1-HAREKET (MOTOR ) GELİŞİM
1-1 REFLEKSİF HAAREKETLER DÖNEMİ
Yeni doğanlarda davranışlar,omirilik ve ota beyin merkezlerinden idare edilmektedir.Ortaya çıkan refleksifhareketler ,bebeğin ilk motor tepkileri  ve ilk bilgi edinme kaynaklarıdır.
İlkel hareketler dönemi (Bilinçli hareketler dönemi ): Bu dönemde merkezi sinir sisteminin gelişmesine parelel olarak baş ve gövde,sonra kol ve bacaklar üzerinde kontrol sağlanır.bazı kaynaklar bu gelişimi yukarıdan aşağı ve içeriden dışa doğru gelişim ilkesi olarak açıklamaktadırlar.
1-2 TEMEL HAREKETLER DÖNEMİ:
Yaşamın  birinci ve yedinci yılları arasındaki süreyi kapsar.Temel becerilerin kazanıldığı dönemdir.Bu temel beceriler,denge,koşma ,atlama ,sıçrama,sekme,yakalama,fırlatma,topa ayakla vurma gibi hareketlerdir.Bu beceriler tüm çoçuklarda bulunan ortak özellikler ve yaşam için gerekli beceriler olduğundan (TEMEL BECERİLER) olarak adlandırılır.
DENGE:
Belirli bir yerde bir konumu  (POZİSYONU) devam ettirme olarak tanımlanır.İlk önemli denge şekilleri ,oturma ve ayakta durmadır (30-38)
YAKALAMA:
Sadece eller yada ellerle billikte vucudun diğer kısımlarının yardımıyla havadaki bir topu yada bir nesneyi durdurarak kontrol altına almayı anlatır.
DURARAK UZUN ATLAMA:
Yürüme ve koşma becerisi kazanndıktan sonra dengenin gelişmesi,kuvvetin artmasıyla birlikte atlama becerisi kazanılır.Durarak uzun atlama becerisi ,iki ayak üzerinde işleriye doğru sıçrama olarak tanımlanan,aslında yukarı ve ileri uçuş olarak tarif edilebilen bir harekettir.
FIRLATMA:
Altı aylık çoçukların çoğu sınırlı ve kaba koordineli bir atma davranışı göstermektedirler.Genellikle bir yaştan önce kısa bşr mesafeye top atabilirler.
KOŞU:
Çocuğun sinir-kas koordinasyonu ve yeterince kas kuvvetine erişmesi sonucu gerçekleşen ve bir yerden bir yere hızlıca gitmesi olarak tanımlanır.
TOPA AYAKLA VURMA:
Bu hareket ilk kez koşme yeteneğini kazanmasından sonra iki yaşlarında görülmeye başlar.Bu yaşta çocuğun dengesi tek ayak üzerinde dururken diğer ayağı ile topa kuvvetini verecek şekilde gelişmiştir
SIÇRAMA:
Ayaklarla vucudun yerden yukarı yükseltilmesi ve yere inilmesi anlatılır.Bu beceriyi gerçeleştirmek için atlama becerisinden daha iyi denge ve koordinasyon gerekir.
SEKME:
Bu becerinin temeli yürüme ve koşma hareketlerine dayanır.sekme , ritmik bir şekilde tek ayak üzerinde sıçrama ve bir adım yürüme (ALMA) hareketinin sırası ile birleştirilmesini anlatır.

Bu dönem 7 yaş ile yukarısını kapsar.İlkokul çoçukları yeni beceriler kazanmaktan çok ,daha önce kazanndıkları temel becerileri daha akıcı ve doğru olarak ortaya koyarlar.Bu dönemdeki gelişim hızı koordinatif (Psikomotor) erginliğe ve duyusal etkenlere bağlıdır.Dönem kendi içinde 3 evreye ayrılır.
A-GENEL GEÇİŞ EVRESİ:
7-8 yaşlarına rastlayan dönemdir.Yavaş yavaş peformansın arttırılması düşüncesi ortaya çıkmaya başlar.Kuvvet,dayanklılık,reaksiyon zamanı , hareket sürhati denge gibi özelliklerin gelişmesiyle prformansın atması beklenir.Değişik hızlarda ip atlama,taş sektirme gibi hareketler bu evrenin tipik geçiş hareketleridir.
