YASAKLI MADDELER LİSTESİ
Sporcular Tarafından
Yarışmada Kullanımı Yasak Olan Maddeler ve Yöntemler listesi,
WADA 2004
YARIŞMADA KULLANIMI YASAK OLAN
MADDE SINIFLARI VE YÖNTEMLER
KULLANIMI YASAK OLAN MADDE SINIFLARI
S1. UYARICILAR
Sporcular tarafından kullanımı yasak olan bu sınıftaki L-
ve D- izomerlerini içeren ilaç etken maddelerine örnekler:
Adrafinil, amfepramon, amifenazol, amfetamin,
amfetaminil, benzfetamin, bromantan, karfedon, katin*, klobenzoreks, kokain,
dimetilamfetamin, efedrin**, etilamfetamin, etilefrin, fendimetrazin,
fenkamfamin, fenetilin, fenfluramin, fenmetrazin, fenproporeks, fentermine,
furfenoreks, mefenoreks, mefentermin, mesokarb, metamfetamin, metilamfetamin,
metilendioksiamfetamin, metilendioksimetamfetamin, metilefedrin**, metilfenidat,
modafinil, niketamid, norfenfluramin, parahidroksiamfetamin, pemolin, prolintan,
selejilin, striknin ve benzer kimyasal yapı veya farmakolojik etkiye sahip
maddeler***.
* İdrarda katin miktarının 5
mg/ml’nin üzerinde bulunması doping
sayılmaktadır.
** İdrarda efedrin ve metilefedrin
miktarının 10 mg/ml’nin üzerinde
bulunması doping sayılmaktadır.
***Bu maddeler 2004 yılında izleme programına alınmış olup
yasaklı sayılmamaktadır.
S2. NARKOTİKLER
Sporcular tarafından kullanımı yasak olan bu sınıftaki
ilaç etken maddelerine örnekler:
buprenorfin, dekstromoramid, diamorfin (eroin),
hidromorfin, metadon, morfin, oksikodon, oksimorfon, pentazosin, petidin.
S3. KANNABİNOİTLER
Kannabinoidlerin (marihuana, haşiş, esrar gibi) kullanımı
yasaktır.
S4. ANABOLİK MADDELER
Sporcular tarafından kullanımı yasak olan bu sınıftaki
ilaç etken maddelerine örnekler:
-
Anabolik androjenik
steroidler (AAS)
a. Eksojen AAS
androstadienon, bolasteron, boldenon, boldion, danazol,
dihidroklor-metiltestosteron, delta-1-androsten-3,17-dion, drostanolon,
drostanediol, fluoksimesteron, formebolon, gestrinon, 4-hidroksi-testosteron, 4-hidroksi-19-nortestosteron,
klostebol, kuinbolon, mestenolon, mesterolon, metandienon, metenolon,
metandriol, metiltestosteron, miboleron, nandrolon, 19-norandrostendiol, 19-norandrostendion,
norboleton, noretandrolon, oksabolon, oksandrolon, oksimesteron, oksimetolon,
stanozolol, stenbolon, 1-testosteron (delta-1-dihidro-testosteron), trenbolon ve
benzerleri.
b. Endojen AAS
androstenediol, androstenedion, dehidroepiandrosteron (DHEA),
dihidrotestosteron, testosteron ve benzerleri
Yukarıda belirtilen yasaklı maddeler vücutta doğal olarak
üretildiğinde, numunenin yasaklı maddeyi içerdiği sonucuna varılabilmesi için
yasaklı maddenin, metabolitinin veya herhangi bir şekilde belirleyici bir
maddenin ve/veya oranın sporcunun numunesinde normal endojen üretimi
sınırlarında olmadığının gösterilmesiyle geçerlik kazanır. Sporcunun numunesinde
yasaklı maddenin, metabolitinin veya herhangi bir şekilde belirleyici bir
maddenin ve/veya oranın bulunmasının patalojik ve fizyolojik nedenlerle
oluşumunu kanıtlaması durumunda yasaklı maddeyi içermesine rağmen
suçlanmayacaktır. Bu durumlarda ve herhangi bir derişimde laboratuar, pozitif
sonuç vermek için geçerli bir analitik yöntem ile maddenin eksojen kaynaklı
olduğunu göstermelidir.
Yukarıdaki paragrafta belirtilen derişimlerde ve yeterli
kanıt laboratuar tarafınca sunulmadığında ilgili Dopingle Mücadele
Organizasyonu, olası yasaklı maddenin kullanımı ile ilgili ciddi belirtiler
olduğunda referans steroid profil ile karşılaştırma gibi ileri araştırmalar
isteyebilir.
