Enerji ve ağırlık kontrolü

Ağırlık ve vücudun yapısı
Sporcuların ağırlık kontrolü ağırlıktan çok vucud yapısı üzerinde odaklanmalıdır.Basit bir ağırlık ölçümü yerine  Vucuddaki yağ orarını ölçmek daha faydalıdır.Vucudun yağ yüzdesi belirli aralıklarla heryıl ölçülmelidir.Eğitimdeki ve diyetteki değişikliklere bu ölçüm sonuçlarına göre yön verilmelidir.
önerilen ortalama yağ oranlarıerkekler için %15 ,kadınlar için %26 dır.Çoğu sporcunun yağ oranları bu değerlerin altındadır.Çünki fazla yağ fazla çalışmayı gerektirir fakat etkinlik üzerinde bir fayda sağlamaz.Erkek jimnastikçiler ve koşucular için yağ oranı %5-8 arasında iken kadınlar için bu değer %10-12 arasındadır.Tablo 1 de bazı spor dallarında sporcuların vucudlarında gözlenen yağ oranları gösterilmektedir.
 

Spor dalı Cinsiyeti Yağ oranı %
Halter E 9.8-12.2
Basketbol B 20.8-26.9
Futbol
               Savunma
       İleri
          Kenar
          Kaleci

E
E
E
E

7.1-10.6
9.4-12.4
13.4-14.4
14.4

Yüzme

E
B

5.0-8.5
17.1-26.3

Tenis E
B
15.2-16.3
20.3
Güreş E 40-10.7
Koşu E
B
6.3-13.6
15.2-19.2

Genel olarak erkek sporcular için %8-10 Bayan sporcular için %12-14 yağ oranı idealdir
VUCUD YAĞININ ÖLÇÜLMESİ:
Vucud yağını ölçmesi için çeşitli yöntemler mevcuddur.
1-Skinfold yöntemi
2-Suda ağırlık hesaplama
3-Dokulardaki elektriksel impedansın ölçülmesi
Su altı yağ ölçme vucud yağını doğru olarak belirler.Ancak akciger hacminin hesaplanmasını gerektirir ve genelde kullanışlı değildir.
Skinfold yöntemi kolay ve ucuz elde edilebildiği için daha kullanışlıdır.Bu aletlerle yağ oranı hesaplanırken , vucudun belli bölgelerindeki katmanlar sıkıştırılıp kalınlık ölçülür.Ölçülen bu değer daha önceden belirlenmiş standartlarla karşılaştırılarak yağ yüzdesi belirlenir.
Enerji ihtiyacı
Kalori bir enerji ölçüsüdür.Yiyeceklerin verdiği enerji ve vucudun harcadığı enerji kalori cinsinden ölçülebilmektedir.Bir kalori bşr gram suyun sıcaklığını bir santigrat derece arttırmak için gereken ısı miktarı olarak tanımlanabilir.Bir kalori çok küçük enerji miktarı olduğundan   egsersizler sonucu harcanan enerji veya yiyeceklerin enerji içeriği belirtilirken   kilokalori tanımı daha çok kullanılır.Kilokalori C harfiyle yada 1000 kalori olarak gösterilir.Kaloriler, karbonhidrat,yağ,protein ve alkolden sağlanabilir.Bir besinin kalorisi enerji içeriğini belirtir.Protein ve karbonhidratların birer gramları 4'er kalori verirken,Bir gram yağ 9 kalori,bir gram alkol ise 7 kalori vermektedir.

Sporcuların kalori harcamaları yaş,cinsiyet,vucud ağırlığı,vucud yapısı,metabolik oranları ve fiziksel aktivite düzeylerine göre değişiklik gösterir
Kilogram vucud ağırlığı başına kalori ihtiyacı çocuklarda en yüksektir.Çünkü,dokuların gelişimi ve büyüme kolori gerektiren işlevlerdir.İlerleyen yaşlarda kalori ihtiyacı düşer.
Vucud ağırlığı kalori ihtiyacını doğrudan etkiler.Çünki daha ağır bir vucud ile çalışmak daha çok kalori gerektirir.Vucuddaki yağ oranıda kalori ihtiyacı için önemlidir.Çünki,kasşarın kalori ihtiyacı yağlara göre daha fazladır.Bu sebepten aynı ağırlığa sahip iki sporcudan yağ oranı düşük olanının kalori ihtiyacı daha fazla olcaktır.Erkekler kadınlarldan daha az yağ oranına sahip oldukları için kalori ihtiyaçları daha fazladır.
Metabolik oranlardaki çeşitli değişmeler kalori iktiyacını etkiler.Bu oranlar %10-20 arasında değişir.Fiziksel aktivite fazladan 1000-1500 kalori arasında ek bir gereksinim doğurur.Eksersizlerle harcvanan kalori miktarı aktivitenin süresine ,yoğunluğuna ve spocunun ağırlığına göre değişiklik gösterir.
Enerji sarfiyatı efeo gücü ile yakından ilişkilidir:Koşma hızının 3.3m/sn den iki katına 6.6m/sn ye çıkarıldığından enerji gereksinimi 8 kat artar.Yüzmede hızın 3 katına çıkarılmasında 0.33m/sn den 1m/sn ye 5 kat enerji gerektirir.
Bir sporcunun enerji ihtiyacının hesabı çok kolay değildir.Çünki çalışma süresince yeterli beslenmesi idmanda harcadığı ortalama enerji ve yarışmada harcadığı enerji   dinleme durumu ve yeterli uyku gibi bütün durumların bilinmesi gereklidir.

              Tablo:2 Çeşitli spor dallarında harcanan kalori(70 kg vucud ağırlığına göre)

   

EN AZ

EN ÇOK

Çabuklık isteyen spor dalları(65-75 kg) Dinlenmede
Kısa mesafe koşu
Kısa mesafe yüzme
Atletizim(Bütün dalları)

1700
3000
4000
4000

2200
4500
5000
5500

Kuvvet isteyen spor dalları(80-90 kg) Ağır kaldırma
Orta mesafe koşma
Uzun mesafe koşma
Uzun mesafe yüzme
3000
4000
4000
4000
6000
5500
5500
5500
Mukavemet spor dalları Bisiklet
Oyun sporları
4000
4000
8000
5800
Kuvvet ve mukavemet isteyen spor dalları Boks
Güreş
Judo
Kürek
3000
3000
3000
3000
5500
5500
5500
7000

Tablo:3 Ünüversite sporcularının kalori alımları

Spor Ortalama Minumum maksimum
        Erkekler
Basketbol
Kürek
Futbol
Jimnastik
Dağcılık
Güreş

4762
5267
5557
2080
3829
2665

1600
2711
2561
568
2441
412

9270
7162
13517
4249
5959
6702
        Bayanlar
Basketbol
Kürek
Dans
Veleybol
Yüzme

2835
2339
1909
2094
2874


500
1262
898
1144
1516

3879
3577
2909
3199
5874

 

Devam için tıkla