SPORUN
BAYANLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Kadın ve kızların spora katılmalarıı
son yıllardada ülkemizde artış göstermektedir.Aslında kadınların sporla uğraşmaları
ancak son çağlarda gerçekleşmiştir.Bu konu acaba kız ve kadın bünyesi antereman ve
eksersizlere nasıl cevap verir sorusunu gündeme getirmiştir.
Bugünkü bilgilerimizin ışığında sporun kadınlarda ki etkilerinin erkeklerden pek
fazla bi değişiklik göstermediğini söyleyebiliriz.
Zaten eksersiz fizyolojik ve biokimyasal cevap mekazizmalarını oluş biçimi her iki
cinstede aynıdır.Ancak ortaya çıkan ffarklılıklar daha çok elde edilen derecelerde
kendini göstermektedir. O yönden önce erkek ve kadın sporcuların sporda eriştikleri
dereceleri yani performanslarını karşılaştıralum.Böylece; 1-Vucud yapıları
2-Enerji sistemleri 3-Kas kuvveti ve fonksiyonları 4-Anteremanlar ile fizik kondisyonlarındaki
gelişme 5-Bazı jinekolojik (Kadına ait) hususların tartışmasını yapabiliriz.
Sporda elde edilen derecelere performans diyoruz.Erkek ve kadın sporcuların
performansları genellikle erkekler lehine daha yükseklik göstermekte fakat son yıllarda
kadınların rekorlarıda erkeklerinkine yaklaşmakta aradaki fark gitgide kapanmakta
hatta bazı sporcularda eşitlik ortaya çıkmaktadır.Şimdi bu hususları daha yakından
inceleyelim.
1-)Vucud büyüklüğü ve yapısı:
Genellikle erkeklerin kadına göre büyük bir vucut yapısına sahip oldukları
bilinen bir gerçektir.Sposularda yapılmış araştırmalarda elde edilen sonuçlara göre
,Kadın sporcunun erkek sporcuya göre 5-6 cm daha kısa ,10-15 kg kadar daha hafif olduğu
bilinmektedir.Ayrıca kadın sporcuların vucudlarında 5-7 g yağ içerdikleri dolayısıyla
yağ kitlesi hesaplanarak çıkarılan vucut ağırlıklarınında erkeklerinkinden 15-20
kg daha fazla olduğu görülmektedir.Kız ve erkek sporculardaki performans farklılıkları
kısmen vucud ölçülerindeki bu farklılıklara bağlanabilir.
2-)Enerji sistemleri:
Kassal çalışmada enerji sağlanması; Efora ilk başlandığında fosfatlar denen ATP
ve CP den,bunu hemen takinben laktik esit husulü ile karakterize anaerobik yoldan ve efor
dahada uzadığında aerobik yoldan yapılmaktadır.Bilhassa ilk iki enerji sistemi çok
detaylı incelenmiş plmaklabirlikte bugünkü bilgilerimiz ışığındaerkek ve kadın
organizması enerji sistemleri yönünden bişr fark göztermektedir.
3-)Kas kuvveti:
Bu başlıkta şu iki hususu inceleyelim
A-Kadın ve erkekte kas guruplarında farklılık ne derecededir.
B-Ağırlık kas gücü arttırma anteremanlarının etkisi farklımıdır.
En başta kuvvet farkları olarakKadında göğüs kol,gövde kas guruplarının erkeğe göre
en zayıf, bacak kaslarının ise daha az zayıf olduğu ortaya çıkmaktadır.Bunun
nedeni belki her iki cinsinde yürüme ,koşma,tırmanma gbi faliyetlerinin daha eşit düzeyde
yapmakta oluşlarıdır.Kas kuvveti vucut ağırlığına orantılandığında farklar
azalmaktadır,hatta bacak kasları yönünden fark kalmamaktadır.
4-)Anteremanda fizik kondüsyon gelişmesi
Yukarıda kas gücünde,uygun anteremanlarla görülen bazı değişikliklere değinmiştik.Buradada
koşu yüzme bisiklet çalışması gibi genel kondüsyon geliştirme anteremanlarının sıklık
,süre ve şiddeti önem taşımaktadır.
Kondüsyon gelişmesi sağlayabilmek için antereman sıklığının en az haftada 2-3
kezolması gerekmektedir.Haftada 5-6 gün daha uygundur.
Süre olarak en az 4 hafta sürdürülen anteremanlarınkondüsyon kazanmada yararlı olduğu
görülmektedir.Antereman sıklığı az olursa bu sürenin dah uzun olacağı aşikardır.Anteremanın
şiddeti kişiye göre değişiklik gösterir.Kişinin maksimal kapasitesinin aşağı
yukarı %70 'işiddetindeki çalışöalar kondüsyonu arttırmada yardımcı olmaktadır.
Antereman sonunda ortaya çıkan farklılıklar kadınlarda ve erkeklerde bir değişiklikgöstermez.Bunu
şöyle özetleyebiliriz.
Maksimal aerobik güç artmaktadır.Maksimal eksersiz sonunda kan laktikasit düzeyine yükselme
görülmektedir.Maksimal kalp dakika volümü (Debi) ve atım vulümü
artmaktadır.Böylece daha büyük eforlar daha kolaylıkla tolere edebilmektedirler.
|