antkas1.jpg (5645 bytes)Antrenman-Kas İlişkileri

Haraket sisteminin temel yapısını iskelet ve kaslar oluşturur.Kaslar kimyasal enerjiyi mekanik işe çeviren bir tür makine görevi görürler.Bir kasın bir dirence karşı koyabilmesi ile hareket ve iş meydana gelir.Bu nedenle kas sisteminin temel görevi kasılarak,bedensel hareketle etki den kuvvetin gelişmesidir.İnsan vucudunun erkeklerde yaklaşık %40 bayanlarda ise %25-30 u kaslardan oluşur.Kas hücresi "iğ" şeklinde olup lif olarak adlandırılır.Kas ise bağ dokusu ile bir arada tutulan bilerce liften oluşmuştur.Bir lifin çapı 10-100 mikron uzunluğu ise 1-40 milimetre arasında değişir.Kas hücresi sarkelama denilen transparan fakat dayanıklı bir memran ile örtülüdür.Sarkelemma aynı zamanda kas liflerini birbirinden ayırır.Yaklaşık 10-50 kas lifi uzunluğuna bir araya gelerek kas lif demetini oluştururlar.Her bir kas lif demeti bir memran ile çevrilidir.Lif demetleri gene unzunluğuna bir araya gelerek kas meydana getirirler.Kaslar dışarda epimisyum denen bir memran ile örtülüdürler.Bu memranlar bağ dokusundan meydana gelmişlerdir.Lif demetleri arasındada bağ dokusu mevcuttur.Kan damarları ve sinirler bağ dokusu içinde ilerlerler.Bağ dokuları kasın her iki ucunda tendonlara (krişler) dönüşerek kemiğe yapışırlar.
Her kas lifinde  1-2 mikron çapında binlerce myofibril bulunur.her myofibrilin içindede yan yana yerleşmiş   1500 kadar myozin ve bunun iki kadarda aktin flamentleri vardır.Bu myoflamentler büyük polimereize protein molekülleri olup kas kasılmasında baş rolü oynarlar.Her kas lifinin yapısında birbirine komşu 2 zarın arasındaki bölüme sarkomer adı verilir.Sarkomer içindeki aktin ve myozin flamentleri arasında meydana gelen etkileşme sonucunda doğan mekanik ,kimyasal ve elektromanyetik kuvvetlerin bir sonucu olarak kas kasılmakta ve kuvvet oluşmaktadır.Kasılmayı sağlıyan ve kuvveti oluşturan temel enerji maddesi ise ATP dir.ATP nin temel görevlerinden birisi enerji iletişimi ,diğeri ise kaslarda yumuşama oluşumunu sağlamaktır.

ANTREMANIN KASLAR ÜZERİNE ETKİLERİ

Bilinçli ve düzenli bir şekilde yapılan antremanların kaslar üzerindeki olumlu etkisi bilinen bir gerçektir.Kasların 3 antreman şekli vardır.
1-Kuvvet heliştirmeye yönelik antreman
2-Sürhat geliştirmeye yönelik antreman
antkas2.jpg (11256 bytes)
3-Dayanıklılık geliştirmeye yönelik antreman
Antreman kasların hangi özelliği geliştirilecekse o şekilde bir yükleme periyoduna gidilir.Kasların güç yeteneğinin yükseltilmesi ve özellikle telepatik açıdan yüksek dirence karşı hızlı kontraksiyonların kuvveti hafifdirence karşı hızlı kontraksiyonların dayanıklılığı geliştirdiği görülmüştür.
Hareket uyaranları yani yüklemeler bir kasılma kuvvetine yöneliyorsa kas liflerinde kalınlaşma meydana gelecektir.Bu kalınlaşma yeterli büyüklüğe geldiğinde kas lifleri bölünebilir.
