VİTAMİNLER

Vitaminler hakkında genel bilgi.
Vitaminler vücudumuzun metabolik olayları için gerekli olan organik bileşiklerdir.Eksiklikleri halinde vücudumuzda birtakım problemler meydana gelir.Vitaminle vücudumuzda sentez edilemezler veya pro-vitaminlerden sentez edilirler.Bu nedenle genelde dışarıdan alınmalıdırlar.
Vitaminleri dışarıdan direk olarak veya pro-vitamin( vitamin ön maddesi) olarak alırız.Vitaminleri direk olarak kullanırız.Pro -vitaminler ise vücudumuzda vitamine dönüştürürüz(yani aktif hale getiririz).
Vitaminler 2 ye ayrılırlar
1-Yağda eriyenler
2-Suda eriyenler
Suda eriyen vitaminler B ve C vitaminleridir.Vücutta depo olmazlar bu nedenle bu vitaminlere ihtiyaç fazladır.Çünkü aldığımız anda fazlası idrar yolu ile atılır.Bu nedenle de sürekli almak gerekir.Bunlar toksik değildir yani fazlalıklarının vücuda bir yan etkisi olmaz.Suda eriyen vitaminler çok kolay emilirler ve kullanılabilirler.Bu vitaminle kolay bozulur ve saklanmaları zordur.

Yağda eriyen vitaminler A,D,E,K vitaminleridir .Bunların fazlalığı vücutta depo edilir.Bunlar toksik olabilir .fazlalıkları yan etki yapabilir.Süt et,unlu gıdalarda bol bulunurlar.Vücudumuzun bunlara kesin ihtiyacı vardır.Bunlar yağda erirler ve yağlarla birlikte taşınırlar.Safra pankreas salgıları eksikliğinde ,besinlerin yağlarının azlığında emilme zorlukları olabilir.fazlaları karaciğerde depo edilir.E vitamini dışındakiler toksik etki zararlı etki yapabilir.Yağda eriyen vitaminler pişirmeye dayanıklıdırlar.Dolayısıyla pişirilen gıdalar ile alınabilirler.
VİTAMİNLERİN FAYDALARI
Vitaminler vücudun bir parçası değildir.Metabolik olayları düzenlerler ve onlara yardımcı olurlar.Katalizör görevi yaparlar.
Vitaminlerin çok az miktarları bu etkiyi gösterirler.Dışarıdan tabletler halinde vitamin alınmasına gerek olmaz.Aldığımız gıdalar ve düzenli beslenme ile ihtiyacımız olan vitamin ihtiyacına kolaylıkla ulaşabiliriz.
 

Aslında hepsinin latince tıbbi  ismi olmasına karşın Vitaminler kolayca anlaşılması ve bilinmesi için Harflerle ifade edilirler.A,B,C,D,E,K gibi

A VİTAMİNİ
A vitamini sadece hayvanlarda bulunur.Biz hayvansal gıdalarla bu vitamini alırız.Süt,Yumurta,balıkta bol miktarda vardır.Yağda eriyen bir vitamindir ve fazlası vücutta depo edilir.Havuç ve havuç benzeri sarı -turuncu besinlerde de pro vitamin olarak bulunur.Biz bunu vücutta A vitaminine dönüştürürüz. A vitamini gereğinden fazla alınırsa depo edilir ve birtakım zararlara neden olabilir.Erkeklerin 5 bin Kadınların günde 4 bin ünite A vitaminine ihtiyacı vardır.
Çok fazlası bulantı kusma ağrı iştahsızlık ve görme bozukluğuna neden olabilir.A vitamini eksikliğinde gözde ve deride keratoz, kseroftalmi (göz akı ve korneanın parlaklığını kaybederek kuruması), foliker hiperkeratoz ( deri hastalığı) ve gece körlüğü görülür.

