GENEL BİLGİLER
Tanımlama:
Ayak bileğindeki bir yada daha fazla bağın kısmi yırtılması veya gerilme ve kopmasıdır.İki bağın birden zarar görmesi tek bağın yaralanmasından daha büyük bir yaralanmaya yol açar.
Anatomik İçerik:
-Ayak bileğini stabilize eden bağlar
-Ayak bileği ekleminin 3 ana kemiği (talus-Tibia-fibula)
-Kan damarları, sinizler, periost ve diğer yardımcı dokular.
Belirti ve bulgular:
-Sakatlanma anında ayak bileğinde ağrı
-Ayağın dış bölümünde kopma veya yırtılma hissi
-Sakatlanan bölgede hafif hassasiyet
-Biraz fonksiyon kaybı.Sakatlanan kimse ağırlık kaldırabilir ve yardımsız 30 dakika yürüyebilir.Sakatlanmanın derecesine göre eklem stabilitesinde biraz kayıp görülür.
Nedenler:
Ayak bileği ekleminin her iki yanından aşırı zorlanması ökçe kemiği ve ayak bileğinin normal yuvasından gelerek çıkması veya zorlanması.Eklemi yerinde tutan bağların gerilmesi bazen yırtılması.
Riski arttıran nedenler:
-Eski ayak bileği sakatlığı
-Ayak bileği yan kısımlarının zorlandığı spor türleri Taekwondo futbol, basketbol, kayak gibi sporlara katılım.Uzun atlama ve yüksek atlama gibi ayak bileğini burkulmaya zorlayan branşlar.Atlayışlarda sıklıkla ayağın yan tarafına düşülür.
-Zorlama meydana geldiği zaman ayak yan kısımlarının yer değiştirmesini önleyecek desteklerden yoksun ayakkabı kullanımı
-Zayıf kas veya kondisyon
-Kontak sporlara katılımlarda yetersiz bandajlama
-Kötü zemin
Nasıl Önlenir?
-Spor türüne uygun kondisyon programına katılmak
-Yarışma ve antrenmanlardan önce ısınma
-Yarışma ve antrenmanlardan önce destek bandaj veya flaster tespiti
-Uygun koruyucu ayakkabılar giyimi
-Önemli ayak bileği sakatlıklarından sonra 12 ay aktiviteler süresince sağlam desteklerle ayak bileğini koruyun.
TIBBİ YAKLAŞIM
Planlama:
-Rahatsızlığınız büyük boyutta ise veya 24 saatte olumlu gelişme olmuyorsa doktor bakımı
-Teşhisten sonra kendi kendine bakım.
-Havuz tedavisi ,ultrason veya masaj( ödemi azaltmak için)
Tanı Yöntemleri:
-Belirtileri kendi değerlendirmeniz.
-Tıbbi geçmiş ve dokror muayenesi.
-Kırık ihtimalini ortadan kaldırmak için ayak bileği, ayak ve diz röntgeni.
Olası komplikasyonlar;
-Aktivitelere erken dönülürse iyileşme süresinin uzaması
-Sakatlanmanın tekrarlamasın aeğilim.
-Stabil olmayan ve artritik (kireçlenmiş) eklem bileği
İyileşme süresi;
-Sakatlığın tam derecesi ilk 12-24 saatte belirlenemez.
-1. derece ayak burkulması yapılan uygulamalarla 5-7 günde iyileşir.
-Tamamen iyileşme süresi ortalama 6 haftadır.
TEDAVİ
Not:Doktorunuzun önerilerine uyun.
İlk yardım:
Dinlenme ,buz ,kompresyon ,yükseltme (R.I.C.R)
Tedavinin devamı:
-Bir günde 3-4 kez buz uygulanması.Buz parçalarını plastik bir torbaya koyup,   ıslak bir havluyla sakatlana bölge üzerine sarın. Bu uygulama 20 dakika sürmelidir.
-Eğer imkanınız varsa girdap banyosu tedavisisni uygulayın.
-Sık sık yapılan hafif masajlar şişmenin azalması ve rahatlamasına neden olacaktır.
İlaç:
Hafif rahatsızlık için reçete gerektirmeyen aspirin ,parasetamol veya ibuprofen kullanabilirsiniz.Lokal merhem ve pomadlar kullanabilirsiniz.
Doktorunuz reçete verebilir.
-Sakatlanmadan ghemen sonra ağrıyı azaltmak için kullanılacak prokain ( lokal anastezik) hyaluronidan enjeksiyonu
-*İhtiyaç anında, ağrı için kuvvetli ilaçlar.
Aktivite:
Çok hafif sakatlanmalar hariç 72 saat koltuk değneğiyle yürüyün. Normal aktivitelerinize yavaş yavaş dönün.
Diet:
Toparlanma süresince et, balık,tavuk, peynir, süt ve yumurta gibi bol prateinli beisnlerle dengeli ve iyi beslenin.Hareketsizliğin sebep olduğu kabızlık sorununu çözmek için bol lifli yiyecekler ve bol sıvı alınız
Doktorunuz vitamin ve mineral önerebilir.
Rehabilitasyon:
-Sargıya ihtiyaç kalmadığı zaman günlük rehabilitasyon eksersizlerine başlayın.
-Eksersizlerden önce ve sonra 10 dakika buz masajı uygulayın.
DOKTORUNUZU ARAYINIZ
-1 haftaiçinde iyileşmeyen incinmelerde
-Tedaviye rağmen bilekte ağrı şişme ve çürüklük artıyorsa