Dirsek Eklemi

dirsek.jpg (15372 bytes)Dirsek eklemimiz  üç kemikten oluşur.humerus(dirsekten yukarıdaki tek kemik),Radius ve ulna (Bunlar dirsekle el bilek arasında iki uzun kemiktir.)Humerus kemiği dirsek ekleminde iki boğuma ve iki yüzeye ayrılır.Bunlara Capitilum ve Trochlea çıkıntıları denir.Capitulum çıkıntısı top gibi yuvarlak olup Radius kemiğiğinin başı ile ile eklem yapar.Kol kapanma fleksiyon kareketi yaparken radiusun başının çukur yüzeyi bu kapitulum etrafında döner
Trochlea iç bükey bir yüzeye sahip olup Capitulum çıkıntısından farklıdır.Buda ulna ile eklem ilişkisi içindedir.dirsek1.jpg (23755 bytes)
Yani dirseğimiz menteşe denen eklem tiplerindendir.kemiğin yanyana gelmesi ile ve bunların herbirinin ayrı ayrı birbiriyle  eklem yapmasıyla oluşmus stabil bir eklemdir.Dirseğimizde 3 eklem bulunur.Üst koldaki Humerus(pazu) kemiği ile alat koldaki Ulna'nın eklemi(Humero ulnar eklem).Üst koldaki Humerus ile alt koldaki Radiusun eklemi(Humeroradial eklem) ve alt koldaki Radius ile Alt koldaki Ulna'nın eklemi(Radioulnar eklem).Sağdaki şekilde resimli izahını inceleyiniz.....
Kol anomik şekilde yani avuç içi öne bakacak şekilşde uzatırsak Tam dirsek eklemimizde taşıma açısı denilen lateral bir açı ( orta hattan yana doğru açılan bir açı) oluşur.Bu taşıma açısı erkeklerde yaklaşık 5 ve kadınlarda ise 10 ila 15 derece arasındadır.Bu taşıma açısı dirseğimizin tam belimizin üstünde olan Beldirseka.jpg (17593 bytes) çukuruna dirsekb.jpg (11351 bytes)denk gelmesine neden olur.Yük taşırken bu yapılanma şekli bize çok kolaylık sağlar.Bu dirsek açısındaki azalma veya artmalar dirseğin sıhhatini olumsuz şekilde etkiler. Bu açıya Valgus açısı denir.Yukarıda soldaki şekilde görebilirsiniz.
Dirsegimiz  kolumuzun 4 hareketine katılır
1-Fleksiyon hareketi.Yani pazunuzu şişirmek için yaptığınız ve ve parmakların omuza değdiği harekettir 135derecelik bir açı yapar
2-Extansiyon denen açılma hareketidir.Kolınuzu düz tuttuğınuzdaki şekildir.(vucud ile0 ve -5 derecelik bir dirsekd.jpg (12160 bytes)açıklık kalır).Bu testleri yapınız eğer bu limitlerde ise dirseğiniz sağlam demektir.
Bu testleri yapmamızın sebebi yaralanmalarda dirseğimizin sıhhatini bu şekilde kontrol edeceğimizdendir.Unutmayın .Yaralanmalarda en önemli olan dirsekdeki Fleksiyon (yani dirseği büküp elimizi omuzumuza değdirebilme )kaybıdır.Bu ekstansiyondan daha önemlidir.Tedavidede genellikle bu Flaksiyon kaynının tedavisine bakılır.Ciddi travmalarda dirsek eklemi ile birliklte damar ve sinir yaralanması bekleneceğinden Kol üçgen sargıda nmuhafaza edilmeli.Antreman veya müsabaka kesilmelidir.
dirsekc.jpg (15753 bytes)

3-Supinasyon hareketi
Tornavida sıktığımızı düşünün.yani ön kolun kendi etrafında dönme hareketidir.90 derecedir.Supinasyon sınırıRadius kemiğinin ulnanın etrafında dönmesi ilie sınırlıdır.
dirseke.jpg (15608 bytes)3-Pronasyon hareketi
Buda narmol sınırlar içinda radiusun ılna etrafında dönmesi ile oluır.Bu hareketlerdeki bir kısılmada ön kol kemiklerimizizin dirsekte yaptığı radio-ulnar eklemde bir bozukluktan şüphelenmek gerekir.