B-ÖZEL HAREKET BECERİLRİNİN EVRESİ:
10 yaşındaki kız ve erkek öğrenciler hala motor öğrenme yönünden çoçukluk döneminin altın devresini yaşamaktadır.Bu hızlı motor gelişim ,boy uzamasının ani artışı ve vucud değişimlerine kadar devam eder.Birey bu dönem boyunca fiziksel kapatisesinin ve sınırlarının farkındadır.
C-SPOR DALINA ÖZGÜ HAREKET BECERİLERİ EVRESİ:
Sporla ilgili motor gelişim dönemlerindeki spor dalına özgü hareket gelişim evresi ,spor türüne bağlı olarak gelişmekle birlikte ,ortalama olarak 14 yaşında başlar ve olgunluk dönemi boyunca da devam eder .Bu döneme branşlaşma evreside diyebiliriz.
Branşlaşma gelişim evresinin en üst aşamasıdır.Piramidin tepe noktasını oluşturur.Çocuğun ilgi duygusu,yetenekleriyle uyum içerisinde,isteyerek yapılan branş seçimi bundan önceki dönemde olduğu gibi bu evredede denvam debilir.Nöromuskuller sistem yönünden çoçuk tam olarak gelişir ve giderek daha karmaşık ve yeni hareketler yoğun biçimde yapılabilir.
2-Hareket gelişim sırası
Bilinçli hareket edebilme yeteneği kontrol altına alındıkça, hareket dağarcığı gelişir,daha karmaşık ve etkili yeni hareket becerileri üretmek üzere birleşirler.Örneğin;Günlük yaşantıda önemli bir yeri olan üreme hareketi temel ve bütün bir harekettir.Araştırmalar ;Karmaşık hareket becerilerini ,basit hareket becerillerinin eşgüdümlü ve bişr sıra içerisinde gerçekleştirildiğini saptamıştır.Yine bazı araştırmalar,özel becerilerin gelişimi için kritik dönemlerin olduğunu ,bu dönemlerde çocuğun hareket öğrenimi daha iyi ve kolay gerçekleştirdiğini ortaya koymuştur.Kritik dönemler çocuğun bedensel yönden yeterince olgunlaştığı,gerekli yetilerin çoğunu kazandığı,algısal ve zihinsel hazır oluşa ulaştığı zamanlar ortaya çıkar.
2-2 Motorik gelişim yönünden uygulama önerileri
2-2-1 Temel Hareketler Dönemi
Bu dönem gelişim dönemleri sınıflamasında "Okul öncesi dönem " diye sınıflandırılır.
Çoçuklarda temel hareket gelişim dönemi,3-4 yaşları arasında başlar.Çoçuklar bu dönemde yürüme ,koşma ,fırlatma ,çekme ,tırmanma gibi temel hareket formlarını kullanabilirler.
İlk 5 yılda sportif yönden önemli eğitim aktiviteleri söz konusu değildir.bununla birlikte çoçukların sağlığı,bedensel ve hareket gelişimindse bu dönem çok önemlidir.
Hareket gelişiminde sorunşlardan uzak kalabilmek için,çoçukların özellikle hareket etme özgürlüğü bol olan ve yaratıcılığı destekleyen doğal çevrede oyun oynaması sağlanmalıdır.
Çoğu basit hareketlerden oluşan bu hareket dağrcığının genişliği,ilerideki sportif performansı belirleyecektir.Bu dönemdeki oyun ve çalışmalarda cinsiyet farklılığı çok belirginleşmemiştir.
Bu dönemde başlı başına kuvvet çalışmaları yapmaya gerek yoktur.
4-5 yaşlarındaki çoçuklar ,yarışmayı çok everler.Bu durum,onların motor gelişimini destekleyen önemli bir motivasyondur.
Koşarken bir cismin üzerine çıkmak,koşarken top atmak gibi alıştırmaları çoğaltarak,onları fiziksel yönden güçlendirilmesi ve hareket becerilerinin geliştirilmesi sağlanabilir.
