bir yüzünde
gerilme ve bir yüzünce sıkışma ile tolare eder.Tahtaya gelen kuvvetler
dairesel bir güçle geri döner.
tahtanın kırılması için tahtaya vurulan gücün.
tmax = 1/6 Wh2sb
den fazla olması gerekir.
Burada W: tahtanın genişliği, h: tahtanın kalınlığı ve sb:
tahtanın kırılma indisidir.
tahtanın kalınlığım arttıkça vurmanız gereken güçte o oranda artar.
Tahta kırışlarındaki en önemli etken tahtanın esneme yeteneğidir.Vurduğunuz
yükle tahtada esneme sonucu yukarıda izah ettiğimiz gerilme ve
sıkışmalar olur.Takta orta yerinden bu üst ve alt yüzünde oluşan ters
gerilmeler sonucu kırılır.Oluşan ters yük ise daire şeklinde tahtanın
kenarlarına dağılır.
Seçtiğiniz tahtada esneme olmaz ise yük vurduğunuz gibi geri gelir ve
elinizdeki kemik kas ve tendonlara zarar verir.
Diyelim ki tek başına 10 cm kalınlığında bir tahtayı kıramazsınız.Tek blok
halindeki bu tahtada bu gerilme ve esnemeler olmaz.Halbuki aralarına
mesafe konarak oluşturulan 1 er cm kalınlığında 10 tahtayı (sonuçta buda 10
cm eder) tek vuruşta kırabilirsiniz.Çünkü bu tahtalar esnediklerinden
kırılma indisleri oluşur ve yukarıdan aşağı doğru tek vuruşta hepsi
kırılabilir.
7 kiloluık bi,r güçle 7 km/sn hızla yapılan bir vuruş.Tahtada
~ 49 kg m/s.bir güç meydana getirir.
|