olimb.jpg (17094 bytes)
Taekwondoda
bağırma ile ilgili temel bilgiler

Taekwondoya misafir olarak gelenlerin, yada yoldan geçenlerin Dojangta ilgisini çeken en önemli davranışlardan biri bağırmaktır.Herkes bu bağırmaları işiterek salona girip seyretmek ister  yada ilgilerini çekerek kulak kabartırlar.
Bu bağırmanın sebebinbide öğrenmek isterler.Tıpkı ünüformayı( dabok), kemer renklerini veya selamlamayı merak ettikleri gibi...
Bağırma (Kiai) Taekwondo çalışmasının en önemli parçalarından biridir.Bu o kadar belirgindir ki insanlar ne olduğunu görmeden bu tür bir bağırma işittiklerinde hemen akıllarına uzakdoğu sporlarında biri gelir.
Samurayların muharebelerdeki en önemli silahlarından biride korkunç ve şaşırtıcı bağırmaları idi.Bu bağırmalararı ile düşmana öyle bir korku verirlerdiği korkudan yeri felç olan olan düşmanları olurdu.Bu şekild zayıflıklarını veya yorgunluklarını düşmandan gizlerlerdi ve onların kaçmasını sağlayarak muharebeden kurtulurlardı..
Çoğu insan Bruce Lee veya Filimlerde seyrettikleri diğer döğüş sanatçıları gibi ince ,tiz ve güçlü bağırmak ister..Ama çıkardıkları ses böğürmeden öte geçmez.
"KİAİ" NİN ANLAMI
         Kelime olarak KİAİ , "Ki" ve Ai" ideolojisinden çırartılmıştır. "Kİ" içsel enerji anlamına gelir."Ai" ise uygunluk benzerlik anlamına gelen bir kavramdır.
Uzak doğu insanları herşeyin içinde akıcı bir gücün var olduğuna inanırlardı.Buna Japolar Ki derlerdi..Çinlişlerde ise aynı kavram chi olarak adlandırılır.Bu nedenle Kiainim anlamı  enerjinin ve gücün dışa vurumu anlamında ele alınır.Yani Bağıran bir kimde "Ki" ile çalışıyor , içsel enerjisini kullanıyor demektir.

NASIL SES
Taekwondo öğrencileri çalışırken değişik şekillerde bağırırlar.Hi-yaa, Yeaaa,   or-yaa" kiyaaaa, gibi..Ses çeşidi öğrenciden öğrenciye farklı olabilir.Sized deneyerek, tecrübe ile kendinize en uygun bişr bağırma modelini seçmelisiniz.Ses tonunuza ve nefes gücünüze göre çıkan seste değişik olur. Başkalarını misal olarak Bruuce Lee yi taklit etmeye kalkmayın.Ondaki incecik yılan sesi ise yakışmayabilir .Çünki siz iri ve kalın sesli olabilirsiniz .Buda sizi komik duruma düşürür.Kendiniz olın ve tabi ses tonunuz ne ise onu gerçekleştirn.
Bu bağırmaların bazen yabancı dillerde çirkin anlamlarıda olabilir.Buna dikat etmek standart bağırmaların dışına çıkmamak lazımdır. Bağırmalarınız bir kelime bütününden çok ses çarpması şeklinde olmalıdır. Usta bir karete döğüşçüsünün  meşhur bilinen  bağırması maça başlarken "kusoooohh" şeklinde idi...Ancak kusoh kelimesi joponcada "dışkı" manasına geliyordu. Bir japonya ziyaretinde bu bağırmasından anında vazgeçti. Yani joponyada maç yaparken böyle bağıran bir insan afedersiniz  "booook" diye bağırır ki, çok komik olur..

