Çocuk sporculardaki kas iskelet yaralanmaları

 

Erişkinler ile karşılaştırıldığında çoçukların kemikleri:
Travmaya daha duyarlıdır.
Çünkü:
Gelişmektedir.
Daha pörözdür
Uzun kemikler her iki uçtaki epifiz plakası ile zayıftır
Daha az yaralanma vardır:
çünki:
Daha esnektir
 

Büyüme çağındaki çocuklarda egsersiz önerilmektedir.Kas iskelet sisteminin gelişimini uyarır.Fiziksel aktivite programları gençlerde kalp damar formınu sağlar ve bilgisayar oyunu gibi pasif boş zaman uğraşlarının istemeyen etkilerini ortadan kaldırır.Erişkinler için olan dayanıklılık ,eğitim programı çaçukların programınada uygulanabilir.Fakat bu eğitim programlar konservatif olmalı ve oyun ,eğlence içermelidir.Ebeveyyinlerin çoçuklarını fiziksel aktiviteye teşvik etmeleri önemlidir.Ayrıca eğer ebeveyinler aktiviteye katılırsa düzenli egsersiz alışkanlığının kalıcı olma olasılığı   artacaktır.Eğer ebeveyinler egsersiz yaparlarsa çoçuklarıda onları örnek alacaktır.
Çocukların büyüyen iskeletleri daha pöröz yapıda olduğundan ve uzun kemiklerin proksimal ve distal uçlarındakiepifizyel plakadan dolayı daha zayıf olduğundan erişkinlere göre daha kolay yaralanır.Fakat çocuklar ve genç ergenlerde daha az spor yaralanması görülür.
      Epifiz yaralanmaları deformitelerin önlenmesi açısından tam bir redüksüyon gerektirir.Ezilme yaralanmaları epifizyel plakta eşit olayan büyümeye neden olarak açılı deformiteye yol açabilir.Eğer tüm epifiz zarar görmüşşe esktremite kısalığı görülebilir.Ciddi epifiz yaralanması olan tüm çoçuklar büyüme periyodunda düzenli izlenmelidir.

21.jpg (6812 bytes)
Freiberg hastalığı.Metatars başının kollapsına ve baş içindeki nekroza uğramış kemiğe dikkat ediniz.

