Dirsek
Eklemi
Dirsek eklemimiz üç kemikten oluşur.humerus(dirsekten yukarıdaki
tek kemik),Radius ve ulna (Bunlar dirsekle el bilek arasında iki uzun kemiktir.)Humerus
kemiği dirsek ekleminde iki boğuma ve iki yüzeye ayrılır.Bunlara Capitilum ve
Trochlea çıkıntıları denir.Capitulum çıkıntısı top gibi yuvarlak olup Radius
kemiğiğinin başı ile ile eklem yapar.Kol kapanma fleksiyon kareketi yaparken radiusun
başının çukur yüzeyi bu kapitulum etrafında döner
Trochlea iç bükey bir yüzeye sahip olup Capitulum çıkıntısından farklıdır.Buda
ulna ile eklem ilişkisi içindedir.
Yani dirseğimiz menteşe denen eklem tiplerindendir.kemiğin yanyana
gelmesi ile ve bunların herbirinin ayrı ayrı birbiriyle eklem yapmasıyla
oluşmus stabil bir eklemdir.Dirseğimizde 3 eklem bulunur.Üst koldaki Humerus(pazu)
kemiği ile alat koldaki Ulna'nın eklemi(Humero ulnar eklem).Üst
koldaki Humerus ile alt koldaki Radiusun eklemi(Humeroradial eklem) ve
alt koldaki Radius ile Alt koldaki Ulna'nın eklemi(Radioulnar eklem).Sağdaki
şekilde resimli izahını inceleyiniz.....
Kol anomik şekilde yani avuç içi öne bakacak şekilşde uzatırsak Tam dirsek
eklemimizde taşıma açısı denilen lateral bir açı ( orta hattan yana doğru açılan
bir açı) oluşur.Bu taşıma açısı erkeklerde yaklaşık 5 ve kadınlarda ise 10 ila
15 derece arasındadır.Bu taşıma açısı dirseğimizin tam belimizin üstünde olan
Bel çukuruna
denk gelmesine neden olur.Yük taşırken bu yapılanma
şekli bize çok kolaylık sağlar.Bu dirsek açısındaki azalma veya artmalar dirseğin
sıhhatini olumsuz şekilde etkiler. Bu açıya Valgus açısı denir.Yukarıda soldaki
şekilde görebilirsiniz.
Dirsegimiz kolumuzun 4 hareketine katılır
1-Fleksiyon hareketi.Yani pazunuzu şişirmek için yaptığınız ve ve
parmakların omuza değdiği harekettir 135derecelik bir açı yapar
2-Extansiyon denen açılma hareketidir.Kolınuzu düz tuttuğınuzdaki
şekildir.(vucud ile0 ve -5 derecelik bir
açıklık kalır).Bu
testleri yapınız eğer bu limitlerde ise dirseğiniz sağlam demektir.
Bu testleri yapmamızın sebebi yaralanmalarda dirseğimizin
sıhhatini bu şekilde kontrol edeceğimizdendir.Unutmayın .Yaralanmalarda en önemli
olan dirsekdeki Fleksiyon (yani dirseği büküp elimizi omuzumuza değdirebilme
)kaybıdır.Bu ekstansiyondan daha önemlidir.Tedavidede genellikle bu Flaksiyon
kaynının tedavisine bakılır.Ciddi travmalarda dirsek eklemi ile birliklte damar ve
sinir yaralanması bekleneceğinden Kol üçgen sargıda nmuhafaza edilmeli.Antreman veya
müsabaka kesilmelidir.
3-Supinasyon hareketi
Tornavida sıktığımızı düşünün.yani ön kolun kendi etrafında dönme
hareketidir.90 derecedir.Supinasyon sınırıRadius kemiğinin ulnanın etrafında
dönmesi ilie sınırlıdır.
