Astım hastalığı
ve
Asmatik ( Astımı olan) Taekwondocular için tavsiyeler.
Astım hastalığı
türk toplumunda %3-5 arası ısklıkla görülen bir hastalık biçimidir.Astım
hastalarının %50 si bu hastalık semptomlarını çoçukluk yaşlarında göstermeye
başlarlar.Bu çoçuklarda kısa bir zaman sonra ergenlik yaşına geldiğinde bu
hastalık illeti ile boğuşmaya başlarlar.
Astım basit olarak izak edilirsebir hastalık olup hava yollarının belli ateşleyici(
olayı başlatan, irrite edici)nedenlerden dolayı tıkanması ve kişinin nefes alıp
vermede zorlanması ile karakterizedir.Astım, öksürük, hışırtılı solunum,
göğüste sıkışma ve solunum güçlüğü ile ayırt edilen, havayollarının kronik
enflamatuar bir hastalığıdır.. Astımlı bir hasta astımı tetikleyen bir faktörle
(sigara dumanı, toz, hayvanlar,polen,soğuk hava, eksersiz,parfümler, toz toprak
gibi reaksiyona neden olan bir madde veya olay) karşı karşıya kaldığında,
akciğerlere giden havayolları normale göre daha enflamasyonlu duruma gelerek veya
şişerek nefes alıp vermeniz için daha az boşluk kalmasına yol açar. Aynı zamanda,
havayollarının çeperindeki kasların sıkışmasına bağlı olarak küçülür veya
fazla miktarda mukus birikmesi nedeniyle tıkanır. Bu süreçler gerçekleşirken, nefes
darlığı, hışırtılı solunum ve öksürük gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Astımın tetikliyen etkenler
Alerjenler
İlaçlar
Enfeksiyonlar
Çevresel değişiklikler
Hava kirliliğine yol açan maddeler
Kimyasal maddeler
Heyecanlar
Hava durumu
Gıdalardaki katkı maddeleri
Astımın
Belirtileri
Astım, tüm hastalarda farklı belirtiler gösterebilir. Çoğunlukla aşağıdaki
belirtilerin birisinin veya birkaçının varlığı bir astım atağının habercisi
olabilir.
Astım krizi genellikle öksürük, hışıltılı solunum ve göğüste tıkanıklık ile
kendini belli eder. Bununla beraber, aşağıdaki belirtilerin herhangi birinin
varlığında en yakın sağlık merkezine başvurunuz;
Rahatlatıcı ilaç etki etmez ve solunum güçlüğü devam ediyorsa,
Konuşmakta zorluk çekiyorsanız,
Dudaklarınızda ve tırnaklarınızda morarma varsa,
Kalpte aşırı çarpıntı ve nabızda hızlanma varsa,
Yürümede zorluk çekiyorsanız,
Nefes alırken boyun ve kaburga kaslarınızda çekilmeler oluyorsa. Tedavi planınızı,
doktorunuzun önerdiği gibi uygulamazsanız (bazen de uygulasanız bile),
ataklarınızın gelişmesine yol açan özel "tetikleyici faktörler"inizle
karşı karşıya kaldığınızda bu belirtiler ortaya çıkar.
Astım ve Taekwondo
Astımın çok çeşitli tipleri ve belirtileri olabilir.Bizim için önemli olan ve
burada inceleyip çare alacağımız astım tipi Yapılan eksersizin etken olduğu
tetiklediği Eksersiz-astımıdır.Astım hastalarının çoğu yaptıgı ufacık
bir eksersizin bile büyük sıkıntılarınıu çeker.Ancak eksersizler boyunca astımın
olumsuz etkilerini aşağı çekecek ve göstermiyecek tedbirler ve önlemler söz
konusudur.
