Taekwondonun Şablon
Hareketlerindeki Gelişim
Taekwondo yıllar boyunca eğitmenden öğrencilere geçe geçe gelen kendine özgü bir
eski çağ dövüş sanatı değildir.Diğer dövüş sanatlarına göre son derece
yenidir.Bununla birlikte yapısı antik (eski) dövüş sanatları üzerine
kuruludur.Yani onlardan etkilenerek yavaş yavaş gelişmiş ve herkes tarafından
yapılabilen modern bir dövüş sanatıdır. Taekwondo yapan bir kimse , onun yapısı
içinde tüm dövüş sanatlarından parçalar bulabilir.
BAŞLANGIÇ GEÇMİŞİ:
Taekwondo şablonları (kısımları= Hyungs, tuls, Poomses, forms)
taekwondonun evrimini başlangıcından günümüze kadar çok iyi yansıtırlar. Geçmiş
Kore çağlarında Kore krallıkları arasındaki askeri harpler ve çatışmalar Kore'ye
has özel dövüş stillerinin gelişimini sağlar. Hawarangdo krallığının M.S. 676
yılında 3 krallığı birleştirerek birliği sağladığı bu seri savaşlar gösterdi ki
geçmiş Kore dövüş sanatları o zaman bile bir estetiğe ve güzelliğe sahipti. Bu
estetiğin kanıtını o zamanın taş mabet resimlerinde veya mağara duvar
çizimlerinde görmekteyiz. Bir dövüş sanatındaki ideal ve arıtılmış
hareketler ki bunlara "formlar" diyebiliriz, dövüş sanatını diğer askeri dövüş
hareketlerinden veya atletik hareketlerden ayırt etmemizi sağlar.
3 krallığın kılıç zoru ile birleştirilmesine bağlı olarak dövüş sanatları bir
nefret ve tepki kültürü olarak gelişmeye başladı.Tabi ki dövüş kültürünün deki
düşman kavramının yerini zamanla bürokratik yapıyı oluşturanlar aldı.
ÇÖKÜŞ:
Askeri çalışmalar zamanla daha teknolojik ve mekanik
havaya bürününce , çıplak ele bağlı olarak gelişen dövüş sanatları tabi olarak
bir çöküntüye uğradı.Düşman karşısındaki geçersizliği, idarenin askeri kuvveti
karşısındaki geçersizliği bu çöküntüye sebep oldu.
Uzun Joseon hanedanlığı boyunca, dövüş geleneği ve sanatları hemen hemen
kayboldu,Çünkü bu dönemde diğer hanedanlık ve krallıklarla ilişkinin yerini
kavga ve gürültü değil resmi diplomasi ve siyaset sanatı aldı.Barışın uzun dönem
seyrettiği dönemlerde dövüş ve kavga kültüründeki azalma ve durağanlıkta
normaldir.Bu dönemde dövüş sanatları ile uğraşanlar suçlandı ve küçük görüldü.
Sadece oyunlarda , eğlencelerde (taekyon) olarak sıradan gösteriler haline geldi
veya kumara dayalı sportif müsabakalarda ( Subok) kullanıldı. Bu nedenle bu
dönemde tüm pratik amaçlı dövüş uygulamaları bir duraklama ve çöküntü içine
girdi.
MODERN
BAŞLANGIÇ:
1910 -1945 yılları arasında Japonya'nın Kore'yi işgal döneminde ve 1950-1953 Kore
savaşı sırasında Koreliler yeni askeri çalışma (askeri talim) anlayışı
geliştirdiler.Bunda da Kore'nin kendi milli antik askeri ve tarihi kültürel
mirası üzerinde durdular.Geçmiş Kore dövüş sanatlarını tekrar oluşturmaya
çalıştılar.Ancak çoğu unutulmuş ve özelliğini kaybetmiş olduğundan , yeni
oluşturdukları dövüş ve talim teknikleri işgal edildikleri dönemde Çinli ve
Japonlardan öğrendikleri Çin, Okinowan ve Japon dövüş sanatları üzerine kuruldu.
Kore dövüş sanatları şekillenirken, dövüş ustaları bilgilerini geçmişte
Japonya'da Japon ordusunun himayesi altında sivil hizmetlerde bulunurken karate
hocalarından aldıkları eğitime dayandırdılar veya Mançurya bölgesinde yaşayan
Koreliler Japon ve Çin dövüş tekniklerini öğrenerek Kore'ye getirdiler.
Kore dövüş sanatı kurucuları kemer sistemi derecelerini karateye göre
şekillendirdiler, tekniklerin gelişimi sadece shotokan karateye göre
yapıldı.1954-1971 yılları arasında şekillenen Taekwondo temel olarak Shotokan
Karate üzerine kurulu bir sistemdir.Shotokan "Heinan" bölümleri "pian" bölümleri
ile birleştirilerek yeni stiller oluşturuldu.Tabi oluşturulan değişik stillerde
bu gelişime eklendi.Bu nedenle taekwondodaki teknikler, kullanılan adımlar ve
bloklar vs. hepsi karate ile büyük benzerlik içerir.
Başlangıçta ,taekwondo çalıştırıcıları taekwondoyu örnek şablonlara (belli
kalıplara) ayırttılar ve bunun bir fikir üzerine oturtulmasına gayret
ettiler.Bölümler sözüm ona atak ve defansların temellerini öğretiyordu.