 OSTEOKONDROZLAR
Osteokondrozlar büyümekte olan epifizi etkiliyen durumlardır.Tümü radyografilerde iyileşme görülür.Büyümekte olan çocukta traksiyon epifizde oluşan en yaygın örnekleri Osgood-Schlatter hastalığı(Aschille tendonunun inversiyon yerinde).Larsen-Jonson hastalığı (Patellanın alt ucunda)dır.Eklem yüzeylerini etkileyen diğerleriFreiberg hastalığı (ikinci veya üçüncü metatarsalın başında) ve panner hastalığı (Caitellumda) dır.Bu hastalıklar hızlı büyüyen çocukta fiziksel aktivitenin kemik bileşiklerinde ,ligamanlarda ve eklem yüzeylerinde yarattığı stresten kaynaklanmaktadır.
  Osgood-Schlatter hastalığı patellar tendonun tibial tübersiteden travmatik kopması ile meydana gelir ve 11-13 yaşlarındaki çocuklarda sıktır.Egsersiz sonrası tibial tüberosite üzerinde ağrı ve rahatsızlık olur.Muayenede lokal hassasiyet  ve tüberositenin belirginleşmesi mevcuttur.En iyi tedavi semptomların göz ardı edilmesidir.Ebeveynler semptomların sıklıkla 12-18 ay süreceği konusunda uyarılmalıdır.Direnme ağrıyı dindirecektir.Eğer çocuk aktif olayı isterse semptomlar artabilir,fakat herhangi bir zarar oluşmaz Cerrahi nadiren gerekir.
Ligamentum patellada derinde yer alan birleşmemiş ossicle'ların eksizyonu gerekebilişr.bunlar erişkenlik döneminde diz hareketinde ağrı oluşmasına neden olabilir.
Larsen-Johansson hastalığının belirtileri Osgood-Schlatter hastalığına benzemektedir.Fakat patellanın alt ucunda olur.
Sever hastalığı da ilk iki hastalığa benzer.Fakat topukta achille tendonunun inversiyon yerinin hemen altındadır.Büyüme nerkezine hemAchille tendunu hemde plantar aponöroz tarafından traksiyon uygulanmaktadır.Bu hastalıkta tanısal spesifik bir radyolojik görüntü yoktur.Radyografilerde görülen transvers ve translüsan bölgeler epifizler üzerindeki gerilimden dolayıdır.
Freiberg hastalığı ikinci ve üçüncü metatars başlarının eklem yüzeylerinin kolapsıdır ve en sık yaşları 12-15 arasnda değişen kız çocuklarda görlür.ağırlık taşımakla ağr olur ve bu da azalmış fiziksel aktiviteye neden olur.Muayenede lokal hassasiyet ,şişme ve yaralanmş parmağın ekstansiyonunda ağrı mevcutturçCerrahi dşı tedaviler ,dinlenme ve metatarsal sargı semptomların giderilmesinde etkilidir.Cerrahi tedavide birinci olarak eklem kıkırdağının gevşek fragmanları temizlenir.Metatarsofalannjial eklemde serbest dorsifleksiyonu sağlamak için metatars başının dorsal yüzünden küçük bir parça rezeke edilmelidir.
KIRIKLAR
 Stres kırıklarındaki tanısan yardımcılar
 1-Antreman öyküsü
 2-Ultrason tedavisi sırasındaki ağrı
 3-Düz radyografi
 4-Teknisyum kemik skeni
 5-Bilgisayarlı tomografi
 22.jpg (6567 bytes)6-Sintigrafi
Çocukşlarda stres kırıkları gençlik veya yetişkinblik dömneminden daha az sıklıkla olur.En sık bölgeler tbianın üçte bir üst ucun (%51),fibulanın üçte bir alt ucu %50 sinde tanı koyucudur.
Stres fraktürlerinin çoğu birincil antreman yanlışlığından olmaktadır.Düz radyografiler olguların % 50 sinde tanı koyucudur.Sintigrafilerde bazı lezyonlar atlanabilir.Bu yöntem tanının şüpheli olduğu durumlarda değerlendirilir.biadaki sters fraktürleri bazen osteosarkomiaris karıştırılabilmektedir.Sıklıkla koşıcu ve jimnastikçilerde bu fraktürler görülebilir. 
   Alt lomber vertebranın pars interartikülaris lezyonları ,jimnastikçiler gibi hiperakstansiyon  ve yükse aksiyel yüke maruz kalanlarda görülür.100 genç bayan jimnastikçi ile yapılan bir çalışmada insidans %11 bulunmuştur.Bu oran genel kadın popülasyonundaki insidansın (%2-3) yaklaşık 4 katıdır.Plastik yelek içinde sağlanan immobilize eğer tedavi erken başlanırsa,iyileşme sağlanacaktır.Pars kusurları hızlı bowling oyuncusu gençlerdede sık görülür.
  Gençlik döneminde bir başka bel ağrısı sebebi Scheumman hastalığıdır.Bu hastalık bu yaş gurubu ile ilgilidir.Fakat aşırı spor aktivitesi sonucu ortaya çıkmaz.Gelişmemiş vertebralarda anterior disk herniasyonunun sonucudur ve dorsal ve lumbal bölgelerde olabilir.
   Makaslama gerilmesi baskıcı yüklerin fiziksel gelişim üzerine önemli etkileri vardır.Yüksek düzey jimnastikçilerin distal radikal epifizlerinde önemli değişiklikler görülmüştür.Değişikliğin boyunu doğrudan antreman yoğunluğu ile ilgilidir.İş yükünün artması ile değişiklikler kaybolacaktır.
ANATOMİK BÖLGELERİN YARALANMALARI
BAŞ,BOYUN ve VERTABRA
15 yaşın altındaki çocklarda major kafa ve spinal kord yaralanması insidansı küçüktür.Yaralanmalar bıyunda daha sıktır.En sık sebepleri futbul,rugby ve dalmadır.

