SAĞLIKLI
ve BAŞARILI BİR SPORTİF YAŞAM ELLERİNİZDE !
Vücudun karşılaştığı
normal streslerin hiçbirisi egzersiz stresine yakın dahi olamaz, hatta uzun süreli
aşırı egzersiz yaşamla bağdaşmayabilir: Bir maratoncuda metabolizma hızı normalin
%2000'ini aşabilir.
Yüksek metabolik aktivite sırasında kalp ve akciğer sistemi kombine çalışarak aktif
dokulara Oksijen sunar ve oradan Karbondioksit temizler. Elbette bunun kişiye göre
değişken bir sınırı vardır. Sportif aktivitede bu sınır aşılarak dokuya Oksijen
sunumu yetersiz kalır (Anaerobik Eşik), artık dokuda oksijensiz enerji üretimi ile
Laktik Asit birikmeye batlar (anaerobik metabolizma): O zaman ne olur?
Sportif etkinlik düşüşe geçer, bitkinlik başlar ve Laktik Asitin bu etkisi 48 saat
sürebilir. Buna göre sportif aktivitenin hangi aralıkla yapılması gerektiği
belirlenir. Laktik Asit, atılması gereken Karbondioksit miktarını dolayısı ile
solunum ve dolaşım işini arttırarak ek bir metabolik yük getirir, artık kalbin
gücü solunum kaslarına daha fazla, egzersize daha az aktarılmaktadır: Bu, sportif
performansı dütürür.
Vücut egzersiz anında yakıt harcar, başlıca Karbonhidrat ve Yağlar enerjiye (ATP)
dönüşür. Her iki yakıt, eşdeğer Oksijen tüketiminde farklı miktarda Karbondioksit
üretimine neden olur. Solunum havasındaki CO2 / O2 oranına
bakarak yakıt durumu
yani beslenme tarzı ve bunun egzersize etkisi hakkında bilgi ve öneri almak
mümkündür.
Dahası, bu yöntemle hangi kalp hızında (yani hangi efor düzeyinde) Anaerobik Eşiğe
ulaştığınız, bu eşiği aştıktan sonra ne süre ile laktik asidoza tolerans
gösterebileceğiniz, vücudunuzun maksimum O2 tüketim yeteneği (VO2
max), Solunum ve Kalp-Damar Sisteminizin bu maksimum efora nasıl yanıt verdiği (olası
kalp ve solunum hastalıkları) etkin biçimde saptanmaktadır.
Düzenli ve Fizyolojik egzersiz genç sağlıklı sporcudan yaşlı kalp-akciğer
hastalarına kadar her birey için şarttır: Bu sayede vücudun Oksijen kullanma
yeteneği (VO2 max) arttırılarak maksimum performansa ulaşılabilir.
Egzersizin kalp ve solunuma getirdiği yük, verimlilik (cost effectiveness) sayesinde en
aza indirilmiş olur. Bu, kalp-akciğer hastaları için koruyucudur. Burada anahtar, VO2
max ve Anaerobik Eşiği sizin bünyenize en uygun efor miktarı ve düzeni ile
yükseltmenizdir.
Tüm bu bireysel veriler KARDİYOPULMONER STRES TEST adı altında metabolik
ölçer cihazlarla saptanmaktadır. Yurdumuzda halen İstanbul Üniversitesi, Tıp
Fakültesi, Spor Fizyolojisi Bilim Dalında, Uludağ Üniversitesi, Tıp
Fakültesi, Spor Hekimliğinde ve Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesinde
Profesyonel Sporcu ve kalp-akciğer hastalarına uygulanan bu testlerin bilimsel önemi
giderek artmaktadır.
|