Bu dönemde hareket sürati,çalışmalara rağmen çok gelişmez.Ancak 8-9 yaşlarında anlamlı gelişmeler görülmeye başlanacağından,hareket süratini geliştirici alıştırmaları bu döneme kaydırmak gerekir.
2.1.2 Sporla ilgili hareketler dönemi
Bir çok becerilerin ve beceri gerektiren hareketlerin başlaması ve geliştirilmesi bu dönemde gerçekleştirilmiştir.bazen anında öğrenmeler gerçekleşir.Ancak unutulmaması gerekirki,bu tür anında (bir defada) öğrenmeler ,basit ve öncekimnden az değişik hareketlerde görülür.
*Koordinasyon gerektiren hareketlerin uygulanmasında çabkluk faktörü aranmaya başlanmalııdr.
*Motorik özelliklerde kuvvet gelişimi henüz söz konusu değildir.Bu sebeple kendi vucut ağırlığı ve hafif fırlatma araçları kullanılarak bu sağlanmalııdr.
*Aerobik dayanıklılık ve hareket genişliği (esneklik) bu dönemde iyi gelişmiştir.Bu özelliklerin gelişimine yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
*Kısa konuşmalara konsantre olabilirler ve öğrendiklerini uzun süre akıllarında tutmazlar.
*Cinsiyet ayırımı sergilenmeye başlar, çalışmalarda bu konunun göz önünde bulundurulması gerekir.Ayrıca gurup bilinci sınırlı olduğundan bireysel yada küçük   guruplarla çalışmalr önerilir.
3.HAREKET DAĞARCIĞI
Bu başlık altında çeşitli hareket terimleri; ısınma,çabukluk,ilkokullarda beden eğitimi hareketleri,beceri hareketlerine hazırlayıcı başlangıç temrinleri verilmektedir. Şüphesiz bu temrinler dahada fazlalaşabilir.( Bölüm sonu ek olarak verilecektir.)
MOTORİK  GELİŞİMDE ANTREMAN VE YAŞ ARASINDAKİ İLİŞKİ
Sporda başarının temelinde antreman yatmaktadır.Antreman ;çok kısa olarak kişide fizik,fizyolojik,psikolojik ve sosyo kültürel değişimler yaratan,düzenli ve sistematik yüklenmelerden oluşan  ve kişinin peformansının değişimini yaratan hareketler bölümüdür şeklinde özetlenebilir.Organizma tek bir yüklenmeye aşaıda olduğu gibi cevap verir
Organizmanın tek bir yüklenmeye verdiği cevap:

Yüklenmeye genel uyum yapısını göstermekte olan çizimde antreman yüklenmesine bağlı olarak organizmada meydana gelen değişimler görülmektedir.Çalışmanın doğal sonucu olarak atan enerji gereksinimi ; artan solunum,dolaşım ve kimyasal olaylarla karşılanmaktadır.Meydana gelen her değişim artan veya azalan yönlerede ,geriye beslenme mekanizması ,anlık fonksiyonlarının istenilen düzenlemeyi yapmasını sağlamaktadır.Anlık yüklenmeye verilen bu cevap ,tanımı yapılan uzun sürelki antreman mantığı içerisinde yapıldığı zaman ,organizma vucut iç dengesinde (homostasis) meydana gelen anlık değişimlere tepki olarak değişime uğramaya başlamaktadır.
"Kondisyolama" adını verdiğimiz bu değişim snucunda,organizmada yüklenmeye bağlı olarak meydana gelen değişimlerin düzenlenmesinden sorumlu hedef organlarda ,uzun süreli olduğu söylenebilecek değişimler meydana gelmeye başlamaktadır.Bu değişimler kalbin büyüyerek daha çok kan pompalayabilmesi,hasın enine kesit alannın artarak (hipertrofi) daha kuvvetli kasılabilmesi,kasın içerisinde kimyasal değişimlerin meydana gelmesine balı olarak aerobik veya anaerobik enerji üretiminde artış olması şeklinde gözlenebilmektedir.
aşağıdaki çizimdeki gibi
Organizmanın uzun süreli yüklenmeye karşı verdiği cevap:

MOTORİK  GELİŞİMDE ANTREMAN VE YAŞ ARASINDAKİ İLİŞKİ:
Yüklenmeye bağlı olarak organizmada meydana gelebilecek tüm değişimleri veye değişim yeteneğini ,antreman biliminde "Antrene edilebilirlik" olarak açıklamak mümkündür.Bir sporcunun antremne edilebilirlik özelliği bir kısım etkenlerden etkilenebilmektedir.Bu etkenlerin başında sporcunun yaşı ,antreman yaşı ve kalıtımlasal özellikler gelmektedir.