NE ZAMAN BAĞIRILIR:
-Teknik yapıldığı anda: Bu teknik blok yaparken veya atak yapıp vuruşta olabilir. Anternmalrda rahatlamamın ve düzenli nefes alıp vermenin ve performansı arttırmanın en temel ilkesidir.
-Nefesi karına çektiğiniz zaman, karın kaslarını gerip konsatrasyonu başlatmak için
-Poomselerde  belli noktalarda kaçınılmaz olarak puan gereği bağırılır.Poomselerdeki bu temel noktalarda güçlü bağırılmazsa yeterli puanı hemen hemen alamazsınız.
-Serbest müsabakalarda tekniğin tam atıldığını  belli etmek için..Bağırmadan atılan teknik kendini güçlü göstermez ve puanlamadan yoksun kalabilir.
-Her hangi bir aksiyonunuzun heryerinde ,ne zaman canınız isterse boşalmak ve rahatlamak için, stres atmak için..
Askeriyede bir kural vardır "ne zaman şüphelendiysen selam ver"..Taekwondodada siz nerede ,ne zaman herhangi bir tekniği attığınız zaman hemen bağırın.Bağırmanın zamanı ,yeri olmasın bu nu bir alışkanlık haline getirin.Teknik atarken bağırmak bir refleks haline gelsin..Basit ve net bir bağırma olduğu gibi

AMACI
"Kiai" nin bağırmanın belirli amaçları vardır.

-Sizin döğüşme isteğinizi ve arzunuzu gösterir.Steres ve baskı altında iseniz vazgeçmiyeceğinizi ve rakibin üstesinden geleceğinizi ifade eder.
-Ataklarda tam bir konsantrasyonu sağlar.
-Zamanlama , nefeslenme, hareket ve güce odaklanmanızı sağlar.
-Ataklarda kasların daha iyi kasılmasına yardımcı olarak gücü arttırır veya atağı güçlü gösterir.
-Nefeslenmek demek, müsabakada nefesi tutup bırakmamak değildir.Müsabıklar farkında olmadan bunu yaparlar ve  3-5 saniyeliğinede olsada anaerop enerji tüketimine geçerler.Müsabakada nefesin fazla tutulması kan basıncını etkilediğinden zararlı olabilir.Şakaktaki toplar damar hacim artışı meydana gelir.Bağırma bu farkında olmadan tutulan nefesin ani dışarı verilmesini sağlayarak rahatlama sağlar.Ani nefes verilerek yerine alınan hava saf oksijeni vücüda sağlar ve kasların istetiği oksijen alıp verimini kolaylaştırarak rahatlama oluşturur.
-Vuruşlarda kasların kasılmasını temin ederek vuruşu kuvvetlendirir.Veya rakibin vuruşlarında vucudu kasarak vuruşun etkisinin azaltılması sağlanır.Bağırma göğüs ve karın kaslarının kasılmasını sağlar.Göğüse gelen bir sert tekme kalbin çok ani kanı pompalamasına ve ani ölümlere neden olabilir.Kasların kasılması tekme gücünü karşılar ve göğüs boşluğuna binen yükü azaltır.
-Rakibe süpriz yaparak konsantrasyonunu dağıtır ve atağını keser.
-Rakibi korkutur ve moralini bozabilir.
-Hakemlerin puanlama esnasında kafalarını karıştırır.Güçsüz bir tekmenize puan çıkabildiği gibi ,rakibin tekmesini  sizin bağırmanıza odaklandıklarından göremiyebilirler.
-Rakibe atak yapıldığı zaman genellikle bir kontraatağada maruz kalırsınız.Atak yaparken nefes verilir ,bu aradda kontra yer ve savunmaya geçerken nefes almanız zora girer.Takniği atarken bağırma ve nefesi ani verme ardından otomatik ani alımıda yerine getirir.
-Rakibi veya sokaktaki saldırganı gerçekten şarşırtıp,sarsabilir, şok edebilir ve saldırıyı önleyebilir. Unutmayın bir zamanlar "Kiai-jutsu" adında bağımaya odaklanarak rakipleri etkilemeyi amaç edinen döğüş sanatı bile vardı..
-Bir tekniğin başlangıcı olabilir.Teknikten bir önce bağırdığınız zaman rakip otamatik olarak geri adım atabişlir veya vucudunu yana çekerek mesafeyi veya dengeyi   bozabilir.Bu size atak şansı doğurur.Bu sokakta size yapılan saldırılardada geçerlidir.Aniden saldırganın durmasına ve bir adım geri çekilmesine neden olur.Bu sizin atağınızı başlatır.
-Komple enerjinizi salmanızı ve teknikte tüm gücünüzü kullanmanızı sağlar.Haltercileri düşünün halteri kaldırırken zorlandıklarında bağırarak ekstra güç kazanırlar.Bazen televizyonlarda panik halindeki insanları görürsünüz.Polisler bir türlü zaptedemezler.Bunlardaki ortak yön bağırmalarıdır.Bağırmaları ,çağırmaları ile güç toplarlar. Bağırmaları bu zayıf çelimsiz insanlara ekstra güç katar zaptedilmeleri zorlaşır.Üç dört polis zor yere yatırabilir.