Laboratuarın testosteron’un (T) epitestosteron’a (E)
oranını (T/E) idrarda altı (6)’dan büyük olduğunu rapor ettiği durumlarda bu
oranın fizyolojik ve patalojik nedenlerden dolayı olup olmadığı konusunda ileri
araştırmalar yapılmalıdır. Düşük epitestosteron endojen üretimi, androjen üreten
tümör, enzim eksikliği gibi fizyolojik veya patolojik koşullar ispat edilmediği
sürece, sporcunun idrarında oranının 6’dan büyük bulunması doping sayılır.
T/E’ nin 6’dan büyük bulunduğu durumlarda, ilgili tıbbi
kurulların, sonucun pozitif olarak ilan edilmesinden önce bir araştırma yapması
zorunludur. Hazırlanacak raporda, sporcunun daha önce yapılan test sonuçları,
sonraki testler ve endokrinolojik inceleme sonuçları bulunabilir. Önceki
testlerin olmaması durumunda, üç ay boyunca ve ayda en az bir kez olmak üzere
habersiz yarışma dışı numune alımı gerçekleştirilmelidir. Bu araştırma sonuçları
rapora eklenmelidir.
Bu tip araştırma yapmak için herhangi bir işbirliği
yapılamaması sonucunda sporcunun doping yapmış olduğu kabul edilir.
2. Diğer anabolik maddeler
klenbuterol, zeranol*
S5. PEptid
hormonları
Farklı kimyasal yapıya sahip ancak aynı farmakolojik etki
gösteren (mimetik) ve kimyasal yapının değiştirilmesi veya farklı bir hale
dönüştürülmesine rağmen farmakolojik etkinin bozulmamasının sağlandığı (analog)
ve salıverme faktörlerini de içeren aşağıdaki maddelerin sporda kullanımı
yasaklanmıştır:
1. Eritropoietin (EPO)
2. Büyüme hormonu (hGH) ve İnsülin- benzeri
Büyüme Faktörü (IGF-1)
3. Koryonik Gonadotropin (hCG) Erkek sporcularda
kullanımı yasaktır.
4. Salgılanan ve
sentetik gonadotropin (LH) Erkeklerde kullanımı yasaktır.
5. İnsülin
6. Kortikotropin
Yukarıda belirtilen yasaklı maddeler vücutta doğal olarak
üretildiğinde, numunenin yasaklı maddeyi içerdiği sonucuna varılabilmesi için
yasaklı maddenin, metabolitinin veya herhangi bir şekilde belirleyici bir
maddenin ve/veya oranın sporcunun numunesinde normal endojen üretimi
sınırlarında olmadığının gösterilmesiyle geçerlik kazanır. Sporcunun idrarında
anormal miktarda bir endojen hormonunun veya bunların tanınmasına yardımcı olan
bileşiklerin bulunması, sadece fizyolojik veya patolojik nedenlere bağlı olduğu
kanıtlanmadığı durumlarda doping sayılmaktadır.
S6. BETA-2-AGONİSTLER
D- ve L- izomerleri dahil tüm beta-2-agositlerin sporda
kullanımı formeterol, salbutamol, ve terbutalin’in astım ve spor kaynaklı
astımın önlenmesi ve/veya tedavisi amacıyla inhale formlarının kullanılmasına
izinli olması dışında yasaklanmıştır. Bunun için tıbbı bildirim gerekmektedir.
Salbutamol’ün (Serbest artı glokoronid) >1000 ng/ml derişiminde bulunduğunda bu
anormal sonucun inhale salbutamol’ün tıbbi kullanımı nedeniyle olduğu sporcu
tarafınca ispat edilemediği durumlarda pozitif sayılacaktır.
S7. Anti-östrojenik
aktivite gösteren maddeler
Aromataz inhibitörleri, klomifen, siklofenil,
tamoksifen’in sadece erkek sporcularda kullanımı yasaktır.
S8.
Siliciler
Silicilerin kullanımı yasaklanmıştır. Bu maddeler,
ilaçların vücuttan atılımını hızlandırmakta veya doping amacıyla kullanılan
maddelerin saklanmasına yardımcı olmaktadırlar.
Diüretikler*, epitestosteron, probenesid, plazma
genişleticiler (örneğin dekstran, hidroksi etil nişasta)
*Belirtilen sınırlar dışında kullanımı halinde
diüretiklerin tıbbı kullanımı geçerli değildir.
Diüretikler:
asetazolamid, amilorid, bumetanid, etakrinik asit,
furosemid, indapamid, kanrenon, klortalidon, mannitol, mersalil, spironolakton,
tiazidler (örneğin bendroflumethiazide, klorotiazid, hidroklorotiazid),
triamteren ve diğer kimyasal yapı ve benzer farmakolojik etkiye sahip
bileşikler.
S9.
Glukokortikosteroidler
Glokokortikosteroidlerin kullanımı oral, rektal,
intravenöz ve intramuskular enjeksiyon yoluyla kullanımı yasaktır. Tıbbı
bildirim ile diğer kullanımı bulunmakta ve WADA belgelerinde yer almaktadır.