Dirsek Eklemi Yaralanmaları
1-Humerusun alt ucu kırıkları
Darbenin geliş istikametine göre humerusun yani üst kol kemiğimizin alt ucunda yani dirsegimizde değişik kırılmalar olabilir.Eğer dirseğimiz açık iklen iki el üzerine düşmelerimizde bu kırılmala transverstir (Yani yatay istikamette))Ve humerusun kırılan yan parçası genelde arkaya kayar.bu radius veya ulnanın humerusa basıncı sonucu oluşur.Ufak çoçuklarda sık rastlanır.
Eğer dirseğimiz gene açık ve dirsek üzerine düşmüş isek  bu kırık oblik olup (yani daireseldir) kırık parça dirseğimizden öne doğru kayar.
Dirseğimiz kapalı iken dirsek üzerine düşersek olekranon çıkıntısı humerusun alt ucunu diklemesine ikiye böler yani tipik bir y tipi kırık meydana gelir.Sınıflarsak
dirsek2.jpg (31866 bytes)Humerusun suprakondiller kırıkları
A-Anterior deplasman(Fleksiyon tipi kırık)
B-Posterior deplasman(Ekstensiyon tipi kırık)
C-Humerusun alt ucunun y tipi kırığı
D-Humerusun lateral kondil kırıkları
E-Kapitellum kırıkları
F-Medial epikondilin kopma kırıkları

2-Olekranon-kırıkları

3-Radius başı kırıkları
4-Radius boynu kırıkları
5-Dirsek distorsiyonu
7-Bisepsin yapışma yerinden kopması
Bu sakatlıklar, uzun izah gerektiren tıbbi konular.Ben bu konuları babamın Spor sağlığı sayfasından araklıyorum.Bu nedenle özet geçiyorum.Ama bu konular hakkında detaylı bilgi isteyen arkadaşlara ayrıca dosyaları yollayabilirim.Sadece aşağıda resimlerle birkaç örnek vermekle yatineceğim.
ÖRNEK:1
dirsekf.jpg (13399 bytes)Yanda humerusun medial epikondil kırığını görüyorsunuz.Yani bu kırık üst kol kemiğimizin dirsek tarafındaki vucudumuza bakan kısımdaki eklem çıkıntısıdır.Dirseğin lateral aangulasyon zorlamalarındagenellikle medial epikondile yapışan bilek flaksörlerinin(Bileği kapatan kaslar)kuvvetli kasılması ile bu çıkıntı kırılabilir.Yaralanma epikondil epifizinin geliştiği ancak humerusa kaynamadığı dönemde yani çoçouluk yaşlarının biraz ilerisinde görülür.Travmada kapsül yırtılır ve dirsek hareketi zorlaşır.Hemen görülen ulnar sinir  veya geç görünen ulnar sinir harabiyeti ortaya çıkabilir
.Çünki sinir bu bölgede kemiğe çok yakın seyreden.Epikondil koparsa dirsek kapsülünde ciddi bir harabiyet olur.Kol bilekten boyuna asılan bir sargı ile 2-3 hafta istirahat ettirilir.Daha sonra nazik hareketlere geçilir.Eğer kırık parçası eklemler arasına sıkışıp kalırsa  genel anastezilik bir durum ortaya çıkar.dirsekg.jpg (12922 bytes)
ÖRNEK:2
Olekrınan çıkıntısı  üzerine gelen bir travma sonucu humerusun alt ucunun ortadan ikiye ayrılmasıdır.Yetişkinlerde görülür ,pek yaygın değildir.Ayrışma bazen ciddi olabilir.Bu cerraki bir işleme ihtiyaç hissettirebilir.Gençlerde açık redüksüyon.vidalama ile internal fiksasyon papılabilir
dirsekh.jpg (14697 bytes)ÖRNEK:3
OLEKRANON KIRIĞI
Olekranon kırığı (Yandaki resim) genelde dirseğin eforlu flaksiyon zorlamalarında   triseps kasının ani kasılması sonucu oluşur.triseps kasının çakmesi ile kırık parçalarının arası açılabilir.Bazen dirsek üzerine gelen bir darbe ile olekranonda çok parçalı bir kırık oluşabilir.Ama perist sağlam ise kırık parçaları birbirinden ayılmaz.Trisepsin çekmesi sebebiyle kol genelde açık durımda yani axtansiyonda iken bir atele alınır.Bu ciddi bir flaksiyon yani kapanma sınırlanmasına yol açar.Bu sebeple cerrahi tedavi esastır.