Spesifik anatomik alanların yaralanmalarına yol açan sporlar
SPOR                       RİSKLİ ALAN
Rugbi                               Boyun
Dalma                              Boyun
Mini ragbi                        Kalça
Yüzme                             Omuz
Atıcılık Sporları                Omuz ve dirsek
Raket sporları                  Omuz ve dirsek
genel tekrar hareketleri    Pelvis  

Darbeli sporlarda eşleşme yaşa,kiloya göre yapılmalıdır.Bu yöntem ile yaralanmalar azalır.Hucum etme dikkatli denetim gerektirir.
OMUZ BÖLGESİ VE DİRSEK
Omuzun anteriör dislokasyonu iskelet oluşmadan önce nadirdir.Bazen rekürren dislokasyonlar olabilir ve tedavi erişkinlerdeki Bankart veya Platt tamirindeki ile benzerdir.Kelebek yüzücülerde ,atıcılarda ve raket sporlarında karokoakromiyelarkın altındaki supraspinatus tendonunun ezilmesi sık görülür.Asıl problem karakoakromiyel arkın değil ,rotator kılıfın tendonları ile ilgilidir.genç atletlerdeki zedelenme sıklıkla omuz insitabilitesine sekonderdir.

24.jpg (6430 bytes)
Stres kırığı tibianın üçte biri ,lateral görüntü

 DİRSEK
Atıcılıkla uğraşan atlerdeki dirsek problemleinin asıl nedeni oluşan valgus güçleridir ve eklemin medial kısmında çekmeye ve lateral kısmında kompresyona neden olur.Kapitellum da veya radial başta osteochondriditis  dissecans görülebilir.Gevşek parçaların çıkarılması gerekir.Dirsek ağrı semptomları Kuzey amerikadaki genç beyzbol oyuncuları arasında sıktır.Kriketteki atış tekniği dirseğe fazla yük yüklemez ,bu nedenle krikette dirsek üzerinde tekrarlayıcı yük oluşmaz.
EL BİLEĞİ
Karpal kemiklerin kırıkları ve ligaman yaralanmaları çoçuklarda erişkinlere göre daha az görülür .En sık scaphoid yaralanır ve birçok yaralanma 10 yaşın üzerindeki çoçuklarda görülür.
KALÇA VE PELVİS
Pelvis etrafındaki tekrarlayıcı travmalara bağlı aşırı kullanım yaralanmaları olur.Pelvis etrafındaki iliak krestteki inchial tuberositedeki veya anterior .superior veya inferior iliak spinlerdeki apofizlerin herhangi birinde ağrı olabilir.Tam kopma yaralanmaları iliak
spinlerin yüzeyinde olabilir   ve eğer geniş ayrılma olursa açık redüksüyon ve fiksason gerekebilkir.Bazı inchisl tüberositenin kopmasının geç tanısı osteosarkom ile karışabilir.Trokonter mimör bazen etkilenir ve önemli ağrıya ve şişliğe neden olur.Tedavi dinlenme,koltuk değneği ve fizyoterepi ile olur.Üst femoral epifizin kayması akut veya kronik bir olay olarak karşımıza çıkabilir.Tanım olarak travma sonrası semptomların ortaya çıkışından   sonraki 3 hafta içinde ortaya çıkan kaymalar akut olarak değerlendirilmelidir.Bu yaralanma 12-16 yaşları arasında  daha öncesinde hafif koronik kaymaları   olan çoçuklarda ortaya çıkablir.Bu çoçuklar genellikle ya ince ,uzun boylu ve hızlı gelişen tiptir yada büyük ,şişman ve hipogonadal tiptir.
Semptomlar şiddetli ağrı,snırlı hareket ,ağırlık taşıyamama ve doforme bacağın dış rotasyon deformitesidir.Kronik hastalıkta çoçuk devam eden diz ağrısından şikayet edebilir ve klinik olarak fark edilebilir.Kayma oluncaya kadar kalçada özel semptomlar yoktur.Kayma ortaya çıkmadan önce erken tedavi önemlidir.Orta dereceli bir yerinden oynama oılduğunda vidalarla kapital epifizin fiksasyonu oldukça zordur.
Kalçanın travmaya bağlı dislokasyonu sık görülmez.Dislokasyonlar sportif yaralanmalardan olabilir.Mini-Rugbi oyunu sırasında meydana gelen bir posterior kalça dislokasyonunda yere diz çökmüş