Önemli olan yeni oluşan kas liflerine yeterli kan akımını sağlayabilecek kılcal damarların desteğidir.Temel ilke olarak kuvvetin artması kas liflerinin kalınlaşması sonucu oluşur.Lif kalaınlaşmasıda hareketlerin ve yüklenmelerin uygun ve yeterli bir şekilde uygulanmasına bağlıdır.Kasların gücünün önemli ölçüde çaplarına bağlı olduğu bilinmektedir.Normal olarak bir kasın her cmkaresininin 4-6 kg kaldırabileceği hesaplanmaktadır.Ancak üst düzeydeki bazı sporculardaki bazı sporcularda bunun 8-10 kğrama kadar yükseldiği bilinmektedir.Önemli olan yapılan antremanlarda amaca göre aşağıdaki temel ilkeler iyi uygulanmaktadır.

1-Çalışmaların şiddeti
2-Alıştırmaların süresi
3-Alıştırmaların sıklığı
4-Uygun dinlenme
Kuvvetin büyümesini olumsuz yönde etkiliyen birçok doğal sınırlar ve etkenler vardır.Cinsiyet ayrılığına bağlı olarak kadının kas kuvveti erkeğinkine oranla ortalama %30 daha azdır.Kuvvetin büyümesi açısından bedensel yapıda büyük önem taşır.Örneğin atletik tipler kuvvet büyümesi açısından asteriks tiplere oranla daha elverişli bir vucud yapısına sahiptirler.Kas kalınlığının büyümesi uygun dozdaki izometrik,akzanterik ve izotonik kasılmalarla geliştirilebilen gerilim uygulamalarına bağlıdır.Gerilim uyaranı büyük yüklemelerle zorlanmayla meydana gelen esneme karşısındaki dirençtir.Buna göre yüklenmelerin yoğunluk ,süre ve kapsam bakımından optimal bir düzeye ulaşmalarışartıyla hangi türden olusa olsun antreman şekilleri ve gerilime yol açan yük ile sonuçlanabilirler.Kuvvetin büyümesi bakımından olumlu sonuçlara yol açandaha başka dış etkenler şunlardır.Proteinli yiyecekler,bol vitamin alınması,kuvvet antremanlarında önce kasların ısıtılıp açılması,zaman zaman mor ötesi ışınlama gibi,v.s.
      Antreman sürecinde ve müsabakaların arasında kuvvetin büyüme hızının devamı büyük bir önem taşır.bu bakımdan kuvvet antremanı yapılarak kasların kısa zamanda büyümeleri sağlanabilsede antremana arayla son verildiğinde bu büyüme kısa zamanda kaybolur.Buna karşılık kuvvetin büyümesine yönelik antreman ne kadar uzun süreli olursa kuvvette aynı ölçüde korunabilir.Kuvvet antremanına devam edilmediği taktirde büyüyen kuvvet yaklaşık 10 hafta sonra yeniden başlangıçtaki düzeye düşer.Karındaki kasların vuut ağırlığına katılma oranı bayanlarda sadece %35 tir.Buna karşılık erkeklerde bu oran %41 civarındadır.Kadın ve erkeğin kasları sadece nicelik bakımından birbirinden ayrılmaz.Bunlar arasında nitelik farklarıda vardır.Örneğin kadınlardaki ortalama kuvvet başarısı erkeklerdekinin %55.8 i kadardır.Kasların antreman yoluyla geliştirilebilme oranıda kadınlarda daha düşüktür.Antreman sonunda kadı ile erkek arasındaki cinsiyet farklılığı dahada belirginleşir.
Kas kuvveti ile kas büyükküğü arasında bir neden sonuç ilişkisi vardır.Bir kasın çapı enine
genel1.jpg (2636 bytes)kesiti  ve hacmi yüksek düzeyde ise gerilime yol açan uyarmalar büyür.Daha iyi bir kan dolaşımı enerji depolarının büyümesi,çözülmesi ve kılcal damarlar sisteminin genişlemesi kas dayanıklılık yeteneğinin artmasını sağlar.Son olarak çabukluk sağlayan uyaranlarla kasın kasılma hızı yükseltilebilir.
