Taekwondoda
bağırma ile ilgili temel bilgiler
Taekwondoya misafir olarak gelenlerin, yada
yoldan geçenlerin Dojangta ilgisini çeken en önemli davranışlardan biri
bağırmaktır.Herkes bu bağırmaları işiterek salona girip seyretmek ister yada
ilgilerini çekerek kulak kabartırlar.
Bu bağırmanın sebebinbide öğrenmek isterler.Tıpkı ünüformayı( dabok), kemer
renklerini veya selamlamayı merak ettikleri gibi...
Bağırma (Kiai) Taekwondo çalışmasının en önemli parçalarından biridir.Bu o kadar
belirgindir ki insanlar ne olduğunu görmeden bu tür bir bağırma işittiklerinde hemen
akıllarına uzakdoğu sporlarında biri gelir.
Samurayların muharebelerdeki en önemli silahlarından biride korkunç ve şaşırtıcı
bağırmaları idi.Bu bağırmalararı ile düşmana öyle bir korku verirlerdiği
korkudan yeri felç olan olan düşmanları olurdu.Bu şekild zayıflıklarını veya
yorgunluklarını düşmandan gizlerlerdi ve onların kaçmasını sağlayarak muharebeden
kurtulurlardı..
Çoğu insan Bruce Lee veya Filimlerde seyrettikleri diğer döğüş sanatçıları gibi
ince ,tiz ve güçlü bağırmak ister..Ama çıkardıkları ses böğürmeden öte
geçmez.
"KİAİ" NİN ANLAMI
Kelime olarak KİAİ , "Ki" ve
Ai" ideolojisinden çırartılmıştır. "Kİ" içsel enerji anlamına
gelir."Ai" ise uygunluk benzerlik anlamına gelen bir kavramdır. Uzak doğu insanları herşeyin içinde akıcı bir gücün var olduğuna
inanırlardı.Buna Japolar Ki derlerdi..Çinlişlerde ise aynı kavram chi olarak
adlandırılır.Bu nedenle Kiainim anlamı enerjinin ve gücün dışa vurumu
anlamında ele alınır.Yani Bağıran bir kimde "Ki" ile çalışıyor , içsel
enerjisini kullanıyor demektir.
NASIL SES
Taekwondo öğrencileri çalışırken değişik şekillerde bağırırlar.Hi-yaa, Yeaaa,
or-yaa" kiyaaaa, gibi..Ses çeşidi öğrenciden öğrenciye farklı
olabilir.Sized deneyerek, tecrübe ile kendinize en uygun bişr bağırma modelini
seçmelisiniz.Ses tonunuza ve nefes gücünüze göre çıkan seste değişik olur.
Başkalarını misal olarak Bruuce Lee yi taklit etmeye kalkmayın.Ondaki incecik yılan
sesi ise yakışmayabilir .Çünki siz iri ve kalın sesli olabilirsiniz .Buda sizi komik
duruma düşürür.Kendiniz olın ve tabi ses tonunuz ne ise onu gerçekleştirn.
Bu bağırmaların bazen yabancı dillerde çirkin anlamlarıda olabilir.Buna dikat etmek
standart bağırmaların dışına çıkmamak lazımdır. Bağırmalarınız bir kelime
bütününden çok ses çarpması şeklinde olmalıdır. Usta bir karete
döğüşçüsünün meşhur bilinen bağırması maça başlarken
"kusoooohh" şeklinde idi...Ancak kusoh kelimesi joponcada "dışkı"
manasına geliyordu. Bir japonya ziyaretinde bu bağırmasından anında vazgeçti. Yani
joponyada maç yaparken böyle bağıran bir insan afedersiniz "booook"
diye bağırır ki, çok komik olur..
NE ZAMAN BAĞIRILIR:
-Teknik yapıldığı anda: Bu teknik
blok yaparken veya atak yapıp vuruşta olabilir. Anternmalrda rahatlamamın ve düzenli
nefes alıp vermenin ve performansı arttırmanın en temel ilkesidir.