KullanImI Yasak OLAN YÖNtemler
Aşağıdaki yöntemler yasaklanmıştır:
M1. OKSİJEN TRANSFERİNİN
arttırılması
a.
Kan dopingi. Kan dopingi, meşru tıbbi tedavi dışında, kan,
kırmızı kan hücreleri, yapay oksijen taşıyıcılar ve benzer kan ürünlerinin
sporcu tarafından kullanımıdır.
b. Oksijen alımı, iletimi veya dağılımını arttıran
eritropoietin, çapraz bağlı hemoglobin ve sığır hemoglobini ile sınırlı olmayan
değiştirilmiş hemoglobin ürünleri, mikro kapsül hemoglobin ürünleri,
perflorokimyasallar ve efaproksiral’ın (RSR13) kullanımı.
M2.
Farmakolojik, kimyasal ve fiziksel uygulamalar
Doping kontrollerinde kullanılacak numunelerin doğruluk ve
geçerliliğini değiştiren, değiştirmeye kalkışan veya değiştirmeyi amaçlayan
yöntem ve maddeler farmakolojik, kimyasal ve fiziksel uygulamalar olarak
adlandırılır. Sınır koşulu olmaksızın verilebilecek örnekler; diüretik
kullanımı, kateterizasyon, idrarı değiştirmek ve/veya hile karıştırmak,
böbrekten atılımı yavaşlatmak ve testosteron ve epitestosteron oranında
değişiklik yapmak.
M3. GEN DOPİNGİ
Gen veya hücre dopingi, sportif performansın
arttırılmasını sağlayan genlerin, genetik elementlerin ve/veya hücrelerin tedavi
dışı amaçla kullanımı olarak tanımlanmaktadır.
YARIŞMADA VE YARIŞMA DIŞINDA KULLANIMI YASAK OLAN
MADDE SINIFLARI VE YÖNTEMLER
kullanIMI
YASAK OLAN MADDE SINIFLARI
S4. Anabolik
maddeler
S5. Peptid
hormonlar
S6.
Beta-2-Agonistler*
S7.
Anti-östrojenik aktivite gösteren maddeler
S8. Siliciler
*Derişimleri sadece 1000 ng/ml’den büyük olan klenbüterol
ve salbutamol için
KULLANIMI
YASAK OLAN YÖNTEMLER
M1. Oksijen
transferini arttıranlar
M2.
Farmakolojik, kimyasal ve fiziksel uygulamalar
M3. Gen dopingi
BAZI SPOR
DALLARINDA
KullanImI
YASAK OLAN MADDE SINIFLARI
P.1 Alkol
Alkol (etanol)ün kullanımı sadece yarışmalarda ve aşağıda
belirtilen spor dallarında yasaklanmıştır. Tayin nefes ve/veya kan testi ile
yapılacaktır. Her spor dalı için eşik değeri parantez içerisinde verilmektedir.
Eğer hiçbir eşik değeri verilmediyse herhangi bulunan bir alkol değeri doping
sayılmaktadır:
Havacılıksporları (FAI)
Okçuluk (FITA)
Otomobil sporları (FIA)
8fıa9
Bilardo (WCBS)
Gülle Yuvarlama Sporu (CMSB)
Futbol (FIFA)
Jimnastik (FIG) |
(0.02 g/L)
(0.1g/L)
-
-
(0.5g/L)
-
(0.1 g/L) |
Karate (WKF) (0.4 g/L)
ModernPentatlon (UIPM) (0.10 g/L
Motosiklet (FIM)
Kay-kay (FIRS) 0.02 g/l)
Kayak (FIS)
Triatlon (ITU) (0.40 g/L)
Güreş (FILA) |
(0.4 g/L)
(0.10 g/L)
-
(0.02 g/L)
-
(0.40 g/L)
|
P.2
Beta-blokörler
Beta-blökörlerin kullanımı yarışmalarda ve aşağıdaki spor
dallarında yasaklanmıştır:
Havacılık sporları (FAI)
Okçuluk(FITA)(Yarışmadışındada yasaktır sporları (FIA)
Bilardo (WCBS)
Yarış kızağı (FIBT)
Gülle Yuvarlama Sporu (CMSB)
Briç (FMB)
Satranç (FIDE)
Buz Topacı (WCF)
Futbol (FIFA)
|
Jimnastik
(FIG)
Modern Pentatlon (UIPM)
Motosiklet (FIM)
Dokuz Lobut Bowling
Yelken (ISAF) (Yarışmda sadece dümenciden)
Atıcılık (ISSF) (Yarışma dışında da yasaktır)
Kayak (FIS) (Atlama ve serbest stil snow
board)
Yüzme (FINA) (Dalma ve senkronize yüzme)
Güreş (FILA)
|
Sporcular tarafından kullanımı yasak olan beta-blökörler
maddelerine örnekler:
Asebutolol, alprenolol, atenolol, betaksolol,
bisoprolol, bunolol, karteolol, karvedilol, seliprolol, esmolol, labetalol,
levobunolol, metipranolol, metoprolol, nadolol, oksprenolol, pindolol,
propranolol, sotalol, timomol.