KASLARDA ENERJİ OLUŞUMU

Antreman ve müsabakalardaki her türlü bedensel yüklenmelerde kaslarda gelen enerji oluşumu büyük önem taşır.Kaslar insan metabolizmasındaki enerji oluşumu   ve dönüşümününson istasyonudur.Kasların çalışması sonunda kimyasal enerji mekanik enerjiye dönüşür.Çünki her türlü kasın kasılması kas dokusundaki enerji dönüşümlerine bağlıdır.Kastaki kasılmanın temel şartı bu enerji değişimleridir.Bu durumda indirgemeleri sonunda değerlendirmeye hazır enerji ortaya çıkaran bileşikler kjaslar için büyük önem taşırlar.Eğitimsel ve sportif aktiviteler zaman zaman zaman zaman ksa süreli çok miktarda zaman zamanda uzun süreli fakat az miktarda enerji ihtiyacı içindedirler.Bu nedenle sportif hareketin yapısına göre antreman yada sportif yarışmalarda enerji miktarı yapılan aktivitenin süresine ,şiddetine,kapsamına   göre farklılık göstermektedir.,Sürhat kşusu için gerekli enerji  ile maroton koşusu için gerekli enerji farklıdır.Hangi büyüklük ve hızla hareket edilirse edilsinçalışan kaslar biyokimyasal enerjiyi tüketerek hareker ederler.Enerjinin ekonomik olarak kullanılması verimliliği arttırır.Genel olarak antremanlardan istenen  ve beklenen sonuçta verimliliğin artması yolundadaır.Verimliliğin artması iki yolun birlikte çalışması ile gerçekleşir.
1-Kasta enerji sağlayan enerji metabolizmalarının etkinliğinin artması
2-Hareketin ekonomik olarakj yapımasıdır.
Hareket ekonomisi tükenmeye kadar varabilen yorgunluğun geciktirilmesinde önemli bir husustur.Teknik ve taktiklerin iyi öğrenilmesi ile gereksiz hareketlerin ve kasların işe karışmasının önlenmesi önemli ölçüde hareketlerin ekonomik olarak yapılmasına yardımc olur.Gereksiz hareketler daha fazla enerji tüketilip hemde daha fazla yorgunlık maddelerinin üretilmesine neden olurlar.
Değişik sportif aktiviteler kendilerine özgü enerji gereksinimi içindedirler.Örneğin;sprint,atlamalar,atmalar çok kısa zamanda yüksek güç ve yüksek enerji isterler.Ama mesela maroton uzun zaman ve davamlı ama azar azar enerji ihtiyacı doğurur.
Vucutta kasla birbirinden farklı 3 enerji sağlama yolundan ve zaman zamanda birbiri içine geçen  birbirini tamamlayıcı degişik şekilde enerji sağlarlar.
Bu 3 temel enerji sağlama yolu
1-Alaktik,anaerobik(ATP-C)
2-Laktik asit enerji sağlama yolu(Laktik-Anaerobik)(LA)
3-Aerobik enerji sağlama yolu
ATP ADENOZİN TRİFOSFAT
Kassal aktivitelerde anında kullanlan kimyasal enerji foormudur.Atp enerjiden zengin çok önemli kimyasal bir bileşiktir.Pek çok hücrede özellikle kas hücresindedepolanmıştırKaslarda kasılma uyarılma vs ve hücrelerdeki tüm biyolojik işler ATP nin ADP ye yıkılmasıyla açığa çıkan enerji ile yapılır.Atp nin yakılması ile herhangi bir molekül ATP başına 8 kilokalori enerji ortaya çıkar.Bazı reaksiyonlar 8 kilokalorinin ancak bir kısmını kullanır.Geriye kalan enerji ise ısı enerjisine dönüşür.ATP,ADP ye yıkılarak enerji açığa çıkar.ADP nin ATP ye dönüşmesi için ise tekrar enerjiye ihtiyaç duyulur.Bu enerji ie Triatin fosfattan veya alınan yiyeceklerden elde edilir.