-Nefesi karına çektiğiniz zaman, karın kaslarını gerip konsatrasyonu başlatmak
için
-Poomselerde belli noktalarda kaçınılmaz olarak puan gereği
bağırılır.Poomselerdeki bu temel noktalarda güçlü bağırılmazsa yeterli puanı
hemen hemen alamazsınız.
-Serbest müsabakalarda tekniğin tam atıldığını belli etmek
için..Bağırmadan atılan teknik kendini güçlü göstermez ve puanlamadan yoksun
kalabilir.
-Her hangi bir aksiyonunuzun heryerinde ,ne zaman canınız isterse boşalmak ve
rahatlamak için, stres atmak için..
Askeriyede bir kural vardır "ne zaman şüphelendiysen selam
ver"..Taekwondodada siz nerede ,ne zaman herhangi bir tekniği attığınız zaman
hemen bağırın.Bağırmanın zamanı ,yeri olmasın bu nu bir alışkanlık haline
getirin.Teknik atarken bağırmak bir refleks haline gelsin..Basit ve net bir bağırma
olduğu gibi
AMACI
"Kiai" nin bağırmanın belirli amaçları vardır.
-Sizin döğüşme isteğinizi ve arzunuzu
gösterir.Steres ve baskı altında iseniz vazgeçmiyeceğinizi ve rakibin üstesinden
geleceğinizi ifade eder.
-Ataklarda tam bir konsantrasyonu sağlar.
-Zamanlama , nefeslenme, hareket ve güce odaklanmanızı sağlar.
-Ataklarda kasların daha iyi kasılmasına yardımcı olarak gücü arttırır veya
atağı güçlü gösterir.
-Nefeslenmek demek, müsabakada nefesi tutup bırakmamak değildir.Müsabıklar farkında
olmadan bunu yaparlar ve 3-5 saniyeliğinede olsada anaerop enerji tüketimine
geçerler.Müsabakada nefesin fazla tutulması kan basıncını etkilediğinden zararlı
olabilir.Şakaktaki toplar damar hacim artışı meydana gelir.Bağırma bu farkında
olmadan tutulan nefesin ani dışarı verilmesini sağlayarak rahatlama sağlar.Ani nefes
verilerek yerine alınan hava saf oksijeni vücüda sağlar ve kasların istetiği oksijen
alıp verimini kolaylaştırarak rahatlama oluşturur.
-Vuruşlarda kasların kasılmasını temin ederek vuruşu kuvvetlendirir.Veya rakibin
vuruşlarında vucudu kasarak vuruşun etkisinin azaltılması sağlanır.Bağırma
göğüs ve karın kaslarının kasılmasını sağlar.Göğüse gelen bir sert tekme
kalbin çok ani kanı pompalamasına ve ani ölümlere neden olabilir.Kasların
kasılması tekme gücünü karşılar ve göğüs boşluğuna binen yükü azaltır.
-Rakibe süpriz yaparak konsantrasyonunu dağıtır ve atağını keser.
-Rakibi korkutur ve moralini bozabilir.
-Hakemlerin puanlama esnasında kafalarını karıştırır.Güçsüz bir tekmenize puan
çıkabildiği gibi ,rakibin tekmesini sizin bağırmanıza odaklandıklarından
göremiyebilirler.
-Rakibe atak yapıldığı zaman genellikle bir kontraatağada maruz kalırsınız.Atak
yaparken nefes verilir ,bu aradda kontra yer ve savunmaya geçerken nefes almanız zora
girer.Takniği atarken bağırma ve nefesi ani verme ardından otomatik ani alımıda
yerine getirir.
-Rakibi veya sokaktaki saldırganı gerçekten şarşırtıp,sarsabilir, şok edebilir ve
saldırıyı önleyebilir. Unutmayın bir zamanlar "Kiai-jutsu" adında
bağımaya odaklanarak rakipleri etkilemeyi amaç edinen döğüş sanatı bile vardı..