Taekwondo çalışmasını günlük dövüş ve savunmada kullanacak şablon hareketler
çıkarılması şarttı. Çünkü yaptığınız çalışmanın pratikte geçerli olması için ve
devamcılılığı için her yerde geçerli olacak ve yapıldığında eylemin kendisini
tarif edecek şablonlar ve kaideler şarttır.
1971 yılında Choi Hong Hi 'nin görevden ayrılması ile Kore taekwondosu tekrar
gelişim noktasına geri döndü.Choi'nin döneminde taekwondonun teknik ve temelleri
shotokan karate üzerine oturtulmuştu.Shotokan stilleri ve felsefesi taekwondo
çalışanlar üzerinde etkili idi.Ancak genç jenerasyon bunu kabul etmiyordu.1973
yılında Dünya Taekwondo Federasyonunun kurulması ile de taekwondoda modern
manada bir değişim yaşandı.Akıcı ve dinamik dövüş stilleri üzerine oturtuldu.Shotokokan
karatedeki güce dayalı tarz terk edilerek yerini hız, zamanlama ve stratejik
vücut hareketleri aldı.Shotokan Karatedeki gösteri ağırlığı terk edildi ve
Taekwondo çalışmanın karşılığının görüleceği müsabakalar ön plana çıktı.Müsabaka
kuralları değiştirilerek yüksek beceriye dayanan hareketler özendirildi.Müsabaka
ağırlığı olmayan ve güce dayalı kaba gösteri hareketleri terk edildi.
Taekwondoda şablon hareketlerde (poomselerin veya tekniklerin dayandığı
temel hareketler) gerçek dövüş tekniklerine uygun olarak yeniden
düzenlendi.Temel hareketler geleneksel "H" hattı üzerinde çizilirken "trigram"
denilen üçgensel alanda uygulanmaya başladı.(yani poomseleri örnek verirsek tek
yönde basit hareketler yerini tüm yönlere yapılan artistik hareketlere
bıraktı.). Ancak yinede hareket şablonları değişmedi gerek biçimsel gerekse
teorik olarak Karate formları etkisinden kurtulamadı.Yani taekwondo biricik
dövüş sanatı olma yolunda ilerlerken , karatenin etkisi altında kalmaya pek
fazla tepki gösterilmedi.Karatedeki yumruk ve ayak teknikleri aynen alınarak
uygulandı.Ancak şunu ifade etmek gerekir ki Karate teknikleri sabit ve
durağanlaşmışken, taekwondo gelişmeye ve arayışa devam etmektedir.Sürekli şablon
değişikliklerine uğruyor.Gerek müsabaka, gerek poomse ve gerekse self defans
teknikleri sürekli yenileniyor ve kompleks hale geliyor.Bu nedenle gün geçtikçe
sıkıcı ve gereksiz tekniklerin yerini daha yeni ve kompleks olanları alıyor.Bu
nedenle karate ile büyük benzeşmeler içerse bile karateden daha popüler olma
yolunda hızla ilerliyor.
GELİŞİM:
Taekwondo büyük bir popülerlik içinde büyürken, bölümlerinin( Poomse, Kyorigi,
kyekpa) teknik beceri ve kalitesi gittikçe artmaktadır.Öğretim amacı ve
felsefi ilkeleri belli ciddi kalıplara oturmaktadır.Temel hareketleri her yaş ve
kemer gurubunun rahatlıkla yapabileceği basitlikte , ama o oranda da estetik ve
güzel görünüm veren biçimlere kavuşmaktadır.Temel hareketler daha çok sportif
ağırlığa kavuşmaktadır.Bu ciddi gelişim geleneksel manadaki taekwondo
temellerine ciddi etki yapmaktadır..
Taekwondo günümüze kadar yegane dövüş stili olarak
gelişti. Geçmiştekilerin yerini daha sert bloklar ve yumruklar, daha defansif
ayak adımları, ve tekme vuruşları aldı.Kurumsal olarak taekwondo gelişirken,
taekwondo tekniklerinin özünü ve esasını self-defans şablonları( kalıpları)
oluşturdu. Taekwondo şablonları ,serbest dövüş müsabakasında kullanılan
teknikler üzerine değil , tüm dövüş sanatlarındaki dinamik self- defans
hareketlerinin üzerine oturur.Taekwondodaki şablon hareketler
müsabaka tekniklerinin icrasına da yardım eden ancak daha gelişmiş hareketlere
de zemin hazırlayan hareketler bütünüdür. Bu nedenle müsabaka stilinde olmasa
bile, pratik taekwondo çalışılmasında tüm dövüş sanatlarından örnekler
bulmak mümkün olur.
Taekwondo yavaş yavaş ancak sürekli gelişen bir spor dalıdır.Taekwondonun gerçek
görüntüsünü ve geçmişi ile olan bağlantısını şablon hareketleri belli eder(temel
hareketleri). Serbest müsabaka stiline bakılınca taekwondo belli kişilerin
yapabildiği ve tekmeler üzerine oturan zor bir stilmiş gibi görünebilir.
Ancak taekwondoda ki örnek temel hareketler günümüzde her insanın rahatça
yapabileceği ,self-defans ağırlıklı ve başka bir dövüş sanatına gerek duyurmayan
mükemmel hareketlerdir.
|