KRAMPLAR

Düzenli eksersiz yapan kişilerin çoğunluğunda kramplara raslanabilmektedir. Özellikle tükenme aşamasına kadar anteremanlarını sürdüren sporcular kramplardan sıklıkla şikayetçi olmaktadırlar. Kramplara neden olan çok çeşitli faktörler vardır. Beslenmeye ilişkin olanlar şu şekilde sıralanabilir.
ufakhareket3.gif (3642 bytes)1-Sıvı kaybı
2-Elektrolit Dengesizliği
3-Glikojen depolarının boşalması
4-Yorgunluk
Bazen esnetme yada masaj krampların ortadan kalkmasına yardımcı olabilmektedir. Bununla birlikte eksersiz öncesi ve sonrası beslenmede dikkat edilecek bazı hususlar krampların oluşumunu engellemek açısından önem taşır.
NEDEN TERLERİZ:
Eksersizle birlikte çelışmamızın çoğunluğuna yada ortamın ısısına bağlı olarak terlemede artmaktadır. Eksersiz sırasında vucutta oluşan ısının büyük bir kısmı kaslardan deri yüzeyine taşınarak terleme ile vucuttan atılır. Bir başka deyişle terleme vucudun soğutma sistemi olup her 1 litre için 580 kalorilik enerji vucuttan uzaklaştırılır. Öncelikle bu soğutma sisteminin çalışabilmesi için vucutta yrterince sıvı olması gerekir. Soluk almada güçlük, kaşp atım hızının artması, yorulma süresinin hızlanması gibi belirtiler sıvı kaybı ile kendini göstermektedir. kramplar ise daha çok vucudun dehidrete (susuz) olduğu durumlarda ortaya çıkmaktadır..  
Bazı spor dallarındaki ortalama su kayıpları şu şekildedir.
Futbol=3.0 litre     Boks=1.5 litre   Basketbol=1.7 litre      2000metrekürek=0.8litre  Buz hokeyi=1.8 litre
Sıvı kaybının daha az olacağı düşünülen yüzmede dahi,   saatlik yoğun bir çalışma ile vvucuttan 2 litrelik sıvı kaybı söz konusudur. Böylelikle eksersizden önce yeterince sıvı alımı (vucudun su doygunluğu), eksersiz süresince cucudun su kaybının karşılanması , iyi bir çalışma verimi ve krampların önlenmesinde oldukça önemlidir. Eksersiz sırasında vuvudun kaybettiği suyun tümünü (örneğin bir tenis maçı anında  yada maratonda) anında yerine koymak oldukça güçtür.Bununla birlikte 15-20 dak.  aralıklarla azar azar alınan su, kuşkusuz krampların önlenmesinde etkili olur. Alınan suyun mideyi kısa sürede terk etmesi ve rahatsızlık vermemesi için serin olması (5-10derece)gerekir. Eksersiz öncesi ve sonrası vucud ağırlığının belirlenmesi, vucut sıvı kaybının belirlenmesi gerekir. Kuşkusuz bir futbol maçı sonında 2.5 litre sıvı kaybetmiş bir spocunun, bu kaybı bir anda karşılaması beklenemez. Ancak eksersiz bitiminden 30 dakika sonra su içimine aşlanması gerekir.  
Kramlardan sorumlu olan diğer besin öğesi;minerallerdir
Vucut sıvılarında bulunan ve elektrolit olarak adlandırılan kalsiyum, sodyum, potasyum, magnezyum gibi mineraller terle vucuttan atılmaktadırlar. vucuttaki en önemli görevleri ise.kas kasılması ve sinir iletiminde görev almalarıdır.
özellikle sıcak ortamda bu minerallerin kayıplarından vucut elektrolit dengesi bozulur ve çalışan kaslarda kramoların oluşumuna zemin hazırlanır. Bununla birlikte, sporculara eksersiz sırasında mineralden zengin sıvı alımları önerilmez. Çünki damar içerisinde belirli yoğunlukta bulunan bu tur hazır içecekler eksersiz sonrası toparlanma döneminde alınabileceği gibi, iyi bir brslenme ilede kayıplar karşılanabilir. Terleme ile atılan ve kas kasılmasında önemli bir görev üstlenen minerallerin kaynakları ve yetersizliği sonucunda oluşanlar tabloda gösterilmiştir.

 

MİNERAL ADI

KAYNAKLARI

YETERSİZLİĞİ

Kalsiyum

Süt ve süt ürünleri

Kramplar

Kuru meyvalar

Meyvalar

Sinir iletiminde bozukluk

Sodyum

Tuz

Kas yorgunluğu

Süt ve ürünleri

Ağrı,kramp, solunum yetmezliği

Magnezyum

Kurubaklagiller,tahıl,yeşil bitki

Kas kasılması,sinir iletiminde bozukluk

Cimnastikçiler ve dağcılar üzerinde yapılan çalışmalarda kramp şikayetlerinin günlük yeterli kalsiyum(2-3 su bardağı süt yoğurt) ile ortadan kalktığı gözlenmiştir. Aynı şekilde , futbolcuların potasyumdan zengin yiyecekleri sıklıkla tüketmeleri ile kramp sorunları çözülmüştür. Minerel kayıplarının eksersiz sonu karşılanması bir sonraki anteremana hazırlık açısından önemlidir.
Bu nedenle sporculara eksersiz sonrası öğünde 1/2 oranda meyva suyu ile karıştırılmış kalsiyum ve minerallerce zengin besinlerin verilmesi yararlı olur.tuz kaybı yemeklere katılan tuz ile telafi edilip ayrıca tuz tabletleri verilmesi önerilmez..
Kramplara neden bir faktörde;Glikojen depolarının boşalması ve bunu izliyen yorgunluğun gelişimidir.
Kayakçılar üzerinde yapılan araştırmalarda krampların daha çok öğleden sonraları meydana geldiği gözlenmiştir. Öğle arası sporculara karbonhitratlı yiyeceklerin verilmesi bu şikayetleri ortadan kaldırmıştır. Vucut glikojen depolarının doygunluğu yorulma süresini geciktirmekle birlikte sakatlanma riskinide bir ölçüde azaltmış olur. Eksersiz yapan kişilerin eksersiz süresince vucuttan kayba uğrıyan besin öğelerini bilmeleri ve beslenmelerini bu doğrultuda düzenlemeleri iyi bir çalışma verimi ve krampları(sakatlanmaları)önleme açısından gereklidir.