3-Pronasyon hareketi
Buda narmol sınırlar içinda radiusun ılna etrafında dönmesi ile oluır.Bu
hareketlerdeki bir kısılmada ön kol kemiklerimizizin dirsekte yaptığı radio-ulnar
eklemde bir bozukluktan şüphelenmek gerekir.
Dirsek
Eklemi Yaralanmaları
1-Humerusun alt ucu
kırıkları
Darbenin geliş istikametine göre humerusun yani üst kol kemiğimizin alt
ucunda yani dirsegimizde değişik kırılmalar olabilir.Eğer dirseğimiz açık iklen
iki el üzerine düşmelerimizde bu kırılmala transverstir (Yani yatay istikamette))Ve
humerusun kırılan yan parçası genelde arkaya kayar.bu radius veya ulnanın humerusa
basıncı sonucu oluşur.Ufak çoçuklarda sık rastlanır.
Eğer dirseğimiz gene açık ve dirsek üzerine düşmüş isek bu kırık oblik
olup (yani daireseldir) kırık parça dirseğimizden öne doğru kayar.
Dirseğimiz kapalı iken dirsek üzerine düşersek olekranon çıkıntısı
humerusun alt ucunu diklemesine ikiye böler yani tipik bir y tipi kırık meydana
gelir.Sınıflarsak
Humerusun suprakondiller kırıkları
A-Anterior deplasman(Fleksiyon tipi kırık)
B-Posterior deplasman(Ekstensiyon tipi kırık)
C-Humerusun alt ucunun y tipi kırığı
D-Humerusun lateral kondil kırıkları
E-Kapitellum kırıkları
F-Medial epikondilin kopma kırıkları
2-Olekranon-kırıkları
3-Radius başı kırıkları
4-Radius boynu kırıkları
5-Dirsek distorsiyonu
7-Bisepsin yapışma yerinden kopması
Bu sakatlıklar, uzun izah gerektiren tıbbi konular.Ben bu konuları
babamın Spor sağlığı sayfasından araklıyorum.Bu nedenle özet geçiyorum.Ama bu
konular hakkında detaylı bilgi isteyen arkadaşlara ayrıca dosyaları
yollayabilirim.Sadece aşağıda resimlerle birkaç örnek vermekle yatineceğim.
ÖRNEK:1
Yanda humerusun medial epikondil kırığını görüyorsunuz.Yani bu kırık üst kol
kemiğimizin dirsek tarafındaki vucudumuza bakan kısımdaki eklem
çıkıntısıdır.Dirseğin lateral aangulasyon zorlamalarındagenellikle medial
epikondile yapışan bilek flaksörlerinin(Bileği kapatan kaslar)kuvvetli kasılması ile
bu çıkıntı kırılabilir.Yaralanma epikondil epifizinin geliştiği ancak humerusa
kaynamadığı dönemde yani çoçouluk yaşlarının biraz ilerisinde görülür.Travmada
kapsül yırtılır ve dirsek hareketi zorlaşır.Hemen görülen ulnar sinir veya
geç görünen ulnar sinir harabiyeti ortaya çıkabilir
.Çünki sinir bu bölgede kemiğe çok yakın
seyreden.Epikondil koparsa dirsek kapsülünde ciddi bir harabiyet olur.Kol bilekten
boyuna asılan bir sargı ile 2-3 hafta istirahat ettirilir.Daha sonra nazik hareketlere
geçilir.Eğer kırık parçası eklemler arasına sıkışıp kalırsa genel
anastezilik bir durum ortaya çıkar.