olima.jpg (20217 bytes)Bağırmak nasıl bir nefeslenme sağlar.
-Hareket yaparken düşük hacimde ,yüksek basınçta nefes vermeyi sağlar
-yüksek hacimde nefes alınıp yavaş nefes verilirken ,vuruş anında ani nefesin kesilerek rakibe saldırılmasını sağlar.
-vuruştan sonra normal verilmesini sağlar.
Kiai vucudun karın kısmının kasılması ile üst ve alt bölümleri arasında bir bütün oluşturur.Vücut üst kısmının gücünün bacak kaslarına iletimini sağlar.
"Kiap" iki heceden oluşur.

1. hece Ki:Yüksek frekansla ağızdan çıkar sestonu azdan en yükseğe çıkar.Tekniğe başlarken çıkartılan ilk hecedir
2.hece yup: frekans düşer. En yükseğe çıkan ses tonu azalarak alçalır.Vuruş anındaki ses tonudur.
Sağlıklı bir bağırma tekniğin başında başlayan bağırmadır.Doğru bir "ki" bağırırken havayı  ses tellerinde sıkıştırarak ve diyaframı kullanarak basınç içinde akciğerlerde tutarız.Bu oksijenin iyi bir basınçla daha çok kana karışmasını sağlar .
   Vuruş anında "ai"bağırılır.Vuruşun yapıldığı anda yüm konsantrasyon ve güç vuruşa odaklanır.Vuruşla birlikte sakladığınız hava ani basınçla dışa verilir ve kasılmış olan tüm tüm vücüt aniden gevşetilir ve rahatlatılır. Özellikle karın adaleleri gevşetilir.
Vuruştan sonra normal nefeslenmeye geçilir.

"Kiai" çalışmasına bir örnek:
Karnınızın üzerinde yere düzgünce  uzanın.
Kolları komple başınızın önüne uzatın uzatın, avuç içleriniz yere yapışşın
Parmakları kullanarak ellerinizi yukarı kaldırmaya çalışın yani parmak uçları ile yukarı kalkmaya çalışın
Ayaklarınızı tamamen uzatın ayaklar arasındaki mesafe omuz hizalarını geçmesin.
şimdi zor olanı el ve ayak parmak uçlarınızlavücudunuzu kaldırmaya çalışın.
   Çoğu kimse ilk anda bu tür bir vucud kaldırmayı yapamaz.Sadece vücüdun üst veya sadece alt bölümünü kaldırabilirler. Ancak karın kısmını bir türlü yerden sökemezler.
Bunu birde bağırarak deneyin, bakın bağırmanın nasıl bir anda vücüdun üzt ve alt bölümünü bir bütün haline getirip birlikte kaldırdığını göreceksiniz.Bağırıarak karının kasılması vücudun üst ve alt bölümlerini birleştirerek bütün oluşturur.Bu şekildvücud çok kolayca yukarı kalkar.