Elit sporcuların verim devrelerine gelinceye kadar geçirmiş oldukları antreman yılları dikkate alndığı zaman ,bu yılların belirli antreman dönemlerini oluşturdukları görülmektedir.Bu dönemlerin bir spor dalından diğer spor dalına farklılık gösterdikleri ve özellikle spora başlama yaşları ile bir kısım spora özgü özel antreman dönemlerinin farklılık göstermesine karşılık ,genel ilke olarak hemen hemen tüm sporlarınbenzer bir gelişim özelliği sergiledikleri görülmektedir.Başlama,hazırlık ve özel hazırlık evreleri olarakanılan bu antreman evreleri,bazı antreman bilimcileri tarafından verim evreside eklenerek dört evrede ele alınabilmektedir

 

Kız ve erkek çoçuklar doğdukları andan yetişkin döneme gelinceye kadarbüyüme ile ilgili değişik evreler  ve bu evrelerde meydana gelen değişimler incelendiği zaman, bir kısım motorik ve bunlarla birlikte değişik kondisyonel özellikler   çok yakından ilgili olacak değişimlerin olduğu görülmektedir.
Kız ve erkek çoçuykların normal büyüme süresinde yaklaşık 8 yaşına gelindiğinde vucut ağırlığının artması ve çoçuğun hareket yeteneği ile birlikte kuvvetlenmeye başlaması ile ;eklem hareketliliğinin bir parçası olan esneklikte belirgin bir gerilemenin başladığı görülmektedir.Bu yaştan itibaren sistematik ve düzenli bir şekilde esnekliğin geliştirlmesi gerekmektedir.
Kız çoçukları yaklaşık 9 erkek çoçukları ortalama 11 yaşlarına geldiklerinde hızlı büyüme evreleri başlamaktadır.Bu süreç kız çoçuklarında 11 ,erkek çoçuklarında yaklaşık olarak 14 yaşına kadar sürebilmektedir.Bülüğ çağı öncesi oluşan b8 hızlı büyüme evrerinde birçok motorik özellik etkilenebilmektedir.Öncelikle üyelerin hızlı büyümesi nedeniyle koordinasyon ve buna bağlı beceri ve teknik olumsuz yönde etkilenebilmektedir.Üyelerin hızlı büyümesi kinestetik duyuyu etkilemektedir.Bu nedenle bu yaşlarda çok daha yoğun olarak beceri ve teknik çalışmalara ağırlık verilmelidir.Bu çalşmalar beceri ve tekniği geliştirici yönde olduğu kadar,genel ve özel hareket becerilerini kapsıyan , bir kısım temel ve özel motorik özelliklerin geliştirilmesinide amaçlayan özellik olmalıdır. Bu evre özellikle kız çoçukların açısından hızlı büryümenin bir olumsuz etkisi olarak , dayanıklılığın temel bileşeni olan relatif ( her kilogram vucut ağırlığı başına) Maks VO2'nin azalmaya başladığı gözlenlenmektedir.Bu nedenle özellikle kız çoçukların bu yaşlarda daha öncelikli olarak dayanıklılık özelliklerinin ön planda tutulması gerekmektedir.Bu evrenin sonunda kız çoçuklarında östrojan ,erkek çoçuklareındada androjen hormonları bluğ çağını başlatırlar ve bu hormonlara bağlı olarak kız ve erkek çoçukların ,cinsiyet farklılıkları belirginleşir Bu yaşlarla beraber kı9z çoçuklareı erkeklere oranla daha yağlı ve cinsiyete bağlı olarak vucudun belirgin bölgelerinde daha fazla deri altı yağ tabakası sergilerler.Hızlı büyüme ve bluğ çağı evrelerinde hızlı bir fiziki yapı geişimine bağlı olarak boy ve kiloda artış gözlenir.