P.3
diüretikler
Diüretikler yarışma ve yarışma dışında bütün spor
dallarında silici olması nedeniyle yasaklanmıştır. Bununla beraber ağırlık
sınıflandırması olan aşağıdaki spor dallarında ağırlığın azaltılması performansı
artırması nedeniyle diüretiklerin kullanımı için tıbbi neden bir sebep değildir:
Vücut Geliştirme (IFBB), Boks (AIBA), Judo (IJF),
Karete (WKF), Halter (IPF) (IWF), Kürek (Hafif-Ağır) (FISA), Kayak (FIS) Sadece
Atlama’da, Teakwando (WTF), Güreş (FILA), Wushu (IWUF)
İdrar İçİndekİ
derİşİmlerİ AŞAĞIDA verİlen SINIRLARIn üzerİnde bulunduğunda dopİng OLAN
MADDELER
Yasaklı Madde |
Derişim |
Kafein* |
> 12
mg/ml
|
Karboksi-THC |
> 15 ng/ml |
Katin |
> 5
mg/ml
|
Efedrin |
> 10
mg/ml
|
Epitestosteron |
> 200 ng/ml |
Fenilpropanolamin* |
> 25
mg/ml
|
Metilefedrin |
> 10
mg/ml
|
Morfin |
> 1
mg/ml
|
19-norandrosteron |
> 2 ng/ml (erkeklerde) |
19-norandrosteron |
> 5 ng/ml (bayanlarda) |
Psödoefedrin* |
> 25
mg/ml
|
Salbutamol (Anabolik madde olarak) |
>1000 ng/ml |
T/E oranı* |
>6 |
* Bu maddeler 2004 yılında doping sayılmayacak ancak
analiz edilip sonuç WADA’ya bildirilecektir.
Analizlerde Gerekli En az Bulunması Gereken Madde
Sınırları
Yasaklı Madde Sınıfları |
Örnekler/istisnalar |
Derişim |
Uyarıcılar |
|
0.5
mg/ml
|
|
Pipradol |
0.2 mg/ml
|
|
Striknin |
0.2 mg/ml
|
Narkotikler |
|
0.2 mg/ml
|
Anabolik Maddeler |
|
10 ng/ml |
|
Klenbüterol |
2 ng/ml |
|
Metandienon |
2 ng/ml |
|
Metiltestosteron |
2 ng/ml |
|
Norandrosteron |
1 ng/ml |
|
Stanozolol |
2 ng/ml |
|
Epitestosteron |
2 ng/ml |
Beta-Blokörler |
|
0.5 mg/ml
|
Diüretikler |
|
0.25 mg/ml
|
Peptit Hormonlar |
|
|
|
hCG |
0.5 mg/ml
|
Sporcular için
Kullanımı Yasak Olan Maddeler ve Yöntemler Listesi hakkInda açIklayIcI bİlgİler
– 2004
Sporcularca kullanımı yasak olan madde ve yöntemlere
örnek listede bazı değişiklikler yapılmıştır.
Uyarıcılar
Kafein, fenilpropanolamin ve psödoefedrin listeden
çıkarılmıştır. Liste altında yer alan “ve benzer kimyasal yapı veya farmakolojik
etkiye sahip maddeler” tanımı altındaki bir çok madde izleme programına alınmış
olup bulunduğunda doping sayılmayacaktır.
Narkotikler
Liste altında yer alan “ve benzer kimyasal yapı veya
farmakolojik etkiye sahip maddeler” tanımı kaldırılmış olup listede sadece
belirtilenler doping sayılmaktadır.
Anabolik maddeler
Androstadienone, Boldion, Delta-Androsten-3,17-dion,
4-Hydroxy-19-nortestosteron, 4-Hidroksitestosteron, Mestanolon, Oksabolon,
Kuinbolon, Stenbolon ve 1-Testosteron listeye eklenmiştir.
Lokal Anestezikler
Şimdiye kadar “Kullanımı
Kısıtlı Maddeler” grubunda yer alan Lokal Anestezikler, listeden tümü ile
çıkarılmıştır.
Beta-blokörler
Beta- blokörler adece belirtilen spor federsyonları için
ve yarışma içinde analiz edileceklerdir. Liste altında yer alan “ve benzer
kimyasal yapı veya farmakolojik etkiye sahip maddeler” tanımı kaldırılmış olup
listede sadece belirtilenler doping sayılmaktadır.
|