ÖRNEK:2
Olekrınan çıkıntısı üzerine gelen bir travma sonucu humerusun alt ucunun
ortadan ikiye ayrılmasıdır.Yetişkinlerde görülür ,pek yaygın değildir.Ayrışma
bazen ciddi olabilir.Bu cerraki bir işleme ihtiyaç hissettirebilir.Gençlerde açık
redüksüyon.vidalama ile internal fiksasyon papılabilir
ÖRNEK:3
OLEKRANON KIRIĞI
Olekranon kırığı (Yandaki resim) genelde dirseğin eforlu flaksiyon zorlamalarında
triseps kasının ani kasılması sonucu oluşur.triseps kasının çakmesi ile
kırık parçalarının arası açılabilir.Bazen dirsek üzerine gelen bir darbe ile
olekranonda çok parçalı bir kırık oluşabilir.Ama perist sağlam ise kırık
parçaları birbirinden ayılmaz.Trisepsin çekmesi sebebiyle kol genelde açık durımda
yani axtansiyonda iken bir atele alınır.Bu ciddi bir flaksiyon yani kapanma
sınırlanmasına yol açar.Bu sebeple cerrahi tedavi esastır.
Genelde kırıklar tek bir vida ile birbirine
bağlanır.Amaliyattan sonra kol flaksiyonda olmak üzere alçıya alınır.
ÖRNEK:4
RADİUS BAŞI KIRIĞI(Sağ ve soldaki resimler)
El üzerine düşme sonucu radius başının kapiteluma tazyik etmesi neticesinde
radius başı kırıkları ortaya çıkar.
Bunun yanında eklem kapsülündede ciddi yaralanma meydana gelir.
Röntgen filminde kırık hattı boyuna bir çizgi şeklinde görülür.
Ayrışma hafif ise konservatif tedavi yapılır.Kol üçgen
bir sargı içinde 2-3 hafta istirahate alınmalı.Bu müddet sonunda nazik kafif
eksersizlere geçilmelidir.Kol tam hareketliliğe kavuşana kadar kol bu üçgen sargı
içinde muhafaza edilmelidir.Ayrışma fazla ise ameliyat durumu ortaya
çıkabilir.Yanlız önce yumuşak dpku yaralanmalarının geçmesi beklenmeli sonra
ameliyat işine girişilmelidir.
Dirsek distorsiyonu
Radius başının annuler lkligament dışına çıkmasıdır.Dirsek
hareketlerinde çok ağrı dıyulur ve mafsal oynatılamaz.Genellikle çoçuklarda
görülür.Dirsek fleksiyonda olmak şartıyla kol üçgen sargı içinde muhafaza edilir
ve birkaç gün hareketsiz bırakılır.
Bisepsin yapışma yerinden kopması
Nadirdir.Aktif fleksiyon durumunda olan dirseğin,ani olarak eforlu bir
ekstansiyon hareketine zorlanması,biseps tendonunu ,radius boynuna yapıştığı yerden
koparabilir.Kol fleksiyon yapamaz.tedavisi cerrahidir.
Dirsekte görülen lokalize
şişlik
Dirsekteki bir şişlik lokal veya yayılmış olabilir.Lokalize şişlik
olekranon bursasındaki şişlik gini çoğunlukla yumru şeklinde olur,derinin altında
spesifik bir kitle gözlenir.Burada şişlik bursanın spesifik alanını
kapsamaktadır.Dirseğin yaygın şişliği eklemi bütünüyle doldurabilir.Yaralanan
dirseğinin 45 derece flaksiyonda tutmak zorunda kalır yani kolunu açamaz ağrı ve
sancı olur.Ancak bu şekilde eklem maksimum hacime ulaşarak şişlikten dolayı oluşan
ağrı azaltılabilir.Humerusun distal ucundaki suprakondiller kırıklar ve dirseğe
gelen çarpma yaralanmaları bu tür yaygın şişliğe neden olabilirler.
Genel olarak;Lokalize şişlikler eklem kapsülü ve bursa içinde
kalırlar ve çevre dokulara doğrunyayılmazlar.Buna karşılık diffuz şişlikler
yaygındırdirsek bölgesini bütünüyle etkisi altına alırlar.İki şişliktete
normalde dirsekte görülen kat yerleri kaybolmuştur.
|