Taekwondo hakeminin diğer spor dallarından
farklılık arzeden bazı özellikleri
Taekwondo müsabakaslarında hakemlerin rolü tıpkı diğer spor dallarında olduğu gibi başlıca
3 temel özellik arzeder.Tarafsız davranmak, müsabaka kural ve kaidelerini uygulamak ve
müsabıkların can emniyetini gözettmektir.Bununla birlikte
Taekwondonun, Do sporu olmasından gelen karakteristik müsabaka yapısı ve kültürü
vardır.Dolayısıylada hakemin rolü ve önemi diğer spor dallarına nazaran oldukça
farklılık arzeder.
Pratik olarak izah etmek gerekirse, taekwondo müsabakasında müsabıklar arasında
güçlü fiziksel bir kontak vardır.Do sporlarının hemen hepsinde bulunan bu özellik
nedeniyle her zaman sporcular için bir takım risk faktörler ortaya çıkar.
Her ne kadar taekwondo müsabakaları ,Tekniklerin sınırlı olması, yasal vuruş
bölgelerinin olması ve bu bölgelerin koruyucular ile emniyet altına alınması gibı
müsabıkların emniyetini sağlayan bir takım kural ve kaideler içerse bile, aktif bir
müsabakada , müsabıkların can emniyetinin baş sorumlusu hakemdir.Yani sporcunun can
emniyetini korumak ve kollamak hakeme ait en önemli görev olarak ortaya çıkar.
Basit kırık çıkıklardan başlayıp şok sendromuna kadar varabilecek, önceden
tespiti çok zor olan olumsuzlukların ortaya çıkması taekwondo müsabaka yönetimini
oldukca zor hale getirir müsabaka idaresinde hakeme çok büyük sorumluluk yükler.
Taekwondo müsabakasındaki hakemin sorumluluğunun diğer sporlara göre çok daha fazla
olduğunun önemini detaylı açıklamak gerekirse bu rol 3 temel özellik arzeder:
Taekwondoda hakem hali hazırda puanlamada rol oynayan faktörlerden biridir.Direk maç
sonucuna etki edecek rol üstlenir.Hakem maçı müsabaka kurallarına göre idare eder ve
yönetir.Bu hakeme bir sorumluluk ve dikkat yükler.Taekwondoda hakem katı kuralcı olup
müsabaka süresince kendi yorumu asla katamaz.Müsabakanın emniyet içinde
adaletli bir şekilde seyrini garanti etmek zorundadır.Taekwondo bir yakın temas ve
döğüş sporu olduğundan kuraların tatbiki ve şeçilmesi oldukça zordur.Çok sık
şekilde sarılmalar, hatalı vuruşlar, minder dışına çıkmalar, gerçek veya sahte
sakatlanmalar olur.
Taekwondoda hakem müsabıklar üzerinde çalıştırıcısının normal
zamanlarda sporcusunun üzerindeki etkisinin oynadığı rolü oynamalıdır.Yani sporcu
antrenörüne nasıl yılların verdiği bir saygı ve hürmet ile bağlı ise aynı
saygı ve hürmeti müsabakada hakeme beslemelidir.Daha müsabaka başında müsabıklar
üzerinde güçlü bir etki bırakarak onları kurallı ,şerefli,onurlu bir maç yapmaya
yönlendirmelidir.Sporculara kurallı bir maç için klavuzluk yapmalıdır.Çünki
taekwondo bir döğüş sporu olduğundan sporcular kural dışına çıkmaya çok
meyyaldirler.Hakem ne yaparlarsa yapsınlar ben cezamı veya ihtarımı veririm
diyemez.Daha maçın başında maç idaresini ele alarak güzel ve organize bir maç
oluşmasını sağlamalıdır.Bu nedenle sporcular üzerinde psikolojik etkisini
göstermelidir. Teknik sporculardan son derece kuralsız ve çirkin bir maç çıkıyorsa
bunda hakeminde kabahatı vardır.Diğer sporların aksine taekwondoda hakemin maç
idaresinin yanında ,maçı güzelleştirme gibi bir sorumluluğuda vardır.
Taekwondodagibi bir temas sporunda kural tatbiki oldukça zor ve güçtür. Bu
nedenle çok sık hakem hatası yapılmaya meyyal bir spordur.Hakam sık sık kendi
yorumunu yapmaya ve karar vermeye mecbur kalır.Yanlız taekwondo hakem yorumu
fazlalaştıksa adaletsizliğin arttığı bir spor dalıdır.Bu nedenle hakemin güçlü
bir ön sezisi olmalı,pozisyonları takip edip karar verme yerine ,müsabakada oluşacak
pozisyonları önceden tespit ve tahmin ederek müsabaka yönetimi gösterebilmelidir. Bu
çok bir irade ve tecrübe isteyen bir durumdur.Bu tür hakemlerin maç yönetiminde kendi
yorumları hemen hemen yok gibidir.Verdikleri tüm kararlar teknik heyet, sporcu,
antrenör ve seyirciler tarafından kabul görür.Taekwondoda hamkem yorumu ne kadar
azalırsa o kadar adaletli bir maç orytaya çıkar.
Taekwondo doğunun döğüş sanatları kültürü içinde ve
etkisinde gelişmiştir.Bu kültürel değerler ,taekwondo çalışmasında olduğu gibi
taekwondo müsabakalarında bile sürekli olarak vurgulanır.Bu bağlamda hakem sadece
müsabaka yöneten biri olarak değil,aynı anda taekwondodaya yıllarını vermiş bir
üstad olarak saygı görmesi gereken bir üst kemer kabul edilir.Hakem sporcuları daha
teknik ve güzel maç yapmaya sevkeden ve teşvik eden bir ağabey konumundadır.Hakem
gerekirse puanca önde olan sporcuyu çağırarak uyarır ve iyi teknik maç yapmasını
,söyler.Veeeya skorca geride olan sporcuyu çağırıp, geride olduğunu daha teknik ve
net döğüşmesini tenbihler.Yani hakem sporcuların hareketlerini tamamlıyan onlara
tavsiyelerde bulunan ve maçın güzelleşmesini sağlayan bir rol oynar.
bu nedenlerdendir ki hakem taekwondo müsabakalarında çok yönlü bir rol
üstlenir.Bazen sporcuların köşelerinde bekliyen antrenörlerinin rolünü bile
üstlenebilir.Aynı onlar kadar sporcuları müsabakaya ve teknik maç yapmaya
yönlendirir.İhtar ve ceza puanları başvurduğu en son yoldur.
Taekwondo hakemininde olması gerekli özellikler
-Kılık kıyafet ve donanım olarak standardizasyon
-Müsabaka organizasyonu ve idaresinin nasıl yapıldığının bilinmesi.
-Kuralların kapsamı ve açıklamalarını teferrruatıyla bilme müsbakayı tutarlı ve
müsabaka kurallarına göre uygulayabilme
-Pratik el işaretleri yeteneği
-Temel maç yönetimi bilgileri
-Skora, puana ani karar verme yeteneği
-Penaltılara karar verme yeteneği
-Maç içinde aniden ortaya çukan olaylar ve sağlık sorunlarında ani karar verme
kaabiliyeti
-Maç analizini yapma yeteneği
-Maç içinde olabilecekleri analiz etme yeteneği
-İdeal müsabaka kavramının ve neler olduğunu bilmesi ve İleri derecede güzel bir
maç oluşturabilme yeteneği
-Taekwondo kültürüne uygun bir maç oluşturabilme yeteneği
Bu konular ileride teferruatıyla izah edilecektir.
|