23.jpg (4475 bytes)
Medial femoral kondilin yan kısmndaki osteocondrisis dissecans

25.jpg (6484 bytes)
Henüz tam kemikleşmemiş bilateral kalkaneonavaküler sütunlar.Ayağın arkasının 45 derece oblik görüntüsü

 oyunculaın  üzerine bir oyuncu düşmüştür.Çoçuklarda kalçanın travmaya bağlı dislokasyonunda komplikasyon insidansı ,daha az güce bağlı erişkinde olşmuş dislokasyondan daha düşüktür.Olguların yaklaşık %10 unda avasküler nekroz görülebilir.
DİZ
Çoçuklarda ligamen ve menüsküs yaralanması nadirdir.Falkat büyüdükçe artar .Patellar instabilite ve anterior diz ağrısı sıktır.Fiziksel olarak aktif gençlerde osteochondrisis dissecans sıktıröMedial femoral kondilin lateral kısmı etkilenir.Semptomlar rahatsızlı hissinden tipik klitlenmeye kadaruzanır.Büyümekte olan çoçuklarda spontan olarak geriliebilir veya yok olabilir.Fakat daha büyüklerde gevşek parçanın çokarılması gerekebilir.
AYAK BİLEĞİ VE AYAK
Bilekteki burkulmalar ligamandan çok epifizyel yaralanmalardır.Tarsal birleşmeler kalkana naviküler veya talokalkeneal sütunlar genç atletlerde  ayağın arkasında sürekli ağrı olduğunda düşünülmelidir.Muayenede subtalar eklemin  sertliği mevcuttur.Tarsal birleşmelerin yaklaşık %40 'ı yaralanma sonrasıdır.Kalkaneonaviküler sütünlar için bilgisayarlı tomagrafi  gereklidir.Dinlenme ve aktivitelerin azalması semptomları azaltır.Fakat ağrı ve rahatsızlık duygusu devam derse kemik köprünün eksizasyonu gerekir.Ağrı,travmatik kırıklar,stres kırıkları veya kondromalasiden etkilenmiş sesomoidlerden kaynaklanabilir.Metatarsal pedlerle ağrılı bölgenin üzerinden basıncın kaldırılması gibi konservatif tedaviler daima etkilidir.
SONUÇ
Çouklarda aşırı kullanım yaralanmasının önlenmesi
*Antrenörler ve ebeveyinler tarafından dikkatli denetim
*Ekipmanın uygunluk ve kullanım bakımından devamlı kontrolü
*Uygulama yoğunluğu ve süresinin kademeli olarak arttırılması
*Kötü teknik veduruşun belirlenerek düzeltilmesi
*Spordan önce ve sonra ısınma ve gerilme eksersizleri.
Aktif olarak spor yapan çocuklar minyatür erişkinler gibi tedavi edilmemelidir.Büyümekte olan iskeleti etkileyen problemlerle ilgili olarak dikkatli bir değerlendirme yapılmalıdır.Aşırı kullanım sendromları antrenörlerin ve duyarlı ebeveyinlerin denetimleri ile önlenebilir.Pratisyen hekimler değerli sporcların olabildiğince erken tedavilerini ve spor aktivitelerinden uzun zaman  uzak kalmamalarını sağlamak için bu çoçukları ortepedik cerraha yollamalıdır.