A vitamininin Faydaları:
1- Epitel tabakası için son derece gerekli bir vitamindir.Derimizin ve vücudumuzdaki dokuların etrafını saran tüm hücrelerin üremesini sağlayan taban hücrelerinin üzerine uyarıcı etki yapar.Epitel dokusunu sağlamlaştırır.Değişimini sağlar bu nedenle de kanseri önleyici etkisi çoktur.
2-Görmemizi sağlayan pigmentlerin yapımını sağlar.Kornea tabakasını kuvvetlendirir.Göz sağlığı için mükemmel bir vitamindir.
3-burun, göz, sindirim sistemi, akciğer ve mesane gibi yerlerdeki hücreler için gereklidir.Bu organların salgı salgılamaları kolaylaşır ve güçlenir.Yani salgı sistemi üzerinde etkilidir.
4-Kemik gelişimine ve çocuklukta diş etlerinin kuvvetlenmesine çok faydalıdır.
5-Her hangi bir yaralanmada Doku iyileşmelerini kolaylaştırır.Enfeksiyon kapma riskini azaltır.
6-Dışarıdan gelen zararlı maddeleri tutar antiosidandır.Vucudumuzu koruyucu etkiye sahiptir.
7-Vücudun savunma sistemindeki lenfositleri uyarır.Değişimlerini sağlar.Bu nedenle kansere karşı koruyucu bir etki oluşturur.
A vitamini eksikliği:
Aslında nadri oluşur.Çünkü besinlerle alınabilir.Vücudumuzda da depo edilir.Eksikliğinde bu depolardan kullanılabilir.En büyük depo yeri karaciğerdir.Alkol alınması bazı ilaçlar ,E vitamini eksikliği bu vitaminin emilimini zorlaştırır.
1-Gece körlüğü  dediğimiz hafif karanlıkta görme azalır.Gözlerde kuruma ve çabuk yorulma meydana gelir.
2-T -lenfsitlerde ve B-Lenfositlerde azalma olur.Bu nedenle vücudun savunması zayıflar ve hastalıklara açık hale gelir.
3-A vitamini eksikliğinde kanser riskinin arttığı saptanmıştır.
5-Ciltte ve salgı yapan dokularda kuruma oluşur.Kepeklenme meydana gelir.Akciğer ,bronşlar,ağız içi ve vaginada problemler meydana gelir.
6-Kemiklerde kalınlaşma ve bu nedenle  kemiklerden geçen sinirlerde sıkışmalar olur.
7-Halsizlik, bitkinlik, uykusuzluk, tat ve koku alma duyusu bozuklukları ve iştahsızlık görülür.
8-Dişeti hastalıkları böbrek taşları akne vs sorunlar meydana gelir.

A vitamini eksikliği nadir görülür.Çünkü karaciğerde bol miktarda depo edilen bir vitamindir.Düzenli beslenenlerde problem teşkil etmez

A vitamini fazlalığı:
A vitamininin eksikliği gibi fazlalılığının da bir zararı olabilir.
A vitamininden zengin olan Karaciğer gibi besinlerin çok aşırı tüketilmesi durumunda ve hastalık sebebi ile sürekli A vitamini preparatı kullanımında A vitamini fazlalığı oluşur.Zengin ülkelerde çok daha fazla görülen bir durumdur.
Havuç Narenciye gibi Beta karoten içeren besinlerin fazla alınması ile A vitamini fazlalığı oluşmaz.Çünkü Bu durumda Fazla ise beta karoten A vitaminine dönüşmez.Sadece karoten olarak biriktirilir.Buda bir zarar vermez.
A vitamini fazlalığı zehirlenme etkisi bile gösterebilir.
Belirtiler:
1-Deride kuruma , kaşıntı
2-Saçlarda sertleşme ve seyrekleşme
3-Kemiklerde büyüme durması
4-Dudaklarda kuruma ve çatlamalar
5-Gebelikte doğumsal aksaklıklar
6-Sürekli olarak gereğinden fazla alınması ile iştahsızlık,bulantı, kusma, karın ağrısı, baş ağrısı, halsizlik, huzursuzluk
7-Beyin ödemine bağlı olarak baş ağrısı ,bilinç bulanıklığı

Günlük ihtiyaçlar
Besinlerle alınan karotenden A Vitamini elde edilir. Günde alınan 10 000 - 15 000 Ünite karotenden yaklaşık 5 000 Ünite A Vitamini elde edilebilir. Bir erişkin için bu miktar iki tane orta boy havuç demektir.
Bir mikro gram için 5 Ünite tabiri kullanılır.

A Vitaminin Nerelerde bulunur:
Balık yağı ,Tereyağı, Yumurta,Süt, peynir, Kırmızı et,Karaciğer
Karoten olarak ise Havuç, sebze, Domates, Kayısı, Muz, patates, gibi sebzelerde bulunur