Genelde kırıklar tek bir vida ile birbirine bağlanır.Amaliyattan sonra kol flaksiyonda olmak üzere alçıya alınır.
dirseki.jpg (14021 bytes)ÖRNEK:4
RADİUS BAŞI KIRIĞI(Sağ ve soldaki resimler)
El üzerine düşme sonucu radius başının kapiteluma tazyik etmesi neticesinde   radius başı kırıkları ortaya çıkar.
Bunun yanında eklem kapsülündede ciddi yaralanma meydana gelir.dirsekk.jpg (9585 bytes)
Röntgen filminde kırık hattı boyuna bir çizgi şeklinde görülür.
Ayrışma hafif ise konservatif tedavi yapılır.Kol üçgen bir sargı içinde 2-3 hafta istirahate alınmalı.Bu müddet sonunda nazik kafif eksersizlere geçilmelidir.Kol tam hareketliliğe kavuşana kadar kol bu üçgen sargı içinde muhafaza edilmelidir.Ayrışma fazla ise ameliyat durumu ortaya çıkabilir.Yanlız önce yumuşak dpku yaralanmalarının geçmesi beklenmeli sonra ameliyat işine girişilmelidir.
Dirsek distorsiyonu
Radius başının annuler lkligament dışına çıkmasıdır.Dirsek hareketlerinde çok ağrı dıyulur ve mafsal oynatılamaz.Genellikle çoçuklarda görülür.Dirsek fleksiyonda olmak şartıyla kol üçgen sargı içinde muhafaza edilir ve birkaç gün hareketsiz bırakılır.
Bisepsin yapışma yerinden kopması
Nadirdir.Aktif fleksiyon durumunda olan dirseğin,ani olarak eforlu bir ekstansiyon hareketine zorlanması,biseps tendonunu ,radius boynuna yapıştığı yerden koparabilir.Kol fleksiyon yapamaz.tedavisi cerrahidir.
Dirsekte görülen lokalize şişlik
dirsekl.jpg (8428 bytes)Dirsekteki bir şişlik lokal veya yayılmış olabilir.Lokalize şişlik olekranon bursasındaki şişlik gini çoğunlukla yumru şeklinde olur,derinin altında spesifik bir kitle gözlenir.Burada şişlik bursanın spesifik alanını kapsamaktadır.Dirseğin yaygın şişliği eklemi bütünüyle doldurabilir.Yaralanan dirseğinin 45 derece flaksiyonda tutmak zorunda kalır yani kolunu açamaz ağrı ve sancı olur.Ancak bu şekilde eklem maksimum hacime ulaşarak şişlikten dolayı oluşan ağrı azaltılabilir.Humerusun distal ucundaki suprakondiller kırıklar ve dirseğe gelen çarpma yaralanmaları bu tür yaygın şişliğe neden olabilirler.
Genel olarak;Lokalize şişlikler eklem kapsülü ve bursa içinde kalırlar ve çevre dokulara doğrunyayılmazlar.Buna karşılık diffuz şişlikler yaygındırdirsek bölgesini bütünüyle etkisi altına alırlar.İki şişliktete normalde dirsekte görülen kat yerleri kaybolmuştur.