-Bir tekniğin başlangıcı olabilir.Teknikten bir önce bağırdığınız zaman rakip
otamatik olarak geri adım atabişlir veya vucudunu yana çekerek mesafeyi veya dengeyi
bozabilir.Bu size atak şansı doğurur.Bu sokakta size yapılan saldırılardada
geçerlidir.Aniden saldırganın durmasına ve bir adım geri çekilmesine neden olur.Bu
sizin atağınızı başlatır.
-Komple enerjinizi salmanızı ve teknikte tüm gücünüzü kullanmanızı
sağlar.Haltercileri düşünün halteri kaldırırken zorlandıklarında bağırarak
ekstra güç kazanırlar.Bazen televizyonlarda panik halindeki insanları
görürsünüz.Polisler bir türlü zaptedemezler.Bunlardaki ortak yön
bağırmalarıdır.Bağırmaları ,çağırmaları ile güç toplarlar. Bağırmaları bu
zayıf çelimsiz insanlara ekstra güç katar zaptedilmeleri zorlaşır.Üç dört polis
zor yere yatırabilir.
Bağırmak nasıl bir
nefeslenme sağlar.
-Hareket yaparken düşük hacimde ,yüksek
basınçta nefes vermeyi sağlar
-yüksek hacimde nefes alınıp yavaş nefes verilirken ,vuruş anında ani nefesin
kesilerek rakibe saldırılmasını sağlar.
-vuruştan sonra normal verilmesini sağlar.
Kiai vucudun karın kısmının kasılması ile üst ve alt bölümleri arasında bir
bütün oluşturur.Vücut üst kısmının gücünün bacak kaslarına iletimini sağlar.
"Kiap" iki heceden oluşur.
1. hece Ki:Yüksek frekansla ağızdan çıkar sestonu azdan en yükseğe çıkar.Tekniğe
başlarken çıkartılan ilk hecedir
2.hece yup: frekans düşer. En yükseğe çıkan ses tonu azalarak alçalır.Vuruş
anındaki ses tonudur.
Sağlıklı bir bağırma tekniğin başında başlayan bağırmadır.Doğru bir
"ki" bağırırken havayı ses tellerinde sıkıştırarak ve diyaframı
kullanarak basınç içinde akciğerlerde tutarız.Bu oksijenin iyi bir basınçla
daha çok kana karışmasını sağlar .
Vuruş anında "ai"bağırılır.Vuruşun yapıldığı anda yüm
konsantrasyon ve güç vuruşa odaklanır.Vuruşla birlikte sakladığınız hava ani
basınçla dışa verilir ve kasılmış olan tüm tüm vücüt aniden gevşetilir ve
rahatlatılır. Özellikle karın adaleleri gevşetilir.
Vuruştan sonra normal nefeslenmeye geçilir.
"Kiai" çalışmasına bir örnek:
Karnınızın üzerinde yere düzgünce uzanın.
Kolları komple başınızın önüne uzatın uzatın, avuç içleriniz yere yapışşın
Parmakları kullanarak ellerinizi yukarı kaldırmaya çalışın yani parmak uçları ile
yukarı kalkmaya çalışın
Ayaklarınızı tamamen uzatın ayaklar arasındaki mesafe omuz hizalarını geçmesin.
şimdi zor olanı el ve ayak parmak uçlarınızlavücudunuzu kaldırmaya çalışın.
Çoğu kimse ilk anda bu tür bir vucud kaldırmayı yapamaz.Sadece vücüdun
üst veya sadece alt bölümünü kaldırabilirler. Ancak karın kısmını bir türlü
yerden sökemezler.
Bunu birde bağırarak deneyin, bakın bağırmanın nasıl bir anda vücüdun üzt ve alt
bölümünü bir bütün haline getirip birlikte kaldırdığını
göreceksiniz.Bağırıarak karının kasılması vücudun üst ve alt bölümlerini
birleştirerek bütün oluşturur.Bu şekildvücud çok kolayca yukarı kalkar.
|