AEROBİK ve ANAEROBİK METABOLİZMA

genel2.jpg (7124 bytes)Metabolizma kelimesi bütün vucudda oluşan çeşitli kimyasal reaksiyonları tanımlamaktadır.Vucuddaki hücreler ATP nin dışında hiç bir kimyasal maddeden enerji için yararlanmamaktadır.Dolayısıyla tüm besin maddeleri ATP formuna dönüşmek zorundadır.ATP nin ADP ye parçalandıktan sonra tekrar ATP ye dönüştürülmesi 2 temel yoldan olmaktadır.Bu yollar Aerobik(Oksijen) ve Anaerobik(Oksijensiz) yoldur.
Vucuddaki besin maddelerinin aerobik yolla parçalanması  ile açığa çıkan enerji parçalanmış olan ATP nin yeniden sentezlenmesini sağlar.Bu yolla bir mol glikoz   su+karbondioksit meydana gelirken bir yandanda 38 mol ATP ortaya çıkar.
Bütün bu kimyasal reaksiyonlar hücre içinde mitekondri denilen hücre organelinde oluşmaktadır.Oksijenin bulunmadığı ortamda  organizma çalışmasını sürdürebilmesi için gerekli enerjini anaerobik yol ile sağlamaktadır.Bu yol aynı zamanda acil enerji sağlama yoludur.Birçok sportif hareketin başlangıç ve bitiş evresinde bazılarında tüm enerji bu yolla sağlanmaktadır.Anaerobik yol ile 1 mol glikoz yıkıldığında 2 mol ATP oluşur.Anaerobik enerji sağlama yolunun besin kaynağı sadece karbonhidratlardır..Kimyasal enerji kaynağı ise kreatinfosfattır.Anaerobik enerji sağlama yolu,alaktik ve laktik asit yoludur.Her ne kadar aerobik yol ekonomik olarak görünüyordasa ani ,hızlı ve büyük güç gerektiren işler için gerekli enerjiyi sağlamadayeterli olamamaktadır.Bu işler için enerji anaerobik yoldsan sağlanır.Ancak anaerobik yollardan uzun süreli enerji sağlamak mümkün değildir.Anaerobik yollardan enerji veren maddeler çabuk tükenir ve artık madde olarak yorgunluk verici maddeler ortaya çıkar.İskelet kaslarında ATP-CP kasların iş yapabilmesi için gerekli enerjinin sağlandığı en çabuk enerji yoludur.30 saniyeden daha az ve maksimum şiddetli ortamda  yapılan hareketler için gerekliş enerji bu yolla sağlanır.Örneğin 100 metre koşusu,gülle atma  gibi..1 mol kreatinin yıkılışı ile 1 mol enerji sağlanır.
LAKTİK ASİT ENERJİ SAĞLAMA YOLU
Karbon hidratların enerji sağlamak amacı ile bir dizi kimyasal reaksiyon sonucu laktikasite indirgenmesi ile  ATP üretilen anaerobik enerji sağlama yoludur.Buy enerji sağlama yolunun besin kaynağı sadece karbonhidratlardır.Bu sistemde Glikoz anaerobik metabolizma süresi içerisinde yıkılarak her mol glikoz için 2 mol ATP oluşur.Laktik asit sistemi ATP nin tekrar sentez edilmesi için hızlı bir yoldur.Uygulama zamanı 1 ila 3 dakika arasında olan yüksek şiddetli eforlar  özellikle bu sistemle enerji alırlar.Örnegin 400 metre koşu ,100 metre yüzme gibi
AEROBİK ENERJİ SAĞLAMA YOLU
Aerobik enerji sistemi diğerlerinden farklı olarak oksijenli ortamda enerjinin ortaya çıktığı  ATP sentezlenme süreci olarak tanımlanır.
Örnek:Aerobik ortamda 1 mol glikoz metaboliz olduğu zaman 39 molekül ATP oluşur.Fakat enerji sağlama hızı düşüktür.Düşük şiddetli uzun süreli eforlar bu enerji sistemiyle enerjilerini sağlarlar.Aerobik yol enerji sağlamada karbonhidratları,yağları ve aşırı açlık durumında proteinleri kullanır.(Anaerobik yo ise sadece karbınhidratlareı kullanır.)