Eksersiz astımının belirtileri genel astım belirtileri ile hemen hemen aynıdır ve
genellikle yapılan sert eksersizlerin tam ortasında meydana gelir.Yani eksersize
başlayınca değil, performansın yükseldiği çalışmanın orta bölümlerde aniden
kendini göstermeye başlar.Antrenman dozunun artması hava yolunun (ağız ,boğaz,
gırtlak )kuruması ve serinlemesine yol açar.Bu kuruluk ve serinlikte eksersiz
astımını ateşler.
Normal nefeslenmeyi biz genelde burnumuzdan yaparız.Burnımuz nemli ,ılık, havayı
filtre edici özellik taşır.Nefes alırken ciğerlerimize nemli ve ılık temiz hava
gider.
Eksersiz dozu artınca burundan giden hava nmikterı azlığından ağızımızı açarak
ağız yolunuda kullanmaya başlarız.Ağız kurur ve akciğerlerimize kuru,soğuk
ve toz içeren kirli hava gitmeye başlar.Bu durumda antrenör sık sık buırundan nefes
alımı için uyarılarda bulunur.Astım eksersizi çalışma başlayınca ağızdan nefes
almanın başladığı 20 dakika içinde hırıldamalarla başlar ve kendini
sporcuda belli eder.Antrenör eksersizi kesip sporcuyu dinlenmeye alındığında 60
dakika içinde tıbbi bir müdahale olmadan geçer.Ancak sert eksersizlerde 4 saat içinde
kendiliğinden tekrar edebilir.Turnuvalar 4-6 saatten fazla sürdüğünden astım
belirtileri olan bir sporcuyu tedbir alınmaz ise bir turnuvada 2-3 kez bu nöbetler
yakalayabilir.Taekwondo müsabakaları gün boyuna yayıldığından, taekwondo sporcucu
maroton sporcusu gibi uzun süre dayanıklılık gerektiren bir enerjik bünyeye sahip
olmalıdır.Gün sonuna doğru ilerliyen müsabakalarında yorulması ve ağızdan nefes
almaya başlaması eksersiz astım belirtilerini aniden ateşleyebilir.
Eksersiz astımının tedavisi belirti ve semptomlarının önceden önüne
geçilerek önlenmesine dayanır.
-Kondüsyon gelişimi ( bu müsabakalarda sürekli burun yolu nefeslenmesini sağlar ,iyi
fiziksel çalışma yapan bir sporcu sürekli burun yolu ile nefes alıp verir.)
-Isınma( kapalı bir ortamda en az 5 dakika süre ile vucudun terleme noktasına gelecek
şekilde yüksek ısıya çıkarılması)
-Tıbbi nefes açıçıların kullanılarak hava yolunun açık kalmasını sağlamak.
gibi tedbirler üzerine oturur.
müsabaka öncesinde; Albuterol( ventolin, Proventil,9 gibi inhalasyonların alınması
%90 oranında eksersiz somtomlarının ortaya çıkmasını önler.Her iki müsaba
öncesinde ve ya antreman öncesinde 2 kez sıkılması tavsiye edilir.Yani iki kez
sıkılması sporcuyu 2 maç astım riskinden korur.Anternmanlarda antrenman öncesinde 2
kez ,1 saat sonrasında 1 kez veya 2 kez sıkılması tavsiye edilir.
Tabi çoğu asmatik ilaçlar kuvvetli uyarıcılarda içerdiğinden olimpiyat komitesi nin
yasak ilaçlar kapsamındadır.Cromolyn sodium ,leukotriene inhibitorleri gibi..Yanlız
Albuterol türü inhaler nefes açıçılar (spreyler) serbestir.Sporcular astım
hastalığını deklere etmelidir ve raporunu göstermelidir.Doping kontrolunda ortaya
çıkan Albuterol gibi (ventolin) gibi inhalasyon la alınan(fıs fıs) ilaçlar cezai
müdahaleyi gerektirmez.Ancak ağız ve enjektabl( iğne) ile alınan beta-2 fomundaki
antogonistler (Albuteroller) yasaktır.Bu nedenle Astım olan taekwondocular asla kendi
seçimlerine göre değil,spor hekimine göre nefes açıçısını